Deze ramadan stelt de Kanttekening elke dag een vraag aan een Nederlandse moslim. Hoe beleven zij de vastenmaand in coronatijd? Vandaag op ramadan-dag 18: Latifa Benbouker. Zij is schoolleider van de islamitische basisschool Bilal in Amersfoort.

Hoe geeft u kinderen de essentie van de ramadan mee?

‘Ons credo binnen de school is ‘Worden wie je bent’. Daarbinnen staat het kind natuurlijk centraal. We willen dat zij betrokken zijn bij hun moslimidentiteit en hun etnische achtergrond en alles wat daarbij hoort. De kleine en de grote dingen. Dus niet alleen moslim of niet-moslim, maar je mag er bijvoorbeeld ook trots op zijn dat je een andere mening hebt dan de meerderheid. Je mag jezelf zijn.

‘We werken elke week met een hadith, een overlevering van onze profeet – vrede zij met hem -, en dit doen we het hele jaar door. De hadith is gekoppeld aan een methode van de vreedzame school, een methode voor sociale en emotionele ontwikkeling en burgerschap. Hierbinnen heb je verschillende thema’s, zoals ‘We hebben hart voor elkaar’ of ‘vriendschap’. Daarnaast hebben we kernwaarden, zoals ‘innerlijke schoonheid’, ‘beloven’, ‘Je tong beheersen’ en ‘rechtvaardigheid’.

‘De hadith hoeven de kinderen niet uit het hoofd te leren, het gaat om de essentie. We bespreken elke maandag een nieuwe hadith. We willen kinderen de ruimte geven, dat ze begrijpen dat er ook fouten gemaakt mogen worden. We laten zien dat je mens bent, en dat hiervoor groei en ontwikkeling belangrijk zijn. Na de hadith-bespreking maken de kinderen een doel voor zichzelf voor die week. Bijvoorbeeld: ‘Ik ben niet altijd aardig tegen mijn vriendje en deze week wil ik wat aardiger zijn.’ Op vrijdag is er een reflectiemoment, en horen we hoe ze dit in die week gelukt is.

‘Ramadan gaat niet alleen over jezelf. Het gaat om jou in relatie met je omgeving. Dat je daar elk jaar weer bewuster van wordt. Dat doen wij door activiteiten te bedenken die bij deze hadith horen. Zoals ‘Bak een taart voor je buurvrouw en zeg dat het ramadan is’. Maar je doet het uiteindelijk voor je Heer. Daar is ook een hadith over, waarin staat: ‘Allah zegt dat iedere daad van de zoon van Adam een daad is voor hem, behalve het vasten. Het vasten is voor mij, en ik zal hem er voor belonen.’ Daar staan we bij stil. Het vasten doe je voor je Heer, en onze Heer vraagt ons het beste uit onszelf te halen. Elke dag, maar vooral in de ramadan. Dat begint bij jezelf door jezelf dat aan te leren. School is een oefenplek, wij laten de kinderen daarin oefenen. Je kunt veel dingen zeggen, maar het dringt pas echt tot mensen door wanneer ze het gewoon doen en daar succes in hebben. Als kinderen denken: ‘De buurvrouw was zo blij met de taart’, of: ‘Mijn vriendje heb ik zo blij gemaakt, ik wil dit blijven doen.’

‘Ramadan gaat niet alleen over jezelf. Het gaat om jou in relatie met je omgeving’

‘Voorheen vierden we alleen Eid – het einde van de ramadan – na de ramadan. Maar de leerkrachten willen nu dat het deze maand elke dag een feestje is in de klas. Elke klas heeft een doos met daarin groepsactiviteiten voor de klas. Onder andere dat kinderen dertig dagen lang de klas aankleden, om zo naar Eid toe te werken. De surprises die normaal met Sinterklaas worden gedaan doen wij bij het Eid-feest. Normaal houden we ook een diner, maar dat kan helaas dit jaar niet. Alle andere religieuze en niet- religieuze feesten worden bij ons op school besproken, en we hebben genoeg kinderen die bijvoorbeeld ook een schoen zetten voor Sinterklaas. Dat is prima. Wij vinden dit passend binnen de identiteitskaders van onze school. Dat is ook ‘Worden wie je bent’, dat je respect hebt voor de verschillende overtuigingen binnen de islamitische gemeenschap. We zijn zo geneigd om die knip te maken tussen moslims en niet-moslims of Turken en Marokkanen, of wie dan ook. Zo van: ‘Jij bent moslim, ik ben moslim, dus we moeten hetzelfde vinden.’ Dan integreren wij volgens mij niet echt.

‘Het begint echt binnen de eigen gemeenschap. Dat is waar onze school en stichting voor staan. We hebben ook een kleine groep niet-islamitische leerlingen op school. Zij hebben voor onze school gekozen door de kwaliteit en de visie ‘Worden wie je bent’. Als ik vanuit mijn kantoor naar het schoolplein kijk, dan zie ik moeders met een rokje en een shirtje en moeders die gesluierd zijn. Heel divers dus. Dat vind ik rijkdom. Daarom maken we met opdrachten bij de hadith ook opdrachten voor thuis, omdat we willen dat de ouders ook deelgenoot worden van de visie die wij hier op school delen. En het werkt, want je krijgt ook hele mooie verhalen terug van de ouders die zien dat hun kind ten goede verandert. Zo krijgen de ouders ook die ervaringen mee en kan je ook daadwerkelijk verandering bewerkstelligen.’