Hoe gaan we het messenprobleem te lijf? Dit vindt ons panel

De kranten staan de laatste maanden bol van de steekincidenten onder jongeren. De Rotterdamse burgemeester Ahmed Aboutaleb is er klaar mee. Als het aan hem ligt, moeten ouders van een kind dat voor een tweede keer met een mes wordt aangehouden 2.500 euro betalen. Wat vindt het dK-panel van het idee om kinderen te straffen via hun ouders?

Ibrahim Özgül (35), finance- en project professional

‘Toen ik het voorstel van Aboutaleb las, dacht ik: daar ben ik het wel mee eens. Kinderen met kapmessen, dat is niet normaal. En de meest directe invloed op kinderen hebben de ouders. Daar zijn ze iedere dag mee samen. Zij kunnen ingrijpen. Zij móeten ingrijpen. Wie anders?

Aan de andere kant biedt een boete ook maar een deel van de oplossing. Je kunt zelfs de vraag stellen: is het wel een oplossing? Een vader die straks helemaal losgaat op zijn kind, omdat die zijn ouders opzadelt met een boete van 2500 euro. Wat voor effect heeft dat op zo’n jongen? Daar heb ik geen zicht op. Het kan ook een averechts effect hebben, namelijk als zo’n jongen door ruzie zich nog verder verwijdert van zijn ouders.

‘Kinderen moeten vroeg weten: je bent een sukkel met zo’n mes’

Deze hoge boete schudt ouders wakker. Je kunt ook kiezen voor taakstraffen, als ouders geen invloed meer hebben op hun kinderen. Maar volgens mij moet je ook verder kijken. Samen met de ouders vormen school en vrienden de sociale driehoek van een kind. Kunnen we daar niet iets mee doen? Of een campagne met rolmodellen via social media? Kinderen moeten vroeg weten dat je een sukkel bent als je zo’n mes bij je hebt. Dat lopen met wapens op zak voor losers is. Maar ze moeten het wel van de juiste mensen horen.´

Pritam Soekhradj (18), scholier havo 5

‘Het is een moeilijke kwestie. In eerste instantie vind ik wel dat je dit soort problemen streng moet aanpakken. Maar er zijn een paar complicaties. In Nederland heb je wel iets als daderrecht, waarin volgens mij is vastgelegd dat alleen daders verantwoordelijk zijn voor een misdaad. Dus de juridische kant van het verhaal lijkt me niet waterdicht, om niet te zeggen onhaalbaar.

En wat als ouders die deze boete krijgen de boete niet kunnen betalen? Vaak wonen dit soort kinderen al in achterstandswijken, met veel gezinnen waar het geld niet bepaald tegen de plinten opklotst. Dan eindigt zo’n boete gewoon bovenop een stapel met andere onbetaalde rekeningen.

‘Het idee snap ik, maar of het effectief is?’

De vraag is ook of het betalen van een boete door die ouders die kinderen gaat tegenhouden. Het idee snap ik wel, maar vooral als signaal. Of het ook effectief is? We kunnen beter zoeken naar een alternatief. Grote fouilleeracties op scholen, zoals voorgesteld door Leefbaar Rotterdam, lijken mij praktischer. Maar doe het dan wel onverwacht. Iemand anders – ik weet niet meer wie – stelde voor om dat soort kinderen even kort in hechtenis te nemen, zodat ze goed kunnen worden begeleid. Misschien is dat ook wel een goede optie.’

Salma Karim (25), CEO en graphic designer

‘Meestal komen zulke kinderen uit probleemgezinnen met geldproblemen. Dus om die ouders dan zo een hoge boete te geven… Het klinkt niet heel reëel. De boete moet dus sowieso wat lager. Hoe dan ook denk ik dat het beter is om deze kinderen te leren dat het niet slim is wat ze aan het doen zijn – en ook niet nodig. Ik heb gemerkt dat veel van dit soort kinderen heel erg onzeker zijn. Ze willen ergens bij horen, omdat ze niet echt hun eigen plekje kunnen vinden.

Dus mijn suggestie voor Aboutaleb: eerst eens een goed gesprek aangaan met kinderen. Ook op scholen moet hier aandacht aan worden besteed. We moeten de gevaren laten zien van wat men aan het doen is.

‘Meestal komen de kinderen uit gezinnen met geldproblemen’

Maar we moeten ook met de ouders thuis spreken en hen laten weten dat er consequenties zijn als zij niet hun kinderen opvoeden en aanpakken. Misschien moet je kinderen die al vaker zijn gepakt met zo’n mes ook zelf straffen. Dat ze even in de gevangenis zitten om te laten zien waar ze eindigen als ze op deze manier doorgaan.’

Elisabeth Rose (40), zelfstandig zorgprofessional

‘Ik zit midden in een verhuizing van Den Haag richting Rotterdam, dus ik heb de kwestie de afgelopen dagen nauwlettend gevolgd. Het probleem met deze jongeren blijkt trouwens overal groot te zijn. Ik ben zelf moeder van vier kinderen, waaronder twee jonge kinderen. Ik denk er nu al over na wat ik kan doen, om er voor te zorgen dat ze zich later veilig gaan voelen op straat of op school.

Als ik het plan van de burgemeester lees, dan zie ik iemand die wanhopig op zoek is naar een oplossing voor een probleem dat eigenlijk al heel lang speelt. Want het probleem met deze jongeren is niet gisteren begonnen. Als je de ouders straft dan doe je alsof zij de schuld zijn van wat hun kinderen hebben gedaan.  

‘de wijken in, praat met ouders’

Gisteren liet een klasgenootje van mijn zoontje van tien mij trots zien dat hij precies dezelfde telefoon had als ik – de allernieuwste iPhone. Peperduur en een volstrekt ongefilterde poort naar een wereld waarin kinderen alles kunnen zien wat de wereld te bieden heeft aan ellende. Kan een kind van tien jaar die vrijheid wel aan? Wie houdt ze tegen om gewelddadige drillvideo’s te kijken? Toen besefte ik hoeveel verantwoordelijkheid je als ouders hebt om goed voor je kroost te zorgen. Ik snap ergens wel dat je de ouders moet aanpakken.

Maar of het beboeten van ouders het probleem oplost? Ik denk eerlijk gezegd van niet. Ik geloof meer in het laagdrempelig ondersteunen van ouders die hulp nodig hebben bij de opvoeding, bijvoorbeeld gerichte campagnes om ouders te bewegen sneller met een hulpvraag te komen.

Waar vinden deze problemen plaats? Eigenlijk weten we dat wel – en ook wat terugkerende factoren zijn. Laag inkomen, lage opleiding, huiselijk geweld. Ik werk in de zorg en zie wat er in gezinnen gebeurt. Er ontbreekt vaak kennis bij ouders over hoe ze kinderen moeten opvoeden. Ga de wijken in om met ouders te praten.

Laten we het back to basics brengen. Mensen moeten meer naar elkaar omkijken. De schaamte over falend ouderschap moeten we wegnemen. Het is niet gemakkelijk om je kind op te voeden. En de kinderen zelf, geef ze een taakstraf en begeleid ze goed, zodat ze ook echt kunnen leren wat het gevolg is als je met messen rondloopt.’

Stephano Stoffel (57), zzp’er, bestuurder en columnist

‘Ik begrijp Aboutaleb wel. Zeker als je kijkt naar de huidige samenleving. Als een kind nog onder ouderlijk gezag valt, is er wel iets voor te zeggen. Maar de vraag die ik mezelf ook stel is: kun je ouders wel verantwoordelijk stellen voor de daden van hun kind? Elke ouder voedt de kinderen op naar eer en geweten – maar daarna komt de opvoeding die ze krijgen op school en op straat.

Uiteindelijk is het toch een kind zelf dat zelf bepaalt of hij het goede of slechte pad op gaat. Er zijn kinderen die niet worden opgevoed, maar prima terechtkomen. Dit, terwijl er ook kinderen zijn die alles krijgen, superlieve ouders hebben en toch in de criminaliteit belanden.

‘Kun je de ouders wel verantwoordelijk stellen?

Ik zou het dus niet doen, die boetes. Sowieso zou ik minder draagkrachtige ouders niet opzadelen met nog meer problemen dan ze al hebben. Geef die kinderen in plaats daarvan een taakstraf.’