9.4 C
Amsterdam

Slutshaming

Thomas von der Dunk
Thomas von der Dunk
Publicist. Cultuurhistoricus.

Lees meer

Op de drempel van 2018 werden we geconfronteerd met een fenomeen, dat zich vooral in Marokkaans-Nederlandse kring blijkt voor te doen: slutshaming. Het gaat om het verspreiden van intieme foto’s van meisjes op sociale media, die wegens ‘onzedig’ (kleed)gedrag als ‘hoeren’ aan de schandpaal worden genageld. Door de kech-opmerking van de populaire rapper Boef, de artiestennaam van de in Frankrijk geboren Algerijnse Nederlander Sofiane Boussaadia, is de discussie daaromtrent verder op scherp gezet.

De satirische website De Speld prikte in een stukje op haar briljant-simplistische wijze in de pijnlijke plek. ‘Als je niet geslutshamed wil worden, waarom word je dan Marokkaan?’, aldus de kop. ‘De Marokkaanse gemeenschap is nu eenmaal seksistisch’, zo werd een fictieve ‘deskundige’ geciteerd. ‘Prima als dat niet je ding is, maar dan moet je er niet voor kiezen om geboren te worden met een Marokkaanse achtergrond. Als ik zo’n meisje van zeventien op tv zie huilen, omdat ze niet meer over straat kan zonder uitgescholden te worden voor hoer, dan denk ik: had je even verdiept in de cultuur. Wat had je dan gedacht dat zou gebeuren?’

Raakt De Speld daarmee de kern? Natuurlijk kan niemand zelf zijn of haar eigen achtergrond kiezen, maar brengt dat ook automatisch bepaalde consequenties met zich mee die men als onvermijdelijk te accepteren heeft? Volgens de Marokkaanse slutshamers zelf in elk geval kennelijk wel. Ze richten zich alleen op Marokkaanse meisjes, die voor hen duidelijk in een andere categorie vallen dan de niet-Marokkaanse. Het ‘onzedelijke’ gedrag van de laatsten is geen reden om hen op dezelfde wijze te bejegenen. Hier worden op etnische grondslag personen afgebakend voor wie volgens hen andere morele regels gelden dan de rest.

Of is het tevens een afbakening op religieuze grondslag? Met de boodschap dat vooral een goede moslima zich op een bepaalde manier dient te gedragen? Dat voor hen andere zedelijkheidsregels gelden dan voor ongelovigen? En dat de afstamming hier vanzelf ook een bepaalde geloofsgemeenschap impliceert? Behoren bij het ene collectief (etnisch) brengt zo direct het behoren tot een geheel andersoortig collectief (godsdienstig) met zich mee.

Dat botst dan in elk geval fundamenteel met de moderne westerse optiek: dat je aan je afkomst niets kunt doen, maar geloven daarentegen een kwestie van individuele keuze is. Ook indien dat in de praktijk in sociologisch-psychologische zin niet helemaal klopt – de meeste autochtone katholieken of protestanten zijn ook niet op grond van eigen overtuiging en een eigen spirituele zoektocht bij hun specifieke kerkgenootschap uitgekomen, maar hebben dat lidmaatschap van hun ouders met de paplepel meegekregen – staat wel voorop dat men in elk geval volledig het recht heeft, om zelf individueel die keuze met de daarbij behorende consequenties te maken.

Zeker, in streng-orthodoxe kring wordt daar nog anders over gedacht. Wie in de Bijbel-gordel buiten de kerk valt waarin hij of zij geboren is, valt al snel buiten de gemeenschap. Ook hier bestaat maar één waar geloof, dus ook maar één weg naar de waarheid. Er gelden even strenge gedragsregels inzake de zedelijkheid, die als door God gegeven worden beschouwd, waardoor het de mens, en vooral de vrouw, niet vrij staat om daarvan naar eigen inzicht af te wijken, op straffe van uitstoting nu en van hel en verdoemenis later. Wat te korte hoofddoeken zijn voor streng-islamitische zedenprekers, zijn te korte rokken – laat staan broeken, die zijn rond vrouwenbenen pas echt de Heere een gruwel – voor streng-gereformeerden. Daar wordt op sommige reformatorische scholen ook zorgvuldig op toegezien.

Hoe om te gaan met collectieven die de vrijheid die de wet aan individuen biedt gebruiken om intern discipline af te dwingen? Ook in dat opzicht sloeg De Speld op briljante wijze de spijker op de kop, door de in multi-etnische samenlevingen omwille van de lieve vrede vaak bestaande neiging tot cultuurrelativisme aan te stippen. Dat betekent: laten we vooral niet over afgedwongen gedrag binnen andere groepen oordelen, omdat dat als blijk van superioriteitsdenken al snel tot discriminatie leidt, ook al zouden we die dwang voor onszelf niet accepteren. Anders gezegd, wie door zijn of haar herkomst tot die minderheid behoort, heeft pech. Had je er maar niet voor moeten kiezen om geboren te worden met een Marokkaanse achtergrond.

Opgevoerd werd nu een gefingeerde ‘seksueel antropoloog’, die de massale ophef overtrokken achtte: ‘Dit zijn eeuwenoude rituelen, ze doen het al honderden jaren zo. We zien hier gewoon hoe jonge mensen hun seksualiteit en hun plek in de samenleving ontdekken. Dat is erfgoed dat we juist zouden moeten koesteren.’ Ai! Dat is ook het soort van argument waarmee velen bij de Groningse studentenvereniging Vindicat lange tijd de eigen slettenlijstjes goedpraatten. Boys always will be boys – en het is aan meisjes om hun eigen eer te bewaken. Wat dat betreft wordt óók in bepaalde goedburgerlijke autochtone kringen vanouds zeer seksistisch met twee maten gemeten. Boef is in dat opzicht slechts de – niet eens zo veel grovere – Algerijns-Nederlandse versie van Donald Trump.

Nu u hier toch bent...

Goede journalistiek kost geld. Leden en donaties maken onze gebalanceerde berichtgeving over biculturaliteit, zingeving en vrijheid mogelijk. Steun ons daarom als u ons werk belangrijk vindt.

Vertel mij meer!
- Advertentie -