De Deense regering heeft gisteren in Groenland excuses aangeboden voor het spiraaltjesschandaal. Daarnaast is een fonds opgericht om vrouwen schadeloos te stellen voor de gedwongen anticonceptie in het verleden.
Vanaf de jaren vijftig tot in de jaren negentig kregen naar schatting 4.500 Groenlandse tienermeisjes een spiraaltje geplaatst. Dit beleid, opgelegd door de Deense regering, werd niet toegepast in Denemarken zelf en had tot doel de bevolkingsgroei te beïnvloeden.
Hiervoor bood de Deense regering in augustus ook al excuses aan. ‘Groenlanders hebben te maken gehad met falen en systematische discriminatie omdat ze Groenlanders zijn’, zei de Deense premier Mette Frederiksen. Slachtoffers, maar ook andere Groenlanders die discriminatie hebben ervaren, zullen financieel worden gecompenseerd, meldt NRC.
De relatie tussen Groenland en Denemarken is onder een vergrootglas komen te liggen sinds Donald Trump bij zijn aantreden als president stelde dat hij Groenland ook wel zou willen rekenen tot Amerikaans grondgebied. Denemarken voelde zich toen gedwongen de relatie met de voormalige kolonie te verbeteren.
De Groenlanders zijn dan ook sceptisch over de tegemoetkomingen vanuit Denemarken. Naaja H. Nathanielsen, de Groenlandse minister van Justitie en Gendergelijkheid, zei dat het geïnterpreteerd kan worden als berekenend in plaats van berouwvol, aldus The Guardian.
Deense kolonie
Groenland was formeel een Deense kolonie tot 1953, toen het een integraal onderdeel van Denemarken werd. In 1979 kreeg het beperkt zelfbestuur en in 2009 volledige zelfbeschikking binnen het Koninkrijk Denemarken. Maar koloniale machtsstructuren verdwenen daarmee niet opeens. Het spiraaltjesschandaal is hiervan een veelzeggend voorbeeld.
Een ander punt van discussie is de ‘ouderschapsgeschiktheidstest’, waarbij Groenlandse ouders werden gescreend door Denemarken om te bepalen of ze geschikt waren voor het ouderschap. Waren ze dat niet, dan werd de baby onder voogdij geplaatst. Deze praktijk bestaat ook in Denemarken, maar er zijn relatief meer baby’s uit huis geplaatst in Groenland. De screeningmethode hield bovendien geen rekening met de Groenlandse cultuur.
De Groenlandse bevolking vocht deze praktijk met succes aan. In mei dit jaar kwam er een nieuwe regeling. In plaats van een test kwam er een speciale eenheid met deskundigheid in de Groenlandse taal en cultuur om ondersteuning te bieden in deze zaken. Toch zijn er sindsdien nog gevallen bekend waarbij moeder en baby gescheiden werden.
