Home Wereld Persbreidel in Pakistan: ‘Straks blijven er geen onafhankelijke media over’

Persbreidel in Pakistan: ‘Straks blijven er geen onafhankelijke media over’

De gevangen mediatycoon Mir Shakil-ur-Rahman (Foto: YouTube)

Op 11 maart arresteerden de Pakistaanse autoriteiten Mir Shakil-ur-Rahman, CEO van de Jang Group en Geo TV, de grootste onafhankelijke televisiezender in Pakistan. Officieel wordt hij verdacht van corruptie, maar journalisten in Pakistan waarschuwen: de regering wil onafhankelijke media het zwijgen opleggen en misbruikt hiervoor de coronacrisis.

De Pakistaanse journalist Khalid Hameed Farooqi woont en werkt in Brussel voor Geo TV, de grootste onafhankelijke televisiezender van Pakistan. Behalve voor de mensenrechten in het Indiase deel van Kashmir maakt Geo TV zich ook hard voor de mensenrechten in Pakistan, waar religieuze minderheden – christenen, hindoes, sjiieten, sikhs, ahmadiyya en anderen – op zijn best als tweederangs burgers worden behandeld. ‘De grondwet en wetten van deze Islamitische Republiek worden uitgelegd in het voordeel van de moslims’, stelt het laatste rapport van mensenrechtenorganisatie Global Human Rights Defence.

‘De onafhankelijke, liberale koers van Geo TV is de Pakistaanse machthebbers al jaren een doorn in het oog’, vertelt Khalid Hameed Farooqi. ‘Journalisten in Pakistan kunnen hun werk niet altijd even goed doen. Als je niet binnen de lijntjes kleurt word je geïntimideerd, in het uiterste geval vermoord.’

Begin maart arresteerden de Pakistaanse autoriteiten CEO Mir Shakil-ur-Rahman van de Jang Group, de eigenaar van Geo TV. Rahman woont in Dubai, maar was vanwege een rechtszaak tegen hem naar Pakistan gereisd om zichzelf te verdedigen. Het gaat om een zaak van meer dan dertig jaar oud. In 1986 zou Rahman zich aan corruptie hebben schuldig gemaakt bij de aankoop van percelen in de oostelijke stad Lahore. In een statement ontkende Geo de beschuldigingen tegen Rahman en verklaarde het dat aan alle belastingen en wettelijke vereisten voor de aankoop van onroerend goed was voldaan.

‘Die corruptiezaak is natuurlijk de stok om ons mee te slaan’, zegt Farooqi. ‘Het gaat de autoriteiten immers helemaal niet om het bestrijden van corruptie, maar om ons een toontje lager te laten zingen. Ze hebben erg veel moeite gedaan om iets vinden dat ons mogelijk compromitteert, een zaak van meer dan dertig jaar geleden. Het Pakistaanse establishment wil geen onafhankelijke media die de macht kritisch bevragen, die kritisch zijn over het leger en de geheime diensten. Als het zo doorgaat, dan zijn er straks helemaal geen onafhankelijke media meer over.’

De Pakistaanse autoriteiten maken nu bovendien misbruik van de coronacrisis om Rahmans wettelijke rechten te ontzeggen, vertelt Farooqi. ‘Het voorarrest is expres verlengd. Hij zou niet vrijgelaten kunnen worden vanwege het virus. Echt een heel slecht smoesje.’

‘Die corruptiezaak is natuurlijk de stok om ons mee te slaan’

Intimidaties

Het verhaal van Farooqi wordt bevestigd door het nieuwste rapport van Reporters Without Borders / Reporters Sans Frontières (RSF). Deze persvrijheidswaakhond brengt elk jaar de World Press Freedom Index uit. Pakistan staat dit jaar op plaats 145, drie plaatsen lager dan in 2019. De Pakistaanse media zijn nu een van de belangrijkste doelwitten geworden van de ‘deep state’ in het land, schrijft de NGO. Het Pakistaanse leger en de militaire inlichtingendienst ISI, die op de achtergrond veel macht hebben en de burgerlijke regering zwaar beïnvloeden, kunnen slecht tegen onafhankelijke journalistiek.

RSF: ‘De distributie van kranten, met name het toonaangevende dagblad Dawn, is onderbroken. Mediakanalen worden bedreigd met het intrekken van advertenties. De signalen van tv-kanalen die de vertegenwoordigers van de oppositie zendtijd gaven, zijn geblokkeerd. Journalisten die het aandurfden onderwerpen aan te snijden die door het leger als verboden werden beschouwd, zijn onderworpen aan door ISI georkestreerde intimidatiecampagnes.’

Ook is het Pakistaanse establishment begonnen met het zuiveren van internet en sociale media. Hiertoe probeert de overheid de ‘regulering’ op het internet op te voeren. Journalisten lopen ondertussen nog steeds een risico, vooral in de westelijke provincies Balochistan en Khyber Pakhtunkhwa, waar rebellengroepen actief zijn. In 2019 zijn vier journalisten en een blogger vermoord. Ook heerst er al meer dan tien jaar een totale straffeloosheid voor geweldpleging tegen journalisten, schrijft RSF.

Volgens RSF is de repressie van de media is enorm toegenomen met het aantreden van minister-president Imran Khan in 2018, iets wat Farooqi beaamt. ‘Khans voorganger Nawaz Sharif heeft ook niets met de vrije pers en deed zijn best om vrije geluiden te smoren, maar Khan maakt zijn werk nu af. Beide premiers zijn afhankelijk van het Pakistaanse establishment, die feitelijk de macht heeft in het land. Veel partijloze ministers in Khans kabinet zaten ook in de regering van Sharif. Pakistan is in feite een oligarchie. Officieel zijn we een democratisch land, maar dat is maar schijn.’

‘We doen feitelijk aan zelfcensuur’

Geo TV is al jarenlang slachtoffer van gerichte intimidatie- en censuurcampagnes van het establishment, geloven veel mensen in Pakistan. ‘Zes jaar geleden werd er een intimidatiecampagne tegen ons gevoerd, nadat journalist Hamid Mir ISI er openlijk van beschuldigde hem te willen vermoorden. Twee jaar geleden werden de uitzendingen van Geo News en alle vier de andere Geo-tv-kanalen gedurende enkele dagen in ten minste 80 procent van het land geblokkeerd. Dit, als straf voor onze al te onafhankelijke berichtgeving. Het leger beheert de netwerkdistributiekanalen in elk district, zij zaten achter deze actie. En in juli 2019 werd een actualiteitenprogramma van Geo News halverwege de uitzending verbroken, tijdens een interview met voormalig president Asif Ali Zardari.’

En is Farooqi zelf ook wel eens geïntimideerd of bedreigd? ‘Omdat ik in Brussel zit heb ik het een stuk makkelijker dan mijn collega’s in Pakistan. Maar ook ik ben object geweest van de toorn van mijn landgenoten. Geo TV heeft zich hard gemaakt voor Asia Bibi, de christelijke vrouw die van blasfemie was beschuldigd en jarenlang in een dodencel heeft gezeten. Omdat ik een christelijke politicus uit het Europees Parlement over de zaak heb geïnterviewd – Peter van Dalen van de ChristenUnie – was ik een landverrader, een zionist, een jood, een Indiër, een westerse spion. Als je niet in de pas loopt word je gedemoniseerd.’

Solidariteit

Volgens de in Lahore woonachtige journalist Fahad Mehsood, redacteur bij de Engelstalige Pakistaanse krant the Nation, hebben de arrestatie en detentie van Mir Shakil-ur-Rahman van Geo nauwelijks tot ophef geleid in Pakistan. ‘Mijn baas was eigenlijk wel blij. Weer een concurrent minder. Er is geen solidariteit. Dat zou eigenlijk wel moeten, want straks pakken de autoriteiten ons aan. Maar kapitalistische overwegingen, we willen onze concurrenten de loef afsteken, prevaleren helaas.’

Mehsoods krant the Nation volgt een hele voorzichtige koers. ‘Sinds 2018 bekritiseren we het leger en de inlichtingendienst niet meer. We doen feitelijk aan zelfcensuur. Ik kan geen kritisch stuk schrijven over het leger of over de inlichtingendienst, want dan grijpt mijn chef in. Als we over het leger of over de inlichtingendienst schrijven, moet dat positief zijn. Onze krant steunt de regering. Vroeger waren we pro-Sharif (de vorige premier, red.), nu zijn we pro-Khan. Maar officieel zijn we geen partijorgaan, maar onafhankelijk.’

‘Het Pakistaanse establishment heeft geen boodschap aan de rechtsstaat’

Hoewel bijna niemand in Pakistan de opgepakte Rahman steunt of durft te steunen, is het buitenland wel solidair met de CEO van Geo, zoals Amnesty International en RSF, advocatenkantoor Doughtly Street van Amal Clooney, de Nederlandse mensenrechtenactiviste Marjan Lucas en de linkse activist en wetenschapper Noam Chomsky. In een petitie schrijven Chomsky en anderen:

‘De arrestatie van Mir Shakil-ur-Rahman, de hoofdredacteur van de Jang / Geo-mediagroep in Pakistan, heeft plaatsgevonden zonder een eerlijk proces of een veroordeling tegen hem.(…) Er is geen reden om hem niet uit de gevangenis te ontslaan, vooral niet in een tijd waarin de wereldwijde coronaviruspandemie regeringen ertoe aanzet niet-gewelddadige gevangenen zonder strafblad vrij te laten, vooral als ze bejaard zijn en gezondheidsproblemen hebben zoals Rahman.’

Morgen verschijnt Rahman voor een speciale rechtbank, die onder de National Accountability Bureau (NAB) valt. Het NAB-hof, dat financiële rechtszaken behandelt die de Pakistaanse staat zouden bedreigen, is geen onafhankelijke rechtbank. Farooqi verwacht dan ook geen eerlijke rechtszaak. ‘Het Pakistaanse establishment heeft geen boodschap aan de rechtsstaat.’