Langzaamaan wordt duidelijk wat de favoriete omgeving voor het coronavirus is: die van spreekkoren en zangkoren. Overal dus waar grote mensenmassa’s dicht opeengepakt veel geluid produceren – yellende voetbalstadions, swingende megakerken, zweterige skihutten, lawaaiige kroegen, tijdens carnaval natuurlijk, en bij demonstraties op de Dam.
Anderhalve meter afstand vormt vermoedelijk de meest effectieve preventieve maatregel. Voor de Britten is het officieel ongeveer twee meter, voor de Italianen één meter – is dat omdat de eersten niet met het metrieke stelsel overweg kunnen en de tweeden gemiddeld wat kleiner zijn? Daarnaast zou veel handenwassen helpen, wat in deze droge tijden wel een extra aanslag op de waterreserves vormt.
Verder is in het openbaar vervoer nu het dragen van een mondkapje verplicht. Of zo’n muilkorf veel helpt – of juist door een vals gevoel van veiligheid risicovol gedrag uitlokt – is onder medici omstreden. In China was die vanwege de enorme luchtvervuiling al vóór corona gangbaar – inmiddels symbolisch voor een land waar de staat de burgers steeds verder muilkorft, zoals ze in Hongkong dezer dagen weer mogen ervaren.
In Nederland heeft de psychologische druk vanuit de buurlanden, die ook één voor één overstag zijn gegaan, nu, met het oog op de schaarste aan goede mondkapjes in de zorg, gezorgd voor zo’n typisch Nederlands compromis: u moet er in de trein eentje dragen, maar veel helpen mag hij niet, want de wèl werkende mondkapjes hebben onze verplegers nodig.
Hoe kafkaësk wil je het hebben? Het lijkt op ons drugsbeleid: gebruik is toegestaan, maar de verkoop is eigenlijk verboden, al wordt die aan de voordeur gedoogd. De daartoe noodzakelijke leverantie aan de achterdeur van de verkoper niet.
Een neveneffect van de verplichting een niet-echt-werkend mondkapje te dragen – ook symbolisch voor alhier niet-echt-werkende pogingen om mensen te muilkorven – is dat het in de trein rustiger bleef dan verwacht. Veel mensen mijden vanwege dit vreselijke attribuut zoveel mogelijk het openbaar vervoer; ik ook.
Dat heeft als positief effect dat de afstandsnorm makkelijker te handhaven valt, als negatief effect dat de staat veel meer moet bijpassen om de verliezen goed te maken. En vermoedelijk wordt het ook weer drukker op de weg. Dat was het pinkstermaandag al.
Over de zin en onzin van het mondkapje is reeds het nodige gezegd. En de paradox van die nieuwe verplichting versus het boerkaverbod is eveneens vaker aangestipt. Mondkapje plus hoofddoekje komen qua gezichtsbedekking inderdaad al aardig bij de boerka in de buurt.
Dat er om redenen van fysieke gezondheid – en niet om redenen van religieuze gezindheid – wettelijke verplichtingen op dit vlak bestaan, is overigens niet geheel nieuw. Het geldt sinds een halve eeuw voor de helmplicht voor brommers en motoren – indertijd ook als inbreuk op de persoonlijke vrijheid niet onomstreden.
Veel mensen mijden vanwege dit vreselijke attribuut zoveel mogelijk het openbaar vervoer; ik ook
Waar nog weinig over nagedacht lijkt, is de handhaving. Op z’n Nederlands, dus niet echt? Voorlopig houdt iedereen in de trein er zich nog braaf aan, maar wat als het van de zomer echt goed warm wordt? Wij zijn geen politieagent, maar een servicebedrijf, liet de NS al weten.
Dus is er straks nog wel strakke controle – bijvoorbeeld op de kwaliteit? Want de mondkapjes mogen weliswaar niet te goed zijn, maar ze moeten wel neus en mond afsluiten. Met uw sjaal kunt u niet volstaan. Wie gaat dat handhaven en ter plekke bepalen welke grensgevallen nog net acceptabel zijn?
Misschien moet Den Haag eens in Teheran gaan navragen, hoe ze dat daar doen. Daar hebben ze sinds jaar en dag een aparte politiemacht om te controleren of het mondkapje – pardon: hoofddoekje – niet teveel hoofdhuid – pardon: hoofdhaar – bloot laat. Of ze in geval van twijfel een meetlint hanteren, weet ik niet, maar veel vrouwen hebben er daar een sport van gemaakt om de uiterste grenzen op te zoeken. Heibel in Holland gegarandeerd.
Bij de nog net iets maffere Britten is nu bovendien aan de burgers het vriendelijke verzoek gedaan om even geen seks buiten het eigen huishouden te hebben. Dat was al tweeduizend jaar ook het verzoek van de Kerk, dat echter weinig heeft uitgehaald. Dat is niet alleen een Brits probleem. In Teheran weten ze daar vast ook alles van.
