Zo’n 500 bezoekers kwamen op 28 september naar het Zalencentrum De Reehorst in Ede voor het Nationaal Congres ‘De kracht van het verschil’. Voor een wereld die dagelijks geconfronteerd wordt met discriminatie en racisme is het belangrijk om de kracht van het verschil te erkennen en te omarmen.

Het congres werd georganiseerd door het bureau van de Nationaal Coördinator tegen Discriminatie en Racisme (NCDR) Rabin Baldewsingh. Het publiek dat de zalen vulde bestond uit experts, ervaringsdeskundigen, betrokkenen en beleidsmakers. En dan de sprekers. Dat waren zeker niet de minsten. Natuurlijk de heer Baldewsingh zelf. De EU-antiracisme coördinator Michaela Moua, onderzoeker Sahar Noor, burgerrechtenactivist Naomi Ruth Barber King (de schoonzus van wijlen dr. Martin Luther King), minister Robbert Dijkgraaf en nog veel anderen. Allemaal mensen die ieder op hun eigen manier bijdragen aan de strijd tegen discriminatie, uitsluiting en racisme.

Al die onderwerpen die op een dag als deze ter sprake móesten komen, passeerden inderdaad ook de revue. Institutioneel racisme, etnisch profileren, discriminatie van lhbtiq+, discriminatie van mensen met een beperkingen, en al die andere onderwerpen die nooit onbesproken mogen blijven.

Maar is het inderdaad zo dat we aan het einde van de dag konden zeggen dat nu wel alles wat de maken heeft met discriminatie en racisme aan bod was geweest?

Nee dus.

Keynote spreker Michaele Moua noemde terloops even de Holocaust. En in de slotsessie vroeg iemand vanuit de zaal hoe het nu zat met antisemitisme. Ja, de EU-antisemitisme gezant was wel aanwezig, maar vervulde verder geen rol in het geheel.

Dus datgene wat in ieder geval binnen Joodse kringen wordt gezien als het summum van discriminatie, uitsluiting en alles wat daar dan weer bij hoort in een samenleving, maakte geen onderdeel uit van deze belangrijke gebeurtenis.

Wat de reden hiervoor is? Die reden ligt niet bij het bureau van de NCDR. De oorzaak ligt, triest genoeg, bij de gemeenschap waarvan het lijkt dat zij nu over het hoofd werd gezien. Dat zijn wij, de Joodse gemeenschap zelf.

Een eenmansactie van een getraumatiseerde vluchteling leidde tot een soort knuffelactie

In 2017 gingen de ruiten bij het koosjere restaurant HaCarmel in Amsterdam aan diggelen. Het was een actie van de Syriër Saleh A. Meteen werd ons land voorgehouden dat we allemaal wisten wat er aan de hand was. Dit was de actie van een terrorist. De officier van justitie die de zaak behandelde was vanzelfsprekend wat terughoudender. ‘Wacht nou eerst even af. Het onderzoek is nog maar net opgestart.’ Deze gebeurtenis en de hele afwikkeling daarvan, de rechtszaak en de publiciteit daaromheen, leidde tot een geweldige oppepper voor de antisemitismebestrijders in ons land.

Een eenmansactie van een getraumatiseerde vluchteling leidde tot een soort knuffelactie door de overheid van de andermaal nu door deze ingeslagen ruiten ‘zo zwaar getroffen Joodse gemeenschap’. Diverse Tweede Kamerleden schoven diezelfde avond nog aan in het restaurant. ‘Wij tonen onze verbondenheid’ en meer van zulke kreten waren niet uit de lucht.

Van het een kwam toen het ander. En ja hoor: onze Joodse gemeenschap kreeg haar eigen Nationaal Coördinator Antisemitismebestrijding. En zo had ons land ineens een NCDR én een NCAB. Want antisemitisme is toch anders en toch nog erger dan alle andere vormen van racisme en discriminatie. En o wee, wanneer je het waagt die twee te vergelijken.

Ik weet het niet, maar diegenen die toen gepleit hebben voor een apart bureau zullen daar vanuit hun visie hun voordeel wel mee hebben willen doen.

Maar voor dit extra knuffelgebaar van onze overheid van het gunnen van een eigen aanpak hebben wij op 28 september wel een prijs betaald. Meer dan 500 experts en betrokkenen komen bij elkaar om racisme en discriminatie aan te pakken. Maar die groepering die het hardst roept ervaringsdeskundige te zijn als het hierover gaat laat het afweten. ‘Sorry mensen, wij spelen ons eigen spel.’

En zo heeft de lobby tegen antisemitisme op een domme en eigengereide manier deze boot gemist.

Het heet dat antisemitisme in de boze buitenwereld wordt beschouwd als de kanarie in de kolenmijn. Als het niet goed gaat met de kanarie, er is sprake van antisemitisme, dan deugt de wereld om het gele vogeltje heen ook niet.

Maar doordat we ons afzonderen en onze eigen coördinator wilden hebben, kunnen we geen kanarie zijn. Hoe kortzichtig kun je zijn?

Zodra de termijn van de huidige NCAB ten einde loopt zou ik mijn gemeenschap willen oproepen om deze bijzondere portefeuille weer bij de minister in te leveren. Om daarna weer gewoon mee te doen met de rest van de samenleving in het voeren van de strijd tegen het kwaad, dat racisme en discriminatie en ook antisemitisme heet.