Zo’n vijftienduizend demonstranten verzamelden zich zondag op de Dam in Amsterdam. ‘ Ik wil de mensen die lijden een hart onder de riem steken.’
In tram 13 van Amsterdam Nieuw-West naar de Dam stapt bij elke halte wel een Palestina-demonstrant binnen. Ze zijn te herkennen aan de Palestijnse sjaals (keffiyehs) en opgevouwen vlaggen op stokken die ze mee hebben. De toeristen met rolkoffers kijken er met grote ogen naar. Er zijn nog geen leuzen te horen. Wel wordt al druk gebeld met vrienden die ook naar de Dam gaan. ‘Waar ben je precies’, vraagt een jongen, nadat hij naar de Instagramposts van vrienden heeft gekeken. Voor de rest zijn er gespannen blikken van veel jonge Palestina-demonstranten.
De ontlading is er al direct bij het uitstappen. De vlaggen en sjaals gaan demonstratief omhoog.
‘Ik ben hier om Palestina te steunen, maar ik ben hier ook tegen de ontkenning in het Westen van wat er al jaren met de Palestijnen gebeurt’, zegt een twintiger. Hij is een student uit Jordanië, en heeft eveneens een keffiyeh op en een donkere zonnebril die nonchalant op de punt van zijn neus rust, waardoor zijn ogen zichtbaar zijn. ‘Israël zegt dat ze tegen terrorisme zijn maar dan halen ze uit met dezelfde terreur, maar dan tien keer erger.’
Er zijn duizenden mensen op de demonstratie afgekomen. NOS schat dat het er zo’n vijftienduizend waren. De Dam stroomt snel vol. Voor de Nieuwe Kerk staat de twintiger even stil en kijkt naar de aanzwellende mensenmassa. Op de vraag of hij eerder zulke aantallen heeft gezien, reageert hij gelaten. ’Misschien zijn deze aantallen in Nederland bijzonder, maar wij zijn aan deze situatie van oorlog en protesten gewend geraakt.’ Hij zegt het alsof het een rituele dans betreft. ‘Helaas gebeurt dit nu om de twee à drie jaar, in de laatste 15 jaar. Palestijnen worden om de zoveel jaar platgebombardeerd. En elke keer lijkt het een stukje erger te worden. En dan zijn er weer protesten. Toch moest ik hier gewoon zijn. Uit solidariteit’
Ietsje centraler op de Dam wil ook Hani met me praten. Hij komt oorspronkelijk uit Palestina, maar woont in Engeland. Hij was toevallig in Amsterdam op vakantie. ‘Ook al beseffen we dat ons samenzijn hier weinig verschil maakt voor de mensen daar, hetgeen pijn doet, moest ik hier vandaag zijn. Ik wil de mensen die lijden een hart onder de riem steken.’
‘Genoeg is genoeg. Geef het land terug en bevrijd de Palestijnen’
Hani is al een paar keer eerder in Amsterdam geweest. ‘Maar ik heb nog nooit zo’n grote Palestinademonstratie gezien hier. Het is goed om onze telefoons en sociale media-accounts vandaag goed te gebruiken, want wat hier gezegd wordt is de waarheid, en die is anders dan westerse media ons willen doen geloven. Ze suggereren dat het alleen maar over Hamas gaat. Het grote probleem van geweld ligt niet bij de Palestijnen, dat ligt bij Israël,’ zegt Hani, die daarna door zijn vrienden de menigte in wordt gesleurd.
Op het podium zijn de speeches al begonnen. Veel demonstranten zijn goed voorbereid. Dus met bordjes, spandoeken of karton met eigen, vaak Engelstalige teksten. ‘You don’t have to be a muslim to stand with Palestine, you have to be a human’, draagt een vrouw op een protestbord. En op de achterkant staat: ‘From shore to shore a free Palestine we’ll restore.’ En op een groot spandoek staat de tekst ‘Palestinian voices will be heard.’
Er zijn traditioneel veel moslims bij zulke pro-Palestina demonstraties aanwezig. Dus hier en daar wappert er ook een Turkse, Marokkaanse of Syrische vlag. Maar het aantal aanwezige witte Nederlanders valt ook op. Waaronder de veteraan Fred van Waarden, die nog in de jaren tachtig heeft gediend bij de Nederlandse VN-missie in Libanon. ‘Ik ben erg bang voor wat er staat te gebeuren in Gaza’, zegt hij. ‘Er worden natuurlijk constant bombardementen uitgevoerd door Israël. Maar dat gebeurt nu op een schaal die ik nog niet eerder zag in dit conflict. Het is echt van een andere grootte.’
Ook een moslimfamilie uit Zaandam wilde er vandaag bij zijn. De kleinste onder hen zegt dat hij geld wil geven aan de kinderen ‘die daar niks’ meer hebben. ‘Zo hoeven ze zich ook niet om geld zorgen te maken’, zegt de jongeman.
Programmamaker en docent Max de Ploeg loopt met een Palestina-vlag voorbij. Hij is al bij veel Palestina-demonstraties geweest. ‘Die van vandaag is wel vrij groot’, zegt hij. ‘Ik moet de betekenis van deze demonstratie nog laten bezinken. Er zijn al vaker grote solidariteitsdemonstraties geweest. Ik merk gewoon, zelfs na al die jaren, dat er vanuit de institutionele wereld nog steeds eenzijdig de kant van Israël gekozen wordt. En het lijkt alleen maar erger te worden.’
Van het vertrek van politica Kauthar Bouchallikht – die zich terugtrok als kandidaat-Kamerlid van GroenLinks-PvdA vanwege de haars inziens te pro-Israëlische koers van de partijen – was hij nog niet op de hoogte. ‘Als ze is vertrokken omdat Verenigd Links zich te eenzijdig opstelt in het Israëlisch-Palestijnse conflict, dan vind ik dat een goede zaak’, zegt hij. ‘Als je links bent en je neemt hier geen duidelijke stelling, dan ben je volgens mij ook niet echt links.’
Ook de Amsterdammer Abdel el Bacha is uit solidariteit met het Palestijnse volk gekomen, vertelt hij. Maar vooral ook als protest tegen de ‘hypocrisie’ die er volgens hem heerst in de politiek en ‘het narratief ‘van de media. ‘Er zijn dubbele standaarden in de media’, legt hij uit. ‘Ik begrijp heel goed dat Kauthar niet meer op de kieslijst wil staan bij Verenigd Links. Ze voelt zich niet gesteund. Ikzelf, met een links hart, heb die steun voor het Palestijnse perspectief ook erg gemist. Misschien kan ze nu haar verhaal wel doen. En dat is best schrijnend voor een politieke partij die zichzelf links noemt en voor emancipatie zou zijn.’
Adbdel el Bacha voelt zich emotioneel sterk betrokken bij het Israëlisch-Palestijnse conflict. ‘Er zijn natuurlijk een heleboel conflicten op de wereld. Ik wil niet zeggen dat andere conflicten niet belangrijk zijn. Maar hier komt die dubbele standaard in het Westen, die overduidelijk pro-Israëlisch is ondanks alle mensenrechtenschendingen, heel sterk naar voren. En dat ligt mij dwars. Wat Hamas heeft gedaan, is verschrikkelijk. Maar de context van decennialange onderdrukking van de Palestijnen moeten we absoluut niet vergeten,’ aldus El Bacha.
Inmiddels is het zo druk op de Dam dat iedereen weer moet inschikken. De vrouwen met het spandoek (‘Palestinian voices will be heard’) komen pal voor ondergetekende te staan. Een van hen is Aischa. Waarom kiest ze juist voor deze woorden?
‘De sociale media zijn nu bezig met shadow banning [posts van gebruikers zijn dan niet zichtbaar voor andere gebruikers] op Instagram’, zegt ze. Volgens Aischa kunnen mensen in het Westen zo niet echt zien wat er plaatsvindt. ‘Wat in Gaza gebeurt is genocide, dat is etnische zuivering, de waarheid moet onmiddellijk gehoord worden’, zegt ze.
Maar is de term genocide wel terecht, ook met het oog op wat de Joden in de Tweede Wereldoorlog is overkomen? ‘Ja, als je nu met antisemitisme aan komt zetten om ons de mond te snoeren, dan sta je echt aan de verkeerde kant van de geschiedenis.’
Als je pro-Palestina bent, betekent dat niet dat je antisemitisch bent, aldus Aischa. ‘Het is zonneklaar dat het hier om een genocide gaat. De Palestijnen worden al meer dan 75 jaar onderdrukt door Israël. Genoeg is genoeg. Geef het land terug en bevrijd de Palestijnen.’
Maar moet je het daarom ook genocide noemen? ‘Ja, de grootste misdaad die tegen een volk kan worden gepleegd, die vindt nu plaats tegen de Palestijnen,’ zegt ze.
Even later cirkelen er drie vliegtuigjes met pro-Israëlische boodschappen hoog in de lucht over de Dam. Daarop staan de vredesboodschappen ‘Shalom Salaam’ en ‘Make Falafel, Not War’ en de provocerende tekst ‘Love Humus, not Hamas’. Demonstranten zijn woedend omdat ze als terrorist worden weggezet. ‘Jullie zijn zelf terroristen’, roept iemand boos. ‘Nazi kolonisten’, roept een ander. Er is veel onrust en boegeroep te horen, vanwege de rondcirkelende vliegtuigjes.
‘Jullie zijn zelf terroristen’
Niet veel later begint het te regenen en verschijnen de paraplu’s. De mensenmassa komt in beweging. Tot aan het Westerpark wordt hard in het Arabisch gescandeerd. Maar ook de Engelstalige leuzen ‘From the river to the sea, Palestine will be free’ en ‘Free Free Palestine’ zijn veelvuldig te horen.
Gedurende mars vallen de bordjes met genocide- én Holocaust-vergelijkingen op. ‘Who is the Anne Frank now?’, staat er op een. ‘Stop Genocide, Free Palestine’, heeft een jonge vrouw geschreven op een bord. Ook worden overal stickers geplakt in vergelijkbare bewoordingen. ‘Alweer pleegt Israël oorlogsmisdaden. Een genocide ligt op de loer’, staat er op een sticker. Met daaronder een afsluitend verwijt aan Nederland: ‘Blijf vooral toekijken!’