De dag waar BIJ1 vier jaar naar toe heeft gewerkt was gisteren daar: Sylvana Simons werd beëdigd als Kamerlid. En dat was een feestje waard.
De gisteren benoemde Tweede Kamer is een stuk diverser dan voorheen: zo zijn deze verkiezingen meerdere Nederlanders met een Surinaamse achtergrond verkozen, een groep die de afgelopen jaren helemaal niet vertegenwoordigd was. De partijleider van BIJ1, Sylvana Simons, is een van hen. Ook is de eerste transvrouw verkozen: Lisa van Ginneken van D66. Er komt bovendien een vrouw met een hoofddoek met voorkeursstemmen in de Tweede Kamer: Kauthar Bouchallikht van GroenLinks.
Tijd om deze nieuwe representatie te vieren en daarom is er twee uur voor de beëdiging een manifestatie op het Lange Voorhout in Den Haag onder de titel ‘Hoop Boven Haat’. Die titel refereert overduidelijk aan de online en offline haat waar Sylvana Simons al langer mee te maken krijgt, waar transgenders onder lijden en waar Kauthar Bouchallikht tijdens de campagne last van had. Bij de manifestatie op woensdagochtend worden deze drie nieuwe Kamerleden allen genoemd als voorbeelden van nieuwe representatie, maar Sylvana Simons staat duidelijk centraal. De bijeenkomst is voor haar georganiseerd.
Het bijzondere aan deze manifestatie is dat deze er überhaupt is. Er worden 150 Kamerleden benoemd waarvan 69 nieuwelingen, maar alleen de achterban van BIJ1 vindt de benoeming zo belangrijk dat er een evenement wordt georganiseerd. Er zijn zo’n tweehonderd mensen om Simons in het zonnetje te zetten. De corona-regels maken politieke bijeenkomsten moeilijk, maar BIJ1 doet er alles aan om de manifestatie binnen de voorschriften te laten plaatsvinden zoals mondkapjes en anderhalve meter afstand. De sfeer is gemoedelijk, een deel van de aanhang is prachtig uitgedost en vrijwilligers delen hapjes uit.
Na een spirituele opening horen we meerdere sprekers praten over een belangrijk historisch moment. Devika Partiman van Stem op een Vrouw spreekt Simons toe. Partiman is al jaren fulltime bezig meer vrouwen in de politiek te krijgen. De eerste vrouw kwam in 1917 in de Tweede Kamer, waardoor de deur voor vrouwen op een kier kwam te staan. Later kwam er een lesbische vrouw in de Kamer en in 1994 een vrouw van kleur: Tara Singh Varma van GroenLinks. Nu is een zwarte vrouw ook fractievoorzitter en partijleider.
Partiman schetst deze stappen in een langere geschiedenis. Er zat nooit eerder een transpersoon in de Tweede Kamer. Kauthar Bouchallikht is weliswaar niet de eerste politica met een hoofddoek, maar wel de eerste in de Tweede Kamer: ze staat op de schouders van bijvoorbeeld Fatima Elatik die in de Amsterdamse gemeenteraad zat. BIJ1 had een hele lijst vol kandidaten die ‘de eersten’ hadden kunnen zijn. Er stonden een vrouw met een beperking en een niet-binair persoon op. Zo had BIJ1 ook bij andere groepen de primeur kunnen hebben, maar dat gaat later nog wel gebeuren, denkt Partiman.
Mitchell Esajas van The Black Archives benadrukt eveneens hoe historisch het is dat een zwarte vrouw voor de eerste keer fractievoorzitter wordt. Esajas vindt de verkiezing om nog meer redenen historisch: er zal voor het eerst een partij in de Tweede Kamer plaatsnemen met een programma van antiracisme, dekolonisatie en intersectionaliteit. Esajas zag zichzelf nooit terug: er zijn honderdduizenden Nederlanders met een Afrikaanse achtergrond, maar ze zaten de laatste jaren niet in de Tweede Kamer. Dat is winst, al zal Simons het niet gemakkelijk krijgen nu het aantal zetels voor extreemrechts groter is dan ooit, aldus Esajas.
De verkiezing van Simons is een bekroning op tien jaar activisme, zegt Esajas. Het begon met het verzet tegen Zwarte Piet, later sprak Simons zich uit bij De Wereld Draait Door en dat was het begin van de politieke carrière waar nu een hoogtepunt aan wordt toegevoegd. Rapper Massih Hutak zegt dat gelijkwaardigheid altijd het uitgangspunt zou moeten zijn en dat we niet meer moeten doen alsof antiracisme links is, want het is gewoon artikel 1 van de Grondwet. De verkiezing van Simons is pas het begin, verandering is aanstaande en nu zal die verandering er ook echt komen. De meute scandeert zijn woorden mee.
Zo volgen meer sprekers, waaronder andere kandidaten van BIJ1. Ze memoreren dit historische moment, de verandering die Simons zal brengen en de tegenstand die ze zal ondervinden. Het Amsterdamse BIJ1-raadslid Jazie Veldhuyzen meldt dat de uitbouw van de partij doorgaat: hij denkt dat er komend jaar in meerdere gemeenten BIJ1-zetels zullen komen. BIJ1 zal links weer naar links trekken. Het tekent de enorme verwachtingen van wat BIJ1 en Simons de komende jaren kunnen bewerkstelligen. Een buitenstaander zou zeggen: dit zijn veel te hoge verwachtingen, want dit is een partij met slechts twee zetels: één in de Tweede Kamer en één in Amsterdam. Toch is er geen spoor van twijfel over de komende successen.
Simons sluit de bijeenkomst af: wat ze gaat doen? Raise hell. Dat doet ze alleen al door de Tweede Kamer binnen te lopen. Ze gaat geen verdeeldheid scheppen want die is er al, meldt ze. Ze zal proberen te zorgen voor meer gelijkwaardigheid. Ze dankt voor de toegestroomde steun en vraagt zich af hoe Rosa, Malcolm en Nelson zich destijds gevoeld hebben. Dan zet er Surinaamse muziek in. Een klein uur later wordt ze geïnstalleerd als lid van de Tweede Kamer. Aan symboliek geen gebrek: het nieuwe kantoor van Bij1 bevindt zich in het voormalige ministerie van Koloniën.
