Bioloog Midas Dekkers wil met zijn nieuwe boek ‘Wat loopt daar?’ het gesprek over ‘menselijke rassen’ openbreken. Collega-academici kraken zijn ideeën hierover.
In een interview voor de Volkskrant zegt Dekkers dat het thema over menselijke rassen ‘al decennia’ in zijn hoofd zat, maar het niet aandurfde. Hij zou ‘verlamd’ zijn door het steeds fellere ‘antiracisme-debat’.
Dekkers pleit voor de terugkeer van de ‘fysische antropologie’, oftewel de rassenkunde. Voor hem is ras ‘een biologisch begrip’:
‘In de biologie bestaat geen goed of slecht ras, geen betere of slechtere soort. Verschillen zijn er wel, en die mogen best benoemd worden, aldus Dekkers. Ze zouden ‘houvast’ en ‘overzicht’ bieden.
Dekkers vindt het verbazingwekkend dat in boeken over racisme een definitie van ras ontbreekt en juist zinnen als ‘Rassen bestaan niet’ of ‘rassen zijn een sociaal construct’ domineren. ‘Ik mis dan de biologie’, aldus Dekkers.
‘Als je iets van de wereld wilt begrijpen, begin je met indelen. Een ras is een onderverdeling van een soort. In plaats van ras mag je ook variëteit, vorm of ondersoort zeggen. Zodra het om mensen gaat, mag je die verschillen niet meer benoemen. Dat stoort me.’
Volgens Dekkers zijn er goede redenen om onderscheid te maken: ‘Op medisch vlak bijvoorbeeld: wie bij orgaantransplantaties het bestaan van rassen negeert, speelt met mensenlevens. De kans op een geslaagde transplantatie neemt toe als je de organen tussen de leden van dezelfde etnische en raciale groep matcht.’
Lucas Brouwers, chef wetenschap bij NRC, plaatst op Twitter zijn bedenkingen. De moderne genetica ‘laat zien dat Homo sapiens zich altijd en overal is blijven vermengen. Sinds de grote trek uit Afrika 60.000 jaar geleden, is iedereen aangesloten gebleven op het wereldwijde genetische web’.
Ook vindt Brouwers dat Dekkers alle Afrikanen ‘op een hoop gooit’ terwijl de genetische diversiteit bínnen Afrika groter is dan ‘alle diversiteit erbuiten bij elkaar.
Bioloog Dekkers kan dan wel stellen dat ras nu eenmaal een bioloog begrip is, maar: ‘Het punt is dat genetici niet over ménselijke rassen spreken, omdat op een genetische kaart niet te zien is waar bv. Afrika begint en Europa ophoudt’, zegt antropoloog en journalist Menno van den Bos op Twitter.
Ook historicus Zihni Özdil mengt zich in de discussie. ‘Menselijke rassen bestaan vanuit biologisch oogpunt niet. Punt. Hoezeer Nederland probeert te doen van wel’, tweet hij. Özdil plaatst een pagina uit zijn eigen boek Nederland mijn vaderland, waarin hij het grootschalige Humane Genome Project (1990-2013) aanhaalt:
‘Met de meest geavanceerde technologie en onderzoeksmethoden heeft het project onomstotelijk vastgesteld dat de mensheid, oftewel homo sapiens, één ras is. De genetische verschillen tussen mensen onderling, zijn biologisch gezien dermate verwaarloosbaar dat er geen sprake is van rassen.’
Genetisch onderzoeker Michel Nivard beaamt: ‘Midas Dekkers [schetst] een beeld van ‘menselijke ras’ doorwrongen van gedateerde kennis en in weerspraak met moderne genetisch inzicht over de mens.’
‘Wat zou het verdrietig zijn als vooroorlogse rassentheorieën door dit boekje een media-thema worden waarover je ‘van mening kunt verschillen’ of, even erg: ‘wat gewoon een feit is, maar waar mensen het liever niet over hebben’’, verzucht Van den Bos.
