Maatschappelijk succes biedt geen bescherming tegen discriminatie en uitsluiting. Dat is de conclusie van een nieuw Frans onderzoek naar moslimhaat.
Het onderzoek werd uitgevoerd door de Iraans-Frans socioloog Farhad Khosrokhavar. Hij interviewde honderd moslims die tot middenklasse behoren, maatschappelijk succes hebben en die zich ‘burger van de Republiek’ noemen. Velen geven aan zich gestigmatiseerd te voelen vanwege hun religieuze overtuiging.
Khosrokhavar: ‘De huidige burgemeester van Londen is van Pakistaanse afkomst. Het is zeer onwaarschijnlijk dat iemand met Noord-Afrikaanse roots burgemeester wordt in Frankrijk.’
Het was moeilijk om de data te verzamelen, vertelt Khosrokhavar: ‘We konden de gesprekken niet opnemen om te voorkomen dat de deelnemers aan zelfcensuur deden. Vaak reageerden ze in het begin heel ruw en agressief. Ze waren bang dat hun verklaringen tegen hen gebruikt konden worden, dat wij van de geheime dienst waren. Vooral jongere mensen hadden deze angst.’
Zo vertelde Ahmad (pseudoniem) aan de onderzoekers: ‘Ik ben een burger en een succesvol zakenman. Waarom wordt het als verdacht beschouwd als ik politiek actief word op lokaal of landelijk niveau? Wat is daar zo erg aan?’
En een andere geïnterviewde verklaarde dat moslims worden geconfronteerd met ‘een soort republikanisme’, dat de Arabieren het recht ontzegt om goede seculiere burgers te zijn. Ze worden ervan verdacht ‘sinistere bedoelingen te hebben in de Republiek’.
Veel respondenten vinden de wonden van de Franse koloniale overheersing nog niet waren verdwenen. Daarom kiezen sommige moslims voor een beroep waarbij ze weinig contact hebben met witte mensen. Bijvoorbeeld in de IT-sector of, als ze uit een lagere sociale klasse komen, voor een baan als taxichaffeur.
Daarnaast hebben Franse moslims te maken met een glazen plafond, dat hen belet om verder carrière te maken, concludeert Khosrokhavar. Een op de vier moslims zegt gedurende zijn loopbaan te zijn gediscrimineerd, vijf keer meer dan de rest van de bevolking. Bovendien voelt 63 procent van de moslims in managementfuncties zich gediscrimineerd.
Khosrokhavar begon het onderzoek begin 2020, nog voor de moord op geschiedenisleraar Samuel Paty. Die moord leidde in Frankrijk tot sterke polarisatie, mede omdat president Emmanuel Macron besloot om ‘radicale’ moskeeën en moslimorganisaties te verbieden.
