De Israëlische premier Netanyahu zou op 1 juli het startschot geven voor de gedeeltelijke annexatie van de Westoever. Die dag zou ook bekend worden hoeveel grond er precies zou worden geannexeerd. Maar meer dan een week later is nog steeds onduidelijk wat de Israëlische regering precies van plan is.
De Israëlische studente Gal Weintraub Louk wilde eind juni gaan kamperen met een groep vrienden in het noorden van Israël. Toen zij hoorde dat de overheid stappen richting annexatie van de Westoever wilde zetten, schrapte de groep de vakantieplannen. In plaats daarvan richtte Weintraub Louk een protestkamp op tegenover de Knesset, het Israëlische parlement.
Tien dagen lang verzamelden zich daar Joodse en Palestijnse Israëliërs om een tegengeluid te laten horen. Er lagen gekleurde picknickkleden op de grond, er stond een grote witte tent en er waren witte protestborden met de tekst ‘Annexatie = mensenrechtenschending’.
Het was een optimistisch protest, vertelt Weintraub Louk. Er werden spelletjes gespeeld, kunstexhibities gehouden en respectvolle discussies gevoerd. ‘In plaats van schreeuwen en boos worden, zeiden we tegen het parlement: kom met ons praten.’
Sommige parlementsleden maakten gebruik van die mogelijkheid, waaronder Boaz Toporovsky van de middenpartij Yesh Atid en Iman Khatib-Yasin van de Arabische Joint List. ‘Het was heel bijzonder dat deze politici met ons kwamen praten’, zegt de activist. ‘Ons grootste verzoek aan hen was vooral: houd rekening met de Palestijnen. Ook de linkse partijen zijn vooral bezig met Israëliërs, maar we moeten ook voor onze buren zorgen.’
Weintraub Louk gelooft dat geen enkele vorm van annexatie goed is, ook niet als slechts een klein deel van de Westbank wordt geannexeerd. ‘De eerste stap is ophouden met geweld. Annexatie is een gewelddadige actie en daarmee geen oplossing. Israël moet de Palestijnen helpen en hen zo een reden geven om met ons in overleg te gaan. Als je een slecht leven leidt, zonder baan, zonder eten of water, dan heb je ook geen reden om met de Israëlische autoriteiten aan tafel te gaan. Als de Palestijnen een beter leven hadden, dan zouden ze ook meer bereid zijn om te kijken naar de verschillende mogelijkheden.’
Israël mag volgens het vredesplan van de Amerikaanse president Donald Trump 30 procent van de Westelijke Jordaanoever annexeren. Maar de annexatie zou net zo goed bij een of twee nederzettingen kunnen blijven. ‘Annexatie van een klein deel zou eigenlijk erger zijn’, vindt Weintraub Louk. ‘Want dan komt er veel minder kritiek vanuit de internationale gemeenschap, terwijl het de weg vrijmaakt voor nieuwe annexaties in de toekomst. Dat kan vervolgens stilletjes doorgaan, totdat er voor de Palestijnen niets meer over is.’
Nog steeds geen duidelijke plannen
De Israëlische premier Benjamin Netanyahu heeft al eerder aangegeven de Westoever te willen annexeren, omdat hij gelooft dat de Joden recht hebben op het ‘Beloofde Land’. Maar plannen om de Westbank formeel te annexeren had Israël niet. Dit veranderde toen Trump zijn vredesplan bekend maakte. In een Israëlisch regeerakkoord werd daarna besloten dat vanaf 1 juli Israël delen van de Westoever kan gaan te annexeren.
Weintraub Louk wilde na 1 juli stoppen met protesteren, maar omdat Israël nog steeds geen besluit genomen heeft is ze nog steeds actie aan het voeren. De onduidelijkheid rondom de plannen is niet verrassend, zegt Gabriela Shalev. Zij is voormalig Israëlisch ambassadeur bij de Verenigde Naties.
‘We hebben op dit moment twee grote problemen in Israël: de wereldwijde gezondheidscrisis door Covid-19 en de demonstraties tegen de annexatie, in zowel Israël als in Palestijns gebied. Netanyahu is voorzichtig en 1 juli was geen heilige datum. Hij zal waarschijnlijk tot het laatst mogelijke moment wachten met beslissen.’
‘Dit protest is opvallend. Veel landen, waaronder Nederland, steunen Israël altijd – maar nu dus niet’
Ook buiten Israël klinkt protest. In juni ondertekenden meer dan duizend Europese politici een petitie tegen annexatie van de Westelijke Jordaanoever. Volgens deze parlementariërs en Europarlementariërs zou annexatie het vredesproces overhoop gooien en een tweestatenoplossing nog moeilijker maken. ‘Dit protest is opvallend. Veel landen, waaronder Nederland, steunen Israël altijd – maar nu dus niet’, zegt de voormalige ambassadeur. ‘Amerika is nu de uitzondering.’
Voor Israël zou het Europese protest een reden kunnen zijn om af te wijken van het Amerikaanse plan. Shalev: ‘Israël loopt het risico dat er sancties worden opgelegd. Dat wil Netanyahu natuurlijk voorkomen. Als slechts een klein deel van de Westoever wordt geannexeerd, zullen er hoogstwaarschijnlijk geen sancties komen.’
Toch zou ook de annexatie van een kleiner deel van de Westoever niet goed zijn voor de relatie tussen Israël en de Europese landen, aldus Shalev. ‘Tijdens mijn ambassadeurschap kon ik dit niet toegeven, maar Israël weet zelf ook dat de bezetting niet veel langer haalbaar is. De wereld zal deze situatie niet voor altijd blijven accepteren.’
Daarnaast is het volgens haar moeilijker geworden voor Netanyahu om snelle keuzes te maken. Sinds de verkiezingen in april deelt hij het premierschap met Benny Gantz van de Blauw-Wit Partij. ‘Gantz stelde eerder al voor om de annexatieplannen uit te stellen en alle aandacht te richten op het bestrijden van Covid-19.’ Shalev verwacht om die reden dat Netanyahu de komende weken geen actie onderneemt. ‘Israël heeft het te druk met corona. Ook Trump is te druk hiermee – en met de aankomende presidentsverkiezingen.’
