Er is de laatste jaren steeds meer aandacht voor transgenders. Ik leg het mijn studenten altijd als volgt uit. Als je transgenders negeert, bestaan ze eigenlijk niet. Natuurlijk: ze zijn er wel, maar je ontkent ze. Daarom is het goed dat het niet meer gaat over ‘homo’s en lesbo’s’, maar over lhbt’ers, want transgenders horen er ook bij. Als er meer letters aan die afkorting moeten worden toegevoegd om andere mensen zich ook gerepresenteerd te laten voelen: prima.
Het zijn allemaal leerprocessen. Aanvankelijk schreef ik ‘transvrouw’. In het Nederlands schrijf je samengestelde woorden immers aan elkaar. Totdat iemand me erop wees dat dit vanuit transgenders gezien fout is: het is ‘trans vrouw’. Als je die woorden aan elkaar schrijft, is een trans vrouw geen gewone vrouw. Door het los te schrijven is trans een bijvoeglijk naamwoord en is een trans vrouw net zoiets als een roodharige vrouw. Akkoord.
Dit soort discussies zijn gepolariseerd. Sommige mensen vinden de afkorting lhbtiqap+ onzin. Hoewel ik de afkorting liever inkort, begrijp ik ook dat minderheden gehoord en gezien willen worden. Dat is een teken van respect. Toch maar die afkorting gebruiken dan.
Zwarte Piet
Op naar Zwarte Piet. Decennialang was Zwarte Piet zwart en witte Nederlanders hadden daar geen probleem mee. Kick-Out Zwarte Piet stond nog in de kinderschoenen. We kunnen wel aannemen dat de meeste mensen geen racistische intenties hadden als ze Zwarte Piet speelden. Dit was immers gewoon zoals Zwarte Piet was, net zoals mensen die tegenwoordig over homo’s en lesbo’s praten niet bewust een negatieve boodschap uitzenden richting transgenders.
Als we zo hadden geredeneerd was Zwarte Piet nog zwart
Bij Zwarte Piet hebben we collectief geleerd. De koloniale geschiedenis inclusief de slavernij is een zwarte bladzijde in onze geschiedenis, Zwarte Piet is een karikatuur en kinderen van kleur worden ermee gepest. Dat is niet de ervaring van witte mensen zoals ik, voor wie de discussie eigenlijk relatief nieuw is. We hebben er nooit wat mee bedoeld. Maar nu zwarte mensen zich al jarenlang uitspreken tegen dit fenomeen vanwege het racistische karakter ervan, is luisteren het minste wat je kunt doen.
Weg met Zwarte Piet dus. Deze discussie zou een aanleiding moeten zijn aan introspectie te doen en je eigen blinde vlekken te onderzoeken.
From the river…
Ik moest aan deze voorbeelden denken toen ik demonstranten op Schiphol From the river to the sea, Palestine will be free hoorde scanderen. De leus hoor je niet alleen daar, maar op heel veel plekken. Veel Nederlandse Joden voelen zich geïntimideerd en noemen de leus bedreigend. Deze betekent immers letterlijk dat Israël van de kaart moet worden geveegd en dat er geen ruimte kan zijn voor een Joodse staat.
Witte Nederlanders ervaren geen racisme bij Zwarte Piet, maar passen zich aan en zo nee, dan vindt links dat ze dat heel snel alsnog moeten doen. Terecht. Cisgenders hebben geen probleem als transmensen niet expliciet worden genoemd of verkeerd worden aangeduid. Maar linkse mensen vinden het veel beter als we wel rekening houden met deze groep. Wat de intenties zijn van mensen die Piet zwart schminken of de afkorting lhbtiqap+ niet gebruiken, maakt niet uit. Het gaat om de boodschap die anderen erin lezen.
Nu zeggen Nederlandse Joden dat ze From the river… intimiderend en antisemitisch vinden. Opeens hoeven we van allerlei linkse mensen geen rekening te houden met hun gevoelens, want deze leus zou niet zo bedoeld zijn. Bij de ene minderheid moeten we fatsoen opbrengen en begrip tonen voor hun perspectief, de andere minderheid moet zich niet aanstellen. Als we zo hadden geredeneerd was Zwarte Piet nog zwart en werden transmensen nog steeds verzwegen.
Dat er terecht kritiek op het optreden van Israël in de Gaza-strook mogelijk is, staat wel vast. Als je dat aan de orde wilt stellen: prima, maar hou rekening met gevoelens van Joden. Anders kunnen mensen denken dat je aan de verkeerde kant van de streep staat.
