Columnist Tayfun Balcik kreeg een sociale huurwoning aan de rand van Amsterdam, schreef hij. Hij wordt, net als zoveel andere biculturelen, de stad uitgedrukt, vindt hij. Daarop reageerde historicus Marcel Rijken, zelf verhuisd van Dordrecht naar Vlissingen, kritisch. Balciks verhaal heeft niet met biculturaliteit maar met geld te maken, betoogde Rijken: rijke biculturelen worden niet de stad uitgejaagd, arme witte minima wél. Nu neemt Dordrechtenaar Özlem Bozkurt het op voor Balcik en dient zij haar ex-stadsgenoot Rijken van repliek: ‘Uw verhaal zit vol met geluk en privilege.’

Beste Marcel Rijken,

Ik las dat u de behoefte had om het verhaal van columnist Tayfun Balcik vanuit het perspectief van de ‘witte man’ te vertellen. Vol interesse ben ik aan uw stuk begonnen, maar met iedere zin daalde mijn interesse, totdat het absolute nulpunt was bereikt. Uw verhaal kennen we immers al heel lang als personen van kleur. Het verhaal van witte Nederlanders die ons zeggen: ‘Als je maar hard genoeg werkt, dan kom je er wel.’

Ik ben een Belgische vrouw die al negen jaar in Dordrecht woont, net als u destijds. Maar mijn persoonlijke verhaal ga ik niet vertellen, want daar draait het nu niet om. Het gaat er namelijk om dat we leren luisteren naar de mensen die uw en mijn geluk niet hebben.

Misschien beseft u het zelf niet eens, maar uw verhaal zit vol met geluk en privilege. Het is dan wel zo fijn om deze privileges even op een rijtje te zetten, zodat we een eerlijkere vergelijking kunnen maken tussen uw situatie en die van Tayfun.

Allereerst mag u uzelf gelukkig prijzen dat u wit bent. Natuurlijk worden er ook witte mensen benadeeld, zoals die ene dorpsjongen die geen huis kon vinden. Daarbij vraag ik mij wel af of diegene niet valt onder de categorie autochtone minima, die in Tayfuns stuk ook worden meegenomen. Ook had u het geluk om een studie af te ronden, wat niet gezegd kan worden over het merendeel van kansarme jongeren van kleur. Tevens beschikte u ‘plots’ over kapitaal en u heeft dit wijselijk verzilverd voor een woning in Vlissingen.

Het geluk om als wit persoon te kunnen beschikken over vrijgekomen kapitaal – ervan uitgaande dat u het over een erfenis heeft – hebben de meeste biculturele Nederlanders (nog) niet. En de keuze om zomaar naar Vlissingen te kunnen verhuizen, is voor minima’s en personen met een biculturele achtergrond ook niet zo snel gemaakt. In je ‘allochtone uppie’, om die vermaledijde term toch maar even te gebruiken, naar plekken zoals Volendam, Urk of zelfs bepaalde wijken in Dordrecht te verhuizen, kan soms heel onveilig zijn.

Helaas spreek ik hier uit ervaring. Maar goed, het ging niet om mijn ervaring maar over uw privilege dat u dat nooit heeft moeten meemaken, omdat u onderdeel bent van de witte meerderheid. Daarnaast heeft u, samen met uw vrouw, het geluk gehad om werk te vinden in Zeeland. Dat geluk hebben de meeste biculturelen of minima niet, of veel minder. Ze hebben al moeite om werk en woning in hun eigen omgeving te vinden. Dat hoef ik u niet te bewijzen, er zijn namelijk voldoende studies, onderzoeksrapporten en cijfers die dat ieder jaar weer aantonen.

U mag zich gelukkig en geprivilegieerd prijzen

Zelfs al hebben biculturelen een keertje geluk, dan is er nog ‘vadertje staat’ die iedereen met een ‘vreemde naam’ op de hielen kan zitten. Denk maar aan het toeslagenschandaal of etnisch profileren. Daar moet u dan nog de agressieve houding van de politie tegen ‘niet witte’ Nederlanders en minima bij protesten zoals Kick Out Zwarte Piet of de Woonopstand bij optellen. U mag zich dan gelukkig en geprivilegieerd prijzen.

Tegen Tayfun, die nu een stuk verder moet fietsen naar het centrum van Amsterdam, zegt u ook: ‘niet klagen maar dragen.’ Want u moet immers óók zoveel uren reizen om uw passies te kunnen volgen. Maar reizen is voor een groot deel van de witte en biculturele minima een dure grap, zelfs met een kortingskaartje. En dan hebben we het nog niet eens over de toegangsprijzen voor de culturele sector.

Ziet u, mijnheer Rijken: u bent van nature een gelukzak. En dat maakt uw verhaal weer een van de zoveelste verhalen van de witte man op de fiets. Zelfs uw oproep is de minima en biculturele Nederlanders niet vreemd, die wordt ons helaas met de paplepel ingegoten.

Toch wil ik u bedanken voor uw verhaal, want het bewijst maar weer eens hoe belangrijk het is om nog meer ruimte te maken voor de verhalen van anderen.

Verder laat ik uw verwijzing naar de VOC-mentaliteit en Jan Peter Balkenende maar even voor wat die is, die is immers te koloniaal om op te rakelen.

Groetjes, Özlem Bozkurt