Islamitische basisscholen hebben een belangrijke bijdrage aan de emancipatie van moslims in Nederland geleverd. Dat concludeert promovendus Bahaeddin Budak (Universiteit Leiden) in zijn onderzoek.
‘Islamitische basisscholen hebben laten zien dat ze typisch Nederlands zijn’, aldus Budak. ‘Net als katholieke en protestantse scholen hebben ze hun plek moeten veroveren in het Nederlandse onderwijslandschap.’
De onderzoeker sprak voor zijn proefschrift met zestien bestuurders van islamitische basisscholen, die allen meer dan tien jaar actief zijn geweest bij hun school. Zij vertelden dat de identiteit van islamitische basisscholen is veranderd, vaak door druk van buitenaf en maatschappelijk wantrouwen.
Een belangrijk keerpunt was 9/11. Deze aanslag veranderde de kijk van de Nederlandse overheid op islamitische basisscholen compleet: er kwam wet- en regelgeving om de oprichting van nieuwe islamitische basisscholen te belemmeren. Ook kwamen de scholen onder het vergrootglas van de Onderwijsinspectie, de media en de AIVD te liggen.
Budak: ‘Was er bijvoorbeeld bij een school een verdenking van extremistische invloeden, dan werden alle islamitische basisscholen gecontroleerd.’
Hierdoor veranderde de identiteit van islamitische basisscholen ingrijpend. Sommige scholen besloten godsdienstonderwijs voortaan in het Nederlands te geven, in plaats van in het Arabisch of Turks. Ook besloten sommige scholen af te stappen van een hoofddoekverplichting voor vrouwelijke docenten..
Budak: ‘Er is afgestapt van regels die niet per se islamitisch zijn, het dynamische proces van identiteit heeft een volwassenwording doorgemaakt, zo zie ik dat. Daarnaast hebben schoolbesturen moeten laten zien wie ze zijn, ze moesten zich verantwoorden en zijn daardoor strijdbaar geworden.’
Bahaeddin Budak is voorzitter van het college van bestuur van de Islamitische theologische faculteit Amsterdam. Hij schreef meerdere lesboeken voor islamitische basisscholen en was bestuurder bij het Contactorgaan Moslims en Overheid. Morgen promoveert hij in Leiden op zijn onderzoek over islamitische basisscholen.
