De lokale verkiezingen in Turkije die door de seculiere Republikeinse Volkspartij (CHP) zijn gewonnen, zijn de verkiezingen waar ik mij het minst over heb opgewonden. Althans, voor zover ik mij dat kan herinneren. Het afgelopen decennium zat ik elke keer weer op het puntje van mijn stoel de resultaten af te wachten, als er in Turkije verkiezingen waren. Maar dit jaar merk ik dat ik Turkije-moe ben, in de politieke zin althans.
Want wat kan je verwachten van een land dat Erdogan tien maanden terug opnieuw tot president heeft verkozen? Notabene luttele maanden na de rampzalige aardbeving van februari vorig jaar, die aan meer dan 50.000 Turken het leven heeft gekost? Turkije is stuk, dacht ik toen Erdogan zijn recht op de zetel verlengde.
En dat denk ik nog steeds. Natuurlijk begrijp ik de Turken die massaal de straat op gaan en vieren dat Erdogan een ‘historische nederlaag’ heeft geleden. Veel Turken in Turkije zijn het regime van de dictatoriale president meer dan zat. En terecht. De islamistische arrogantie van hem én zijn achterban kan wel wat tegengeluid gebruiken.
Ik kan niet meejuichen met de seculiere oppositie
Toch kan ik niet meejuichen met de seculiere oppositie. Dat heeft verschillende redenen. Ten eerste, omdat ik precies weet wat voor rottend vlees er bij hen in de kuip zit. De seculiere nationalisten die Mustafa Kemal Atatürk volgen zijn geen haar beter dan de islamistische nationalisten die in Recep Tayyip Erdogan geloven. Het Turkse superioriteitsgevoel krijgt met deze verkiezingswinst slechts een accentverschil. De ‘traditionele’ islamist zet Turkije op één, evenals de ‘moderne’ kemalist.
De Turkse nationalisten zijn bovendien niet uit principiële democratische overwegingen overgelopen naar de oppositie maar vanwege de dramatische daling van de koopkracht. Met de waardeloze lira’s in je portemonnee kun je nauwelijks nog iets kopen.
Zolang het economisch goed gaat, boeit het Turken niet
Jarenlang hebben kiezers op Erdogans AKP gestemd, ook toen hij onophoudelijk kritische journalisten, Koerdische politici en mensenrechtenactivisten achter de tralies zette. Zolang het economisch goed gaat, boeit het Turken niet. Zij hadden er zelf immers geen last van. Zo denkt men: het zijn toch alleen maar ‘Koerdische PKK’ers’ of ‘Gülenistische coupplegers’ die worden vervolgd.
Maar als het aankomt op de Koerdische kwestie, de Armeniërs en mensenrechten in het algemeen hoeven we van de CHP niet veel te verwachten. De CHP heeft ook een rode lijn: de eenheid en ondeelbaarheid van de Turkse staat. Wie die lijn overschrijdt en de seculiere belangen van de CHP schaadt, kan ook een Erdogan-behandeling krijgen: repressie en onderdrukking.
Het gaat bij de seculieren, net als bij de Erdogan-aanhangers, om een egoïstisch ‘vrijheidsbegrip’. Als ik maar mijn raki kan drinken, dan zit het goed en is Turkije vrij, denken seculiere Turken. Maar is dat wel vrijheid? Een terechte vraag.
Waar ik me nog het meeste zorgen over maak, en waarom het bij mij dus aan een feeststemming ontbreekt, is wat er straks met de vluchtelingen gaat gebeuren. De seculieren houden niet van vluchtelingen. Zij willen ‘de Arabieren’ en masse uit Turkije verdrijven.
Onder Erdogan was er voor de Syriërs nog een zekere vorm van moslimsolidariteit te bespeuren
Onder Erdogan was er voor de Syriërs nog een zekere vorm van moslimsolidariteit te bespeuren. Van de seculieren hoef je zulke solidariteit absoluut niet te verwachten. Zij beschuldigen Erdogan er juist van dat hij al die ‘wilde’ Arabieren het land heeft binnengehaald om Turkije te ‘islamiseren’ en ‘arabiseren’. Het is de Turkse variant van het racistische en islamofobe omvolkingsdenken.
Met illegale vluchtelingendeals met het Turkse regime wist Europa nog ongewenste vluchtelingen in Turkije te houden. Dat gaat als de seculiere winst zich straks doorzet tot aan de volgende presidentsverkiezingen nog wel een ‘dingetje’ worden.
Eh, straks? Erdogan zit er nog tot 2028. Dus waarom hangt de vlag uit?
