‘I dealt with you a very long time, now you have to deal with me’, zegt de Afro-Amerikaanse schrijver James Baldwin uitdagend tegen een Nederlandse journalist in 1981. ‘Want ik ben en blijf hier, begrijp je dat?, voegt hij daaraan toe.

Het is een fascinerend gesprek over racisme en ‘minderhedenproblematiek’ in Amsterdam van alweer veertig jaar geleden. En elke keer weer wanneer ik het fragment afspeel, raak ik betoverd door de actualiteit van de woorden van Baldwin.

In het gesprek waarschuwt hij de Nederlanders: trek lering uit de geschiedenis van de Verenigde Staten en doe niet hetzelfde. ‘Je hoeft geen tweede Harlem te bouwen’, zegt hij en toch, meldt hij met priemende ogen, dat dat in Amsterdam wordt gebouwd.

Ik liet dit fragment bij New Metropolis Nieuw-West zien bij de open avond Breek je bek maar open over gettoïsering en gentrificatie in Amsterdam. De sprekers Soumeya Bazi, Ugur Ümit Üngör en Sayat Tekir vonden het allemaal een treffende beschrijving van de ontwikkelingen in Amsterdam.

‘Wat mij ook opviel is dat de journalist geen idee lijkt te hebben waarover hij het heeft’, reageerde Üngör. Sayat Tekir, die acht jaar geleden als vluchteling naar Nederland is gekomen, vertelde over zijn ervaringen in Geuzenveld, waar hij twee jaar heeft gewoond in een azc.

‘Ik ging naar de kapper, naar de supermarkt en kleermaker, en dat kon allemaal in het Turks’, zegt hij lachend. Om Nederlands te leren – dat hij na acht jaar stukken beter spreekt dan sommige Turkse Nederlanders die al meer dan veertig jaar hier wonen – moest hij niet in Nieuw-West zijn. Hij is toen ook naar Zuidoost verhuisd.

Ik kijk met dezelfde ideeën naar het fragment, maar ben me bewust van hoe aan de rechterkant van het politieke spectrum de zaken geduid zullen worden. Tirades met de strekking: zie je nou wel, ze hadden zelf ook al gewaarschuwd voor de multiculturele samenleving. En toch is dat gedrocht door onze strot geduwd door linkse politici.

Alle mensen zijn broeders. Als je dat niet kunt bevatten, houdt het op

Een vals frame uiteraard, omdat vooral rechtse werkgevers op goedkope arbeidsmigranten hebben geaasd en dat nog steeds doen.

‘Alle mensen zijn broeders. Als je dat niet kunt bevatten, dan houdt het op’, zijn de wijze woorden van Baldwin. Helaas hebben politici, massamedia, beleidsmakers én ‘nuchtere burgers’ veertig jaar lang niet geluisterd. En dan zou de extreemrechtse Caroline van der Plas Amsterdam moeten redden? Laat me niet lachen.

De leugens van onverbeterlijke PVV-racisten (een asielcrisis), die totaal niet geloven in de broederschap van de mensheid, doen het tegenwoordig veel beter.

Alsof blanke Nederlanders wel die woning, goede zorg en goedkoop openbaar vervoer krijgen als er geen migratie meer is. Onzin van de bovenste plank. Maar goed. ‘Als je een leugen maar vaak genoeg herhaalt, zullen mensen het geloven’, zou propagandaminister Joseph Goebbels van nazi-Duitsland zeggen. We weten allemaal wat dat heeft veroorzaakt.

Daarom wil ik iedereen die gelooft dat er te veel migranten in Nederland zijn, vragen om even te stoppen met het broodje döner dat ze naar binnenwerken en na te denken over de volgende vraag: hoe zou jij je voelen als er constant in alle kranten en tv-stations zou worden beweerd dat er hier te veel blanke Nederlanders zijn?

Ja, die doet pijn hè. Wat gij niet wilt dat u geschiedt, doet dat ook een ander niet. Dat is de les van James Baldwin.