Nederland kent 345 gemeenten met evenveel burgemeesters. 8.501 Nederlanders mogen zich gemeenteraadsleden noemen. Maar helaas heeft slechts 25 procent van de gemeenten een ‘kinderburgemeester’. Deze 87 kinderburgemeesters vormen de stem van kinderen uit hun gemeenschap en zijn de ultieme vorm van kinderparticipatie binnen onze democratie. Kinderen mogen nog niet stemmen, maar via kinderburgemeesters wordt hun stem wel gehoord. Nu de gemeenteraadsverkiezingen achter de rug zijn, heeft de verse lading raadsleden alle kans om frisse keuzes te maken. Zoals het massaal aanstellen van kinderburgemeesters: in elke gemeente een kinderburgemeester!
Minister Hanke Bruins Slot (Binnenlandse Zaken) laat onderzoek naar doen naar de historisch lage opkomst bij de gemeenteraadsverkiezingen, die volgens deskundigen mede het gevolg is van afnemend vertrouwen van Nederlanders in de politiek. Politieke partijen zullen ongetwijfeld flink nadenken hoe ze de kloof kunnen slechten. Ik verwacht op zowel lokaal als landelijk politiek niveau semi-creatieve voorstellen als ‘burgerpanels’, ‘burgerconferenties’, ‘referenda’, ‘burgerfora’ en het organiseren van het recht van burgers om gemeentelijke taken zelf over te nemen, het zogenoemde ‘right to challenge’. Het zijn allemaal vormen van burgerparticipatie die betrekking hebben op volwassen Nederlanders. Zelden tot nooit wordt er gedacht aan het stimuleren van kinderparticipatie, om op korte en lange termijn bij te dragen aan het herstel van het vertrouwen tussen de burger en de politiek.
Ten onrechte. Kinderen zijn vaak goed geïnformeerd. Via school, sociale media en andere bronnen weten kinderen prima wat er in de wereld, stad, dorp, wijk of buurt gebeurt. Kinderen zijn maatschappelijk zeer betrokken en begaan, en dat niet alleen. De burgerschapsvorming van kinderen via het onderwijs is wettelijk verplicht en zorgt ervoor dat kinderen van nu de modelburgers van morgen worden. Daarnaast krijgen ouders via hun kinderen meer te horen van wat kinderen horen, zien, lezen en leren over maatschappelijke en politieke kwesties.
Kinderen die vertrouwen hebben in politiek en openbaar bestuur én geëngageerd zijn, zullen hun ouders bewust of onbewust aansteken met dat ‘burgerschapsvirus’. Als scholen ‘scholierenverkiezingen’ organiseren, vragen kinderen vaak aan hun ouders of zij óók gaan stemmen. Zo niet, dan moedigen kinderen hun ouders vaak aan alsnog te gaan stemmen. Sommige kinderen gaan daarbij vrij ver en halen het feit aan dat er mensen in de wereld oorlogen uitvechten ten behoeve van vrijheid en democratie om hun pleidooi kracht bij te zetten. ‘Als anderen sterven omdat ze niet mogen stemmen, mogen wij hier in Nederland niet lui op de bank blijven zitten. We moeten stemmen!’
Kinderburgemeesters vormen de ultieme vorm van kinderparticipatie. Deze kinderen kunnen actief, gevraagd en ongevraagd, met de gemeente meedenken over overheidsbeleid dat voor alle inwoners – van jong tot oud – belangrijk is. Sommige kinderburgemeesters maken zelfs gebruik van een hele kindergemeenteraad en debatteren er lustig op los. De uitkomsten van zulke debatten zijn waardevol, voor zowel de politiek als samenleving als geheel. En vaak komen kinderen ook nog eens met creatieve out-of-the-box-ideeën die daadwerkelijk bijdragen aan het oplossen van structurele problemen.
Kinderburgemeesters helpen gemeenten aan creatieve ideeën en dragen bij aan het vergroten van het politiek vertrouwen
Het benoemen van een kinderburgemeester is geen enorme kostenpost. Dus wie kan er nou tegen zo’n kinderburgemeester zijn? Sterker nog: slimme politieke partijen weten dat als ze investeren in kinderburgemeesters, dit straks voor nieuwe leden voor hun partijen en hun politieke jongerenorganisatie zal zorgen.
Kortom: meer dan voldoende redenen voor alle 345 gemeenteraden om massaal een kinderburgemeester aan te stellen. Het Nederlands Genootschap van Kinderburgemeesters kan en wil daar graag bij helpen.
Als eenmaal het politieke vuur in kinderen is aangewakkerd, zal het niet snel doven. En dat is precies wat nodig is om onze democratie levendig, actief en vitaal te houden.
