In Camp Chestnut in de Pocono Mountains zaten we bij Hocaefendi. Ik weet niet meer of het 2008 of 2010 was. Hij stond stil bij het bericht dat de zoon van de commandant van de Nederlandse strijdkrachten als soldaat op missie in Afghanistan was gesneuveld. Hij was zichtbaar ontroerd. Hij vroeg een naaste om een condoleance aan generaal Van Uhm te schrijven.

De eerste ervaring van arme Turken met de buitenwereld is de militaire dienst. Dan komen jonge twintigers veelal voor het eerst op plekken buiten hun geboortestreek. Hocaefendi had ook als gewone soldaat in het Turkse leger gediend. Hij had er veel herinneringen aan. De herinneringen van veel gewone soldaten zijn niet zaligmakend. Ze vertellen over hoe zij zelf of anderen in hun bataljon door officieren werden geslagen. De term mishandeling kende de Turkse Jan Soldaat niet.

Deze soldaten, met als enige noemenswaardige herinnering zinloos geweld tijdens de militaire dienst, bleven wonder boven wonder toch vaderlandslievend.

De eerste ervaring van arme Turken met de buitenwereld is de militaire dienst

Wanneer een Turkse soldaat sneuvelt, wordt het ouderlijk huis met een grote vlag bedekt. Journalisten hebben compilaties gemaakt van foto’s van tientallen ouderlijke huizen. Het zijn meer krotten dan huizen.

Turken die aan de universiteit hebben gestudeerd, doen hun dienst als reserveofficier. Zij zijn ouder, hebben gestudeerd en kunnen beter observeren. Zij kwamen met verhalen terug dat hogere officieren de krijgsmacht veelal voor persoonlijk gewin gebruikten. De diensttijd bestempelden ze als een nutteloze tijdsbesteding.

Zo ziet het Turkse establishment dat ook. Je zult niemand meer uit de gegoede burgerij of politiek tegenkomen die niet aan de dienstplicht is ontkomen. Ze kunnen het nu makkelijk afkopen. Daarvoor ontkwamen ze met valse medische rapporten.

Na decennia van vrede hier klinken nu de tamtams van oorlog. NAVO-baas Rutte doet oproepen tot bewapening. De Nederlandse regering wil het leger opbouwen tot 100.000 soldaten. Laten we hopen dat het bij een Koude Oorlog blijft.