‘Ik reflecteer op mijn leven en mezelf’, zegt moslima Daliya Franco over hoe zij de ramadan beleeft. ‘Het is een maand waarin ik mezelf reinig van negatieve gedachten, begeerten en zonden.’
De ramadan is zaterdag begonnen. Mensen die vasten mogen dertig dagen niet eten, drinken, roken en vrijen tussen zonsopgang en zonsondergang. Het is een periode van bezinning, opoffering en medeleven. De ramadan wordt afgesloten met het Suikerfeest en duurt dit jaar tot 24 juni. De Kanttekening sprak drie Nederlandse moslims over de ramadan en geeft een overzicht van opmerkelijke feiten over de vastenmaand.
Jilali Bennani
‘Hoe beter je de ramadan benut, des te sterker je eruit komt’
Ben je goed voorbereid op de ramadan?
‘Ik heb me voorgenomen alles goed te plannen, zodat ik niets verwaarloos. Ik werk dit jaar halve dagen tijdens de ramadan. Zo hoop ik energie te hebben om na het eten te bidden in een moskee en daarna te sporten.’
Wat wil je verbeteren aan jezelf?
‘Ik wil echt het maximale uit de ramadan halen. Dat betekent iedere avond alle gebeden doen, de Koran volledig uitlezen en verschillende moskeeën bezoeken. Het is een maand van saamhorigheid en gezelligheid, waarin je je familie ook meer ziet.’
Wat voor invloed heeft de ramadan op je lichaam?
‘Een reinigende werking. Het is wel belangrijk om slim te eten. Ik ben daar nu heel bewust mee bezig. Ik weet precies wat ik ‘s avonds ga eten. Ik ga me niet volproppen. Ik zorg dat mijn lichaam de beste voedingsstoffen binnenkrijgt. In het verleden at ik van alles en nog wat. Nu heb ik een gebalanceerd dieet. Vasten heeft een gunstig effect op je lichaam en geest. Je kunt het beter doorstaan als je op je voeding let.’
Heb je bepaalde rituelen?
‘Bij iedere maaltijd een glaasje melk en een dadel. De profeet deed dat ook altijd.’
Wat betekent de ramadan voor jou?
‘Het is een maand van bezinning. Hoe beter je de ramadan benut, des te sterker je eruit komt. Mijn geloof wordt echt sterker in deze maand. Ik vind het altijd jammer als de ramadan voorbij is. Ik bid dat ik de volgende ramadan ook weer mag meemaken.’
Daliya Franco
‘Ik wil meer discipline ontwikkelen’
Wat betekent ramadan voor jou?
‘Ramadan is veel meer dan niet eten en drinken. Voor mij is het een maand waarin ik dichter bij mijn schepper kom en om vergeving vraag. Ik reflecteer op mijn leven en mezelf. Welke slechte gewoonten heb ik? Hoe kan ik mijn leven verbeteren? Heb ik de afgelopen tijd iets voor een ander gedaan? Met welke daden kan ik mijn medemens helpen? Hoe kan ik de leer van de Koran in praktijk brengen? Het is een maand waarin ik mezelf reinig van negatieve gedachten, begeerten en zonden.’
Hoe ga je de ramadan beleven?
‘Ik wil nieuwe recepten proberen en beter letten op mijn voeding. Ik wil ook vaker naar lezingen gaan, zodat ik meer kennis over het geloof kan opdoen. Ook wil ik zo vaak mogelijk deelnemen aan de gebeden in de moskee. Dat alles heeft als doel om mijn geloof nog meer te versterken in deze heilige maand.’
Heb je jezelf nog een doel gesteld?
‘Mijn doel dit jaar is de Koran uitlezen en reciteren. Ook wil ik niet te veel bezig zijn met onbelangrijke, aardse zaken, zoals tijd doden op Facebook zitten of te veel Netflix kijken. Mijn studie gaat wel door. Dat kost energie. Daarom wil ik elke dag een middagdutje doen zodat mijn lichaam zich kan opladen. Vorig jaar had ik slaaptekort tijdens de ramadan. Verder wil ik blijven fitnessen. Vorig jaar was ik daarmee gestopt tijdens de ramadan, omdat ik dacht dat ik het niet aan zou kunnen. Ik wil meer discipline ontwikkelen, zodat ik dat ook na de ramadan voort kan zetten.’
Doet iedereen in je omgeving mee aan de ramadan?
‘Thuis ben ik de enige die vast, omdat mijn familieleden niet islamitisch zijn. Mijn beste vriendinnen, op één na, zijn dat ook niet. Ik heb mij op sommige dagen heel eenzaam gevoeld, vooral tijdens de suhur (de maaltijd die vroeg in de ochtend voor het vasten wordt genuttigd, red.). Iedereen slaapt bij mij thuis en dan zit ik aan de keukentafel in mijn eentje te eten. Desondanks zie ik het als een beproeving en zeg ik alhamdoelillah (God zij dank, red.). Ik denk dan altijd aan de mensen die het moeilijker hebben. Sommige mensen hebben geen familie, onderdak, eten of schoon drinkwater. Ik vind het mooi om te zien hoe mijn omgeving ermee omgaat. Vorig jaar heeft een vriendin een dag meegevast.’
Jamal Kwyasse
‘De Koran gaat over heel je leven’
Waarom doe je mee aan de ramadan?
‘Ik ben islamitisch opgevoed en ben dus opgegroeid met de ramadan. Toen ik klein was begreep ik het nog niet goed. Als volwassene ben ik het gaan waarderen. Het is verplicht, om te voelen wat honger is. Voor jezelf is het ook goed. Je organen krijgen rust. Veel mensen denken dat het moeilijk is, maar het valt wel mee. De eerste week is lastig. Daarna wen je er aan.’
Wat is het moeilijkste?
‘Dat je niet mag drinken. Vooral als het warm is, dat is lastig. Als je veel beweegt, verlies je vocht en wil je drinken, maar dat kan dan niet. Voor eten geldt dat minder. Niet eten is makkelijker vol te houden. Soms wil je drinken totdat je je opeens realiseert dat het ramadan is.’
Wat is het belangrijkste?
‘Aalmoezen geven aan arme mensen. De armen helpen is heel belangrijk. Als het hoofd van het gezin moet je voor ieder gezinslid geld betalen. Als je dat niet doet, dan ben je geen goede moslim. Ik probeer daarnaar te leven.’
Wat zou je aan jezelf willen verbeteren?
‘Ik probeer mezelf niet alleen tijdens de ramadan, maar het hele jaar door te verbeteren. De Koran gaat over heel je leven, niet alleen over de ramadan. Het is niet zo dat je de rest van het jaar alles mag doen.’
Hoe voelt het om na het vasten weer te eten?
‘Dat is een heerlijk gevoel. Als iedereen daarna naar de moskee gaat, zie je alleen maar blije gezichten. Mensen die lekker gegeten hebben en komen bidden. Bidden kan ik iedereen aanraden. Het is een soort training, niet alleen lichamelijk, maar ook geestelijk.’
Feiten over de ramadan
-In sommige islamitische landen wordt de tijd van de iftar, wanneer de zon onder is en er weer gegeten mag worden, aangekondigd met een kanon. Het stamt uit de tijd dat moskeeën nog geen luidsprekers hadden, maar de traditie wordt tot de dag van vandaag voortgezet.
-Ongeveer tweeënhalf miljoen mensen verbreken hun vasten de eerste dag van de ramadan in de Grote Moskee in Mekka. Tienduizenden veiligheidsmedewerkers worden ingezet om de orde te bewaren.
-In veel islamitische landen komen de meeste auto-ongelukken en verkeersovertredingen voor in het uur vlak voordat het vasten wordt verbroken.
-In enkele islamitische landen staat er een boete op het eten, drinken en zelfs roken in het openbaar tijdens de ramadan. In Koeweit bijvoorbeeld betaal je een boete of ga je een maand de gevangenis in. In de Verenigde Arabische Emiraten kan je tot 240 uur aan taakstraf opgelegd krijgen.
-In Nederland worden tijdens de ramadan aanzienlijk meer dadels en gedroogde zuidvruchten, zoals vijgen, verkocht. De stijging in dadelverkoop vangt vaak al een maand voor de ramadan aan, omdat moslims dan beginnen met inslaan. In Engeland stijgt tijdens de ramadan de verkoop van watermeloenen. In Afrika is het vooral de ui die het goed doet.
-In landen waar de bevolking overwegend islamitisch is, heeft de ramadan een slechte invloed op de economische productiviteit naarmate de dagen waarin wordt gevast langer zijn. Valt de ramadan in de zomer, dan heeft dat dus een negatief effect op de economie van dat land, zo blijkt uit een studie van de Britse economen Filipe Campante en David Yanagizawa-Drott. Dat komt omdat mensen tijdens de ramadan meer belang hechten aan het gezin en het familieleven en daar meer tijd aan besteden. Daar staat tegenover dat meer mensen gelukkiger en tevreden met hun leven zeggen te zijn tijdens de ramadan.
-In veel islamitische landen daalt het bioscoopbezoek dramatisch tijdens de ramadan. Mensen gaan zo veel mogelijk amusement uit de weg, vandaar. In de Verenigde Arabische Emiraten wordt de release van Hollywood-films geheel uitgesteld. Enkele jaren terug ontstond daar ophef over, omdat veel islamitische fans van Batman daardoor moesten wachten op de film The dark knight.
-NASA-onderzoekers constateerden vorig jaar een grote toename van elektrisch lichtgebruik tijdens de ramadan in veel grote steden in het Midden-Oosten. In 2012 viel het één van de onderzoekers voor het eerst op dat vanuit de lucht gezien Caïro in de avond veel meer lichten aan had dan normaal. Nader onderzoek wees uit dat het door de vastenmaand komt. In steden in Saoedi-Arabië ging het zelfs om een toename van tussen de zestig en honderd procent.
-Op de Malediven bestaat een islamitisch equivalent van ons vakantiegeld: ramadangeld. Elke werknemer heeft daar recht op 3.000 Maldivische Rufiyaa, ongeveer 170 euro, dat uitbetaald wordt aan het begin van de ramadan.
-De ramadan zorgt in veel islamitische landen voor stijgende voedselprijzen. Veel basisproducten, zoals meel, suiker en rijst, worden vlak voor de ramadan plots duurder, omdat de vraag ernaar stijgt. In Marokko liggen de prijzen voor amandelen, kruiden en vijgen soms wel veertig procent boven de normale prijzen.
-De Spaanse modeketen Mango komt sinds vorig jaar met een speciale ramadan-collectie voor haar vestigingen in Arabische landen. De collectie bestaat onder meer uit een reeks elegante lange jurken.
-Tijdens de ramadan stijgt het gebruik van Facebook en Twitter, zo blijkt uit een onderzoek van 2013 van het onderzoeksbureau The Online Project. Vooral in Egypte en de Verenigde Arabische Emiraten bezoeken mensen tijdens de ramadan veel vaker deze social media.
-In landen in het hoge noorden, waar de zon ’s zomers niet ondergaat, kunnen moslims ervoor kiezen voor hun vasten de tijden aan te houden van het dichtstbijzijnde land waar de zon wel ondergaat of mee te vasten op de tijden van Mekka. Islamitische geleerden hebben dat besloten nadat ze vragen kregen van moslims uit landen als Noorwegen en Finland.
-In veel islamitische landen, zoals Qatar, worden de werkuren verkort gedurende de ramadan. Ambtenaren werken daar van negen tot twee uur. Sommige bedrijven openen ook een paar uurtjes in de nacht. De meeste hotels serveren geen lunch.
