Ilhan Tekir, die de GroenLinks-fractie van Gorinchem werd uitgezet vanwege zijn Erdogan-sympathieën, is door D66 in genade genomen. ‘GroenLinks durfde lastige vragen te stellen aan Tekir, maar bij D66 zijn ze blij met elke Turkse kandidaat die Turkse stemmen kan binnenhalen.’
Gemeenteraadslid Ilhan Tekir werd op 1 september 2016 uit de GroenLinks-fractie van Gorinchem gezet, omdat hij zich in de Volkskrant positief had uitgelaten over de Turkse president Recep Tayyip Erdogan. Nu blijkt Tekir lid te zijn geworden van D66. Hij is in Gorinchem lijsttrekker namens de partij voor de gemeenteraadsverkiezingen van 21 maart.
Tekir is niet bereikbaar voor commentaar. Hij reageert niet op e-mails en Facebook-berichten. Vlak nadat hij uit de GroenLinks-fractie werd gezet, werd hij geïnterviewd door het AD. Tegen die krant zei hij verbolgen te zijn, omdat hij ‘zonder hoor of wederhoor’ gedwongen zou zijn de fractie te verlaten.
GroenLinks-fractievoorzitter in Gorinchem Rutger van Breemen ziet dat heel anders. Volgens hem zijn meerdere gesprekken gevoerd met Tekir. Omdat die volgens hem niet leidden tot het gewenste resultaat, werd Tekir uit de fractie gezet. ‘Hij moet beseffen dat wat er nu in Turkije gebeurt, niet kan. Dat staat op gespannen voet met waar wij binnen GroenLinks voor staan’, zegt Van Breemen. Hij wil niets kwijt over het besluit van D66 om in zee te gaan met Tekir. ‘De zaak is voor mij gesloten. Ik ga bovendien niet over het personeelsbeleid van D66.’
Ingrid Zwaan, D66-afdelingsvoorzitter in Gorinchem, wil na lang aandringen wel praten over de kwestie-Tekir. Volgens haar berust de zaak op een ‘misverstand’. ‘Ilhan heeft nooit beweerd dat hij een Erdogan-aanhanger is. In zijn gesprek met journalist Hassan Bahara van de Volkskrant vertelde hij dat Erdogan in het verleden goede dingen voor Turkije had gedaan, maar ook zei hij dat hij zich zorgen maakte over de ontwikkelingen van de laatste jaren. Dat kwam echter niet in het verhaal terecht, zodat het leek alsof Ilhan pal achter Erdogan stond. De Volkskrant heeft het interview later gerectificeerd, maar het negatieve beeld is blijven hangen. Op basis daarvan heeft GroenLinks hem uit de fractie gezet.’
Dus D66 heeft wel alle vertrouwen in Tekir? Zwaan: ‘We hebben uitgebreid gesproken met hem. We zijn er van overtuigd dat hij de waarden van D66 onderschrijft. Ik heb alle vertrouwen in Ilhan. Ik herken in hem een D66’er. Hij identificeert zich niet met Erdogan. De waarden die de AKP voorstaat, passen niet bij een democratische partij als D66.’
Is Tekir het topje van de ijsberg en spelen er meer van dit soort kwesties bij D66? Zo heeft Kubilay Yildiz, nummer tien op de D66-kandidatenlijst van Gorinchem, op zijn Facebook-profiel staan dat hij een aanhanger is van Erdogans partij, de AKP. Yildiz vindt de ophef daarover ‘onzin’. ‘Joh, dat was zo lang geleden. Ik weet het al niet meer. Waarschijnlijk toen ik tien jaar geleden op Facebook ging. Ik ben al een tijdje lid van D66 en steun als lijstduwer het D66-geluid in Gorinchem’, zegt Yildiz. Wat vindt hij nu van de AKP? ‘Ik heb niet veel met de Turkse politiek. De AK-Partij heeft volgens mij helemaal niets met een democratische partij als D66 te maken.’
Jeroen Adema, die recent zijn D66-lidmaatschap heeft opgezegd, onder meer vanwege het anti-referendum-standpunt van de partij, is kritischer. ‘In april 2016, voor de mislukte coup tegen Erdogan, hadden we een congres in Arnhem. Toen een motie werd besproken om Israël te veroordelen stelde ik voor dat we dan ook Erdogan moesten veroordelen vanwege het geweld tegen de Koerden. Nou, dat werd mij niet in dank afgenomen. Er waren die dag relatief veel Turkse D66’ers op het congres. Zij reageerden zeer geprikkeld op mijn verhaal en vielen mij ook persoonlijk aan. Ik zou anti-Turks zijn en niks geven om het lot van de Palestijnen. Daar is natuurlijk helemaal niets van waar. De dagvoorzitter zat er zichtbaar ongemakkelijk bij, maar greep niet in. Ook andere mensen hielden zich stil. Ik kreeg een DDR-gevoel: congresgangers luisterden naar wat er gezegd werd, maar durfden hun mond niet open te doen.’ Staat D66 nu niet veel kritischer tegenover Erdogan? ‘Ja, ik vermoed dat dit alleen komt door de nasleep van de mislukte coup, niet vanwege het Israël-standpunt waar we toen over discussieerden.’
Omdat Adema niet meer lid is van D66 kan hij vrijuit spreken over de kwestie-Tekir. Hij windt er dan ook geen doekjes om. ‘GroenLinks durfde lastige vragen te stellen aan Tekir, maar bij D66 zijn ze blij met elke Turkse kandidaat die Turkse stemmen kan binnenhalen. Vergeleken met GroenLinks en de PvdA, is D66 veel blanker, daarom is D66 minder kritisch over kandidaten met een allochtone achtergrond. D66 lijkt moslims zoveel mogelijk te willen ontzien. Dat komt niet alleen door politieke correctheid, maar heeft ook electorale redenen: D66 hoopt een volkspartij te worden en wil ook de stem van traditionele moslims krijgen.’
Gert Jan Geling, voorzitter van de werkgroep Levensbeschouwing & Religie van D66, herkent zich deels in het verhaal van Adema. ‘D66 roept in christelijke kringen soms weerstand op, vanwege de seculiere koers die we varen. Moslims daarentegen staan vaak positief tegenover D66, vanwege onze kritiek op Geert Wilders.’ Wat vindt Geling van eventuele AKP-aanhangers in zijn partij? ‘We moeten leden niet onderwerpen aan een examen. D66 neemt duidelijk stelling tegen Erdogan, maar partijleden kunnen daar soms anders over denken.’ Is Geling niet bang voor Turkse D66-leden die eigenlijk voor Erdogan zijn, maar daarover liever hun mond houden? ‘Misschien zijn die er, maar daarop ligt een taboe. Dat is niet goed. We moeten daarover in alle eerlijkheid de discussie aangaan. Ik heb liever dat we met open vizier debatteren, maar dat is mijn persoonlijke mening.’
Zouhair Saddiki, D66-gemeenteraadslid in Gouda en ook actief bij de werkgroep Levensbeschouwing & Religie, reageert feller. ‘Wij zijn geen PvdA. D66 is een partij die voor seculiere waarden staat. Mensenrechten, democratie, homorechten. Daar sta ik honderd procent achter. Bij de PvdA zijn er conservatieve Turkse politici die helemaal geen echte PvdA’ers zijn, zij zijn er om Turkse stemmen te winnen, D66 mag die kant niet opgaan. Als je het niet met onze liberale ideeën eens bent, dan hoepel je maar op. We moeten geen knuffelallochtonen op onze lijsten hebben, omdat we persé stemvee willen hebben. D66 en islam gaan prima samen, maar D66 en AKP niet. We willen toch ook geen racisten?’
