In een interview met EW Magazine stelde Kees van der Staaij onlangs dat de islam ‘een duistere, gewelddadige kant heeft die haaks staat op christelijke opvattingen’. Deze uitspraken van de voormalige SGP-leider roepen op X veel negatieve reacties op.
Kees van der Staaij (55) was van 1998 tot 2023 Tweede Kamerlid voor de Staatkundig Gereformeerde Partij (SGP), een fundamentalistische christelijke partij die sinds 1922 altijd met twee of drie zetels in het Nederlandse parlement heeft gezeten. De SGP vindt dat politiek genormeerd moet zijn naar de regels uit de Bijbel. Zo is de SGP voor een verbod op abortus, euthanasie en het homohuwelijk en voor de herinvoering van de doodstraf.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog collaboreerde partijleider G.H. Kersten met de Duitsers. Hij werd verweten soms antisemitisch te handelen, waardoor hij na 1945 niet mocht terugkeren in het parlement. Tegenwoordig presenteert de SGP zich als een ‘vriend van Israël’. Zo liet de nieuwe SGP-leider Chris Stoffer onlangs het Israëlische volkslied op de radio draaien. Daarentegen lijkt de islam nu het mikpunt van kritiek te zijn geworden voor de SGP.
‘De westerse samenleving, cultuur en rechtsstaat zijn geworteld in de christelijke traditie, niet in de islamitische’, staat er te lezen op de SGP-website. ‘In de wetgeving en in het publieke domein dient de overheid daarom de aanwezigheid van de islam zoveel mogelijk te beperken.’
In EW Magazine verdedigt Van der Staaij dit standpunt. ‘De islam heeft een duistere, gewelddadige kant die haaks staat op christelijke opvattingen, en speelt een donkere rol bij de terreur van Hamas en andere conflicten in het Midden-Oosten. De islam gunt christenen ook weinig ruimte.’
Op sociale media reageren meerdere mensen geagiteerd op de uitspraken van Van der Staaij. ‘Islam slecht = wij goed’, zegt schrijver Abdelkader Benali, hiermee de domme schapen van George Orwells Animal Farm parafraserend: ‘Vier poten goed, twee poten slecht’.
‘Op welke christelijke opvattingen staat die vermeende duistere kant van de islam haaks?’, vraagt antropoloog en islamdeskundige Martijn de Koning zich af. ‘Het is, in meerdere opzichten, witwassen van het christendom, superioriteitsclaims en hiërarchisch wij-zij denken. Onder Van der Staaij heeft SGP een expliciet islamofoob racistische koers ingeslagen.’
Classicus Miko Flohr, verbonden aan de Universiteit Leiden, verwijt Van der Staaij ‘oriëntalisme’, omdat hij de islam in stereotype beelden en gans anders dan het ‘superieure’ christendom voorstelt. ‘Hoe kun je met droge ogen ‘christelijke opvattingen’ contrasteren met een ‘duistere, gewelddadige kant’? Heb je dan enig besef van de rol van overwegend christelijke Europeanen in de wereldgeschiedenis van de laatste vijf eeuwen? Ik verbaas me echt hogelijk over de manier waarop Europeanen nog steeds collectief lijken te ontkennen hoe dit continent, en diens cultuur van superioriteitsdenken, de wereld hebben geschapen waarin wij nu leven, en vaak direct aan de basis staan van ernstige militaire conflicten.’
Abdellah Dami, de woordvoerder van Denk, gaat nog een stapje verder: ‘Ongelooflijk. Europese ‘christenen’ hebben de Holocaust georganiseerd, het Joodse volk werd gedemoniseerd, ontmenselijkt, gruweldaden verricht. En nu verwijt Van der Staaij de moslims wat zijn ‘eigen’ gemeenschap gedaan heeft? Hypocriet en kwaadaardig.’
Ook anderen wijzen op de intolerantie van het christendom. ‘De kruisvaarders, de reconquista, kolonialisme en imperialisme. Vanaf de 11de eeuw tot in de 20ste eeuw waren het toch echt christenen die hun ‘duistere en gewelddadige kant´ tentoonspreidden over grote delen van de wereld’, stelt iemand op social media. En een ander schrijft: ‘Gelukkig dat christenen heel anders zijn. Die gunnen iedereen zijn of haar ruimte. Die hebben er geen enkele behoefte aan om hun geloof/ideeën op te dringen aan anderen. Daarom mogen vrouwen achter het aanrecht, bepalen christelijke mannen dat jij geen abortus mag.’
Trouw-columniste Emine Ugur begrijpt dat mensen in een reflex schieten en wijzen op de duistere kanten van het christendom. ‘Die reflex is sterk’, schrijft ze. ‘Voor je het weet ga je helemaal terug naar de kruistochten en zit je de ene groep gelovigen zwart te maken om uitspraken over een andere groep gelovigen te ontkrachten.’ Maar dit is volgens haar niet de juiste weg. ‘Tegenover elke Kees van der Staaij ken ik tien christenen die er totaal anders over denken.’ Haar conclusie: ‘Laat je niet voor het karretje spannen van deze verdeeldheidzaaiende uitspraken.’
