Die ene eigen Palestijnse staat: zou het er ooit nog van komen, ook nu Hamas en Mahmoud Abbas verklaard hebben voortaan bestuurlijk de handen ineen te slaan? Niet alleen de Israëlische kolonisatiepolitiek, die door Donald Trump nog meer dan door zijn voorgangers blindelings wordt getolereerd, staat die in de weg. Zeker, de voortgaande groei van de illegale nederzettingen op de Westelijke Jordaanoever, waarmee steeds nieuwe stukken Palestijns grondgebied de facto bij Israël worden getrokken, maakt de tweestatenoplossing met de dag meer tot fictie. En naarmate er meer kolonisten buiten het Israël van 1967 wonen, wordt Benjamin Netanyahu ook electoraal meer van hen afhankelijk.

Ontmanteling van de nederzettingen omwille van de vrede zou voor Netanyahu politieke zelfmoord betekenen, ook omdat zijn rechtse concurrenten daar tegenin zullen brengen dat de ontruiming van de Gazastrook in dat opzicht evenmin heeft opgeleverd wat men zich daarvan had beloofd. Men werd immers vandaar met Hamas-raketten bestookt. Die moesten in de ogen van de afzenders dienen om de Israëliërs eraan te herinneren dat zij er met die terugtrekking echt niet waren, maar dat er nog veel meer bezet gebied te ontruimen viel.

Kort gezegd, voor de meeste Palestijnen was de Gazastrook te weinig om de strijdbijl te begraven. Voor de meeste Israëliërs was het feit dat die strijdbijl niét begraven werd juist een bewijs dat de teruggave van de Gazastrook al te veel was geweest. De eersten willen nog meer, de tweeden daardoor daarentegen nog minder veranderingen op de landkaart.

Een minstens zo groot probleem voor de realisatie van een eigen soevereine Palestijnse staat is de notoire interne verdeeldheid van de Palestijnen. In feite zijn er namelijk al heel lang twee staten: de door Hamas bestuurde Gazastrook en de door Fatah bestuurde Westelijke Jordaanoever. Dat laatste bij gratie van de Israëliërs, de Amerikanen en de rest van het Westen, dat alleen in president Abbas een gesprekspartner ziet en Hamas op de lijst van terroristische organisaties heeft geplaatst.

Juist het feit dat Abbas dan wel de enige westerse gesprekspartner is, maar tegelijk al die gesprekken niets concreets hebben opgeleverd, heeft Abbas’ steun onder zijn eigen volk tot een minimum doen teruglopen. Zouden er nu verkiezingen worden gehouden, dan wordt hij direct weggestemd. Om die reden worden ze dan ook niet gehouden en is de presidentiële termijn van Abbas, in strijd met de democratische uitgangspunten die het Westen op andere momenten graag aan het Midden-Oosten voorhoudt, ver voorbij de legitieme houdbaarheidsdatum van zijn bewind verlengd. Hij zit er vooral nog dankzij de steun van een corrupte Palestijnse elite en van het Westen, dat hem, en via hem de Palestijnen, enigszins in de hand denkt te kunnen houden en het alternatief nog meer vreest.

Het electoraal kansrijke alternatief voor Abbas heet(te) namelijk sinds jaar en dag Hamas. Sterker nog, de enige Palestijnse parlementsverkiezingen werden door Hamas gewonnen. Een resultaat dat bij het Westen niet in de smaak viel en dus niet werd erkend. Met als uiteindelijk gevolg de splijting van het Palestijnse grondgebied in een westelijk en een oostelijk gedeelte, met in het westen Hamas en in het oosten Abbas. Waarbij het sowieso al praktisch vrij moeilijk zou zijn geweest voor Abbas om vanuit de oosthelft de westhelft te besturen, gezien de vele drempels die de regering van het er tussenliggende Israël voor het onderhouden van personele contacten had opgeworpen.

Momenteel kunnen noch Hamas, noch Abbas op veel steun onder de Palestijnen rekenen. De tweede niet, omdat alle door hem bepleite onderhandelingen niets hebben uitgehaald, de eerste niet, omdat de Palestijnse bevolking met het wèl weer de wapens opnemen evenmin iets opgeschoten is.

De situatie is hopeloos, niet in de laatste plaats omdat Abbas en Hamas elkaar evenmin het licht in de ogen gunnen als de Palestijnen en de Israëliërs. Nog los van het ideologische aspect – wordt Palestina een seculiere of een theocratische staat? – gaat het om platte macht. Daarbij wordt geen middel geschuwd. Er bestaat terecht verontwaardiging over de detentiemethodes die Israël gebruikt om Palestijnen in het gareel te dwingen. Maar niet alleen Hamas, ook Abbas is geen haar beter, martelingen in gevangenissen inclusief.

Aan de ellende van de Palestijnen in de Gazastrook heeft ook hun eigen staatshoofd bijgedragen door de levering van medicijnen en de betaling van ambtenarensalarissen stop te zetten. Het lot van de Palestijnse burgers werd door hun officiële president-bij-de-gratie-van-het-buitenland aan diens eigen machtsbegeerte ondergeschikt gemaakt. Voor Hamas geldt overigens hetzelfde. Dat maakt me sceptisch ten aanzien van de huidige uit nood geboren interne verzoeningsplannen.

Hoezeer de Palestijnen eerst aan hun onderlinge broederstrijd een einde zullen maken om naar buiten succesvol te kunnen zijn, dit is niet alleen bijna onmogelijk, – vanwege de verdeeldheid over de keuze vóór of tegen geweld als politieke strijdmethode, het is ook onvoldoende. De gewone Palestijnen hebben weinig in te brengen; Abbas is evenmin een democraat als de leider van Hamas. En door hun steun aan eerstgenoemde-bij-gebrek-aan-beter, houden westerse regeringen, media en ngo’s binnen Palestina een autocratisch regime in stand dat allang zijn morele gezag verloren heeft.