Zouden we Johan Derksen na de zomer nog op de televisie terugzien? Op het moment dat ik deze column schrijf, wankelt zijn stoel – of hij ook omvalt, is nu nog onduidelijk. Als dat laatste gebeurt, zou dat geen groot verlies zijn.
Wel zouden de voetballers die weigeren nog langer in Derksens programma op te treden, dan ook de morele lijn door moeten durven trekken naar een boycot van het komende WK in slavenstaat Qatar. Daar heeft de bouw van de stadions waarin Oranje straks hoopt te triomferen een paar duizend bouwvakkers het leven gekost. Daadwerkelijke uitbuiting in het heden is immers nog altijd een graadje erger dan smakeloze grappen over uitbuiting in het verleden. Of snijdt dat teveel in eigen miljonairsvlees?
Heeft, tegen de achtergrond van eerst #MeToo en vervolgens #BlackLivesMatter, de dominantie van blanke heteromannen van boven de vijftig zijn langste tijd gehad? De critici hopen het, en met een beroep op diversiteit proberen zij dit ook af te dwingen, terwijl menige publieke instelling en particuliere onderneming dienovereenkomstig braaf een gedragsprotocol vol hooggestemde doelstellingen produceert.
Tot de weinige verdedigers van de nu als gedateerd bejaagde mensensoort behoort de Turks-Nederlandse onderneemster Aylin Bilic. ‘Stop de verkettering van de oudere witte man’, aldus de kop van haar NRC-column op 26 mei. ‘Ze hebben de economie draaiende gehouden, een schat aan ontwikkeling en ervaring’, zo werpt zij ter verdediging op. ‘Ik ken geen tijdperk of cultuur waar jongeren ooit het land bestuurden. Altijd zijn het de ouderen die aan het hoofd van een natie of stam gestaan hebben. Dat was in Europa zo, in het Midden-Oosten, in China en Japan.’
Wel, van de laatste drie regio’s weet ik te weinig af, om over deze boude stelling te kunnen oordelen. Maar voor Europa is zij in deze verabsoluteerde vorm aantoonbaar onjuist. In het verleden hebben regelmatig ook jonge of zelfs zeer jonge mannen het hoogste staatsambt bekleed, en hadden vijftigplussers het nakijken.
Ik geef u maar even een rijtje figuren uit de Europese canon, met tussen haakjes hun leeftijd toen zij aan de macht kwamen: Alexander de Grote (20), Augustus (19), Karel de Grote (21), Karel V (19), Filips II (28), Lodewijk XIV (22), Peter de Grote (21), Frederik de Grote (28), Napoleon (30). Of we dat ook steeds als pluspunt moeten beschouwen, laat ik aan u. Bepaalde gedragingen vallen vast niet van hormonale adolescenten-oprispingen los te zien. Thierry Baudet, die zich als krijgslustige redder van het Avondland zo graag aan zulke grote ‘voorgangers’ spiegelt, is in dat licht al ver over de datum.
Minderheden die zich tekort gedaan voelen zijn wel minderheden – en zullen dat getalsmatig ook blijven
Maar nu terug naar onze eigen tijd. Met één ding heeft Bilic in elk geval gelijk: dat ouderen over meer ervaring beschikken, en daardoor ook eerder belangrijkere functies vervullen dan pas afgestudeerden. Dat geldt voor alle sectoren van de samenleving. Ze verschijnen dus ook automatisch veel eerder in groten getale als deskundige op tv, tenzij het ‘ervaringsdeskundigen’ in specifieke jeugdzaken betreft. We zagen dat ook in de coronacrisis: de meest gezaghebbende virologen zijn al op jaren. Dat zal in de toekomst echt niet anders zijn.
Het cruciale punt: de tegenstanders van de oudere blanke heteroman stellen meer diversiteit gelijk aan meer representativiteit. Maar de minderheden die zich tekort gedaan voelen zijn wel minderheden – en zullen dat getalsmatig ook blijven. Nog geen 10 procent van de Nederlanders is homo – dus meer dan 90 procent is dat niet. Ongeveer 15 procent heeft een niet-westerse etnische achtergrond – dus 85 procent heeft dat niet: dat is het duurzame demografische fundament onder het veel gehekelde ‘white privilege’. Als dan ‘slechts’ één op de zes hoofdpersonen in een commercial gekleurd is (een recente klacht), is dat naar verhouding. De enige ‘minderheid’ voor wie dat niet geldt, is de vrouwelijke.
Wat, met andere woorden, in een democratie uiteindelijk telt, is de macht van het getal. Als alle vrouwen zich verenigen, zouden ze in hun eentje iets per wet kunnen doordrukken. Alle andere critici van de blanke heteroman zullen daarvoor, of ze dat nu leuk vinden of niet, ook altijd nagenoeg de meerderheid van die zo veel talrijker blanke hetero’s achter zich moeten zien te krijgen. Dan is het misschien handig om niet al hun standbeelden tegelijk te willen omhalen en met Jan Pieterszoon Coen te volstaan.
