In precaire situaties moeten politici hun woorden op een schaaltje wegen. Tijdens de crisis die volgde op de onlusten na de voetbalwedstrijd Ajax-Maccabi Tel Aviv ging dit helaas mis. Er werd met woorden gestrooid alsof het pepernoten waren. Kruidnootjes met een giftig mengsel, bleek al snel. Politici streden met elkaar om de hele Marokkaans-Nederlandse en islamitische bevolkingsgroep te criminaliseren en weg te zetten.

In de nasleep van de Maccabi-rellen op 7 en 8 november vroegen we ons panel: wat hebben deze rellen met hen gedaan? Of preciezer: wat hebben de felle woorden van politici die op deze rellen reageerden, met hen gedaan? CDA-leider Bontenbal had het over een ‘falende integratie van sommige groepen Nederlanders’. Premier Schoof en PVV-leider Wilders spraken over het afnemen van de Nederlandse nationaliteit bij daders met een dubbel paspoort. Zulke woorden raken diep, zo gaf ons panel overwegend aan – vooral als je zelf een migratieachtergrond hebt.

Ik krijg de indruk dat Wilders Erdogan als leermeester ziet. Erdogan maakt immers ook gebruik van antiterreurwetten om Koerden, seculieren en Gülenisten te arresteren en het zwijgen op te leggen. Meer dan 20 jaar geleden begon hij strategisch deze wetten en regels aan te passen om ongewenste groepen in de Turkse samenleving uit te schakelen. Ik hoop dat we in Nederland niet dezelfde kant opgaan. De tijd zal het leren.

Het verbale knalvuurwerk leidt af van het echte probleem: de massaslachtingen in Gaza. Zolang het bloedvergieten daar voortduurt, zullen ook de spanningen in Nederland en het Westen blijven bestaan. Jongeren zijn gefrustreerd en voelen zich machteloos, omdat hun vaderland, Nederland, zich niet bekommert om de ruim 40.000 omgebrachte mensen, van wie bijna 70 procent vrouwen en kinderen zijn, in Gaza. Net zoals veel Joodse Nederlanders zich verbonden voelen met Israël, voelen veel islamitische Nederlanders zich nauw verbonden met de Palestijnen. ‘Nederland geeft niet om de Palestijnen, en dus ook niet om ons’, klinkt het vaak. ‘Ik voel me onveilig’, schreef Tayfun Balcık treffend in zijn column in de Kanttekening.

In ditzelfde onderzoek kwam ook naar voren dat witte Nederlanders minder vaak contact hebben buiten de eigen groep

Wat betreft het zogenaamde integratieprobleem waar populistische politici over spreken: we hebben geen integratie- maar een acceptatieprobleem. Veel politici willen eigenlijk geen integratie, maar assimilatie, al durven ze dat niet openlijk te zeggen. Immers, de overgrote meerderheid van de moslims participeert volwaardig in de samenleving als advocaten, timmerlieden, bezorgers, artsen, verpleegkundigen, IT’ers en ondernemers die belasting betalen—maar met behoud van hun eigen identiteit. Sommige politici vinden die identiteit bedreigend, maar de multiculturele realiteit kunnen we niet ontkennen.

Daarnaast zijn er biculturele jongeren met een straatcultuur die, net als jongeren elders in het land, onrust veroorzaken. Denk bijvoorbeeld aan jongeren uit Urk die tijdens corona in opstand kwamen, of aan jongeren uit Hedel die de politie met vuurwerk aanvielen. Kortom, het zijn onze jongeren – wit, zwart en bruin – die hier zijn geboren en opgegroeid; ze zijn niet van elders hierheen gehaald.

Daarom zeg ik: discriminerende reacties van politici zeggen meer over henzelf dan over de jongeren.

Uit onderzoek van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) komt naar voren dat het goed gaat met Nederlanders met een migratieachtergrond. Er blijven nog achterstanden in te halen, maar kinderen van de tweede generatie wonen in grotere huizen, hebben vaker een koophuis, een hoger inkomen, een hogere arbeidsparticipatie en behalen vaker een hbo- of wo-diploma. Als dat geen toenemende integratie is. In ditzelfde onderzoek kwam ook naar voren dat witte Nederlanders minder vaak contact hebben buiten de eigen groep en dat ze negatiever over diversiteit denken, dan Nederlanders met een migratieachtergrond.

Politici en sommige media lijken er echter alles aan te doen om de sfeer van 9/11 weer tot leven te wekken. Of het ongenoegen na de moorden op Pim Fortuyn en Theo van Gogh.  Alleen al het weer van stal halen van het woord ‘integratieprobleem’ draait de klok twintig jaar terug.

Onze samenleving staat niet in brand. Het overgrote deel van de Nederlanders met verschillende culturele achtergronden leeft in harmonie samen. Talloze mensen dragen dagelijks bij aan een veilige en vreedzame maatschappij.

Het werkelijke gevaar bestaat uit desintegrerende wereldleiders en politici. Autoritaire leiders en fascisme winnen terrein. In Nederland hebben we nu een extreemrechts kabinet dat bewust kiest voor stigmatiserende en polariserende taal. Laten we dit beantwoorden met kalme taal. Met een standvastige houding en de juiste woorden, waait deze storm over.