Algerijnen kunnen op 12 december naar de stembus om een nieuwe president te kiezen. De verkiezingen worden gehouden te midden van maandenlange protesten. Twee weken geleden werden de kandidaten bekendgemaakt en daarmee werd alle hoop voor de demonstranten neergeslagen. ‘Alle kandidaten zijn onderdeel van het regime waar we juist van af willen.’
Politiek analist en activist Zine Labidine Ghebouli gaat niet stemmen. ‘In de huidige situatie zullen er geen transparante en democratische verkiezingen plaatsvinden. Tenzij de situatie drastisch verandert in de komende weken, heeft het voor mij geen zin om te stemmen.’
De protesten in Algerije begonnen in februari dit jaar. Vooral jonge Algerijnen gingen – en gaan nog steeds – de straat op om hun woede te uiten over de grote werkloosheid en de aanhoudende corruptie in het Noord-Afrikaanse land. De zittende elite, die al jaren op het pluche zit, krijgt de schuld van de problemen waarmee Algerije kampt. De demonstranten eisen het vertrek van president Abdelaziz Bouteflika.
In april leidden de protesten tot Bouteflika’s ontslag, maar de demonstranten bleven doorgaan. De geplande verkiezingen in juli werden uitgesteld door een gebrek aan gangbare kandidaten. Sindsdien kwamen de Algerijnse autoriteiten aan een aantal eisen van de demonstranten tegemoet. Zo werden twee voormalige premiers gedetineerd en werden prominente zakenmannen gearresteerd vanwege corruptie.
Toch geloven de activisten niet dat de huidige overheid een democratische verkiezing op kan zetten. Ze eisen daarom een volledige hervorming van de overheid, waarin alle politici die gelieerd zijn aan Bouteflika vertrekken.
Dat geldt ook voor generaal Ahmed Gaid Salah, de leider van het leger, die zich tegen Bouteflika keerde. De demonstranten geloven dat hij deel uitmaakt van het systeem waar ze tegen strijden. Voor een volledige hervorming moet daarom ook de generaal vertrekken.
Maar met de huidige kandidatenlijst wordt zo’n hervorming – met of zonder Salah – onmogelijk. De lijst bestaat uit oud-ministers en bekende politici, waaronder voormalige premiers Abdelmadjid Tebboune en Ali Benflis.
‘Al deze kandidaten werkten op een bepaald moment samen met Bouteflika, met deze verkiezing wordt het huidige regime alleen maar voortgezet,’ zegt Ghebouli. ‘De huidige politieke machthebbers beperken de persvrijheid en de vrijheid van meningsuiting. Ze hebben duidelijk geen interesse in democratische verkiezingen.’
Het hoofd van het Algerijnse kiescommissie, Mohamed Chorfi, belooft dat de verkiezingen wel transparant zullen zijn. Hij moedigt kiezers dan ook aan om vooral te gaan stemmen. Maar de verwachte opkomst is laag.
‘Als de politieke elite deze verkiezingen echt doorzet dan zal het land de laagste opkomst in zijn moderne geschiedenis meemaken’, voorspelt Ghebouli. ‘Algerijnen weigeren mee te doen aan dit politieke spelletje, wat de kloof tussen de politiek en de mensen alleen maar groter maakt.’
‘Het is onwaarschijnlijk dat de protesten helemaal zullen stoppen’
Geen eind in zicht
Experts verwachten dat de protesten in Algerije zullen aanhouden, ook na de presidentsverkiezingen van 12 december. ‘Algerijnen zien deze vijf presidentskandidaten als een symbool van het regime en van het Bouteflika-tijdperk. Ze willen hen niet.’ Dat stelt de Algerijnse politiek analist Dalia Ghanem. Volgens haar zullen de protesten na de verkiezingen doorgaan of zelfs intensiveren.
Ook volgens Ghebouli is het einde van de protestbeweging nog lang niet in zicht. ‘De nieuwe president komt straks in een situatie waar demonstranten boos de straat op gaan, hij in zijn politieke bewegingsvrijheid beperkt wordt door het leger en de economisch crisis aanhoudt. Het is onmogelijk om als president in die toestand echt aan de slag te gaan. Daarom is het denk ik onvermijdelijk dat er nog een opstand komt.’
Maar Ghebouli twijfelt of de protesten straks ook zullen intensiveren. ‘Als de overheid besluit meer geweld te gebruiken om de protesten de kop in te drukken, is het mogelijk dat de beweging zal krimpen. Het is echter onwaarschijnlijk dat de protesten helemaal zullen stoppen.’
