Zijn er echte verschillen tussen Trump en Poetin, tussen trumpisme en poetinisme, los van de plaatselijke omstandigheden?

Het gedrag van de twee wereldleiders verschilt in het oog springend. Trump jaagt openlijk op geld voor zichzelf en neemt schaamteloos van Qatar een Boeing-vliegtuig als persoonlijk cadeau in ontvangst. Zoiets kan ik me van Poetin niet herinneren. Die gaat prat op het niet-buitensporige salaris dat hij officieel als staatshoofd verdient en verbergt zijn banktegoeden en zijn paleizen, ondertussen mogelijk de rijkste man ter wereld. Maar hij verbergt het. Daarover mag in zijn land niet geschreven worden. Ook niet over zijn vriendinnen of kinderen, onder wie ten minste één buitenechtelijk kind.

De Amerikaan pronkt met Melania of met een ex-schoonheidskampioene en weduwe van Charley Kirk aan zijn zij.

Grab them by the pussy, voor zoiets is Vladimir veel te fatsoenlijk. Poetin is niet zo babbelgek als zijn Amerikaanse vriend. ‘Ik ben lang bevriend geweest met Jezus en toen ik beschoten werd, fluisterde hij in mijn ongeschonden oor hoe fantastisch ik het doe en dat Amerika zijn favoriete land is.’ Zulke hallucinaties twittert Trump als ware waarheid.

Poetin wil liever verstandig gevonden worden en binnen het kader van zijn waanzin lukt het hem geregeld om normaal te lijken. Hij zou het niet in zijn hoofd halen zich, zoals Trump, ‘de koning van Jeruzalem’ te noemen. Om zijn charisma een boost te geven stuift Vladimir liever in zijn blote, behaarde bast te paard door de Siberische steppe. Er zijn dus niet onaardige stijlverschillen tussen de twee.

Militaire parade

Maar zijn er ook echte, politieke verschillen? Trump is de Man van de Vrede: hij blust de ene oorlog na de andere, vorig jaar al acht, beweert hij. De Nobelprijs voor de Vrede is hem alleen door typisch Europese domheid van het Nobelprijscomité ontgaan.

Poetin kan zich daarop moeilijk beroepen. Hij heeft vanaf dag één van zijn regering onophoudelijk oorlog gevoerd en doet in het openbaar liever zijn voornaam eer aan. Vladimir betekent ‘heerser’ of ‘beroemd door macht’, en die macht symboliseert hij met militaire parades op het Rode Plein. Die laat hij aandachtig aan zich voorbijtrekken en valt er niet bij in slaap, zoals Donald bij zijn verjaardagparade in Washington DC overkwam.

Is dit een groot verschil tussen de twee vrienden? De bommen op Teheran, in Nigeria en tegen Venezolaanse schepen waren echt, want het vredesgeroep van Trump is façade. Bovendien lokt hij door zijn verbale agressiviteit richting soevereine landen als Venezuela en Canada, en ook Groenland, mogelijk oorlog uit. Zo bont als Poetin heeft Trump het met militaire middelen nog niet gemaakt, maar principieel is het verschil niet groot.

Vladimir kan door de mond van Donald spreken, maar omgekeerd kan Donald dat niet

Trump moet zich door de Amerikaanse publieke opinie en de nog altijd vrije pers inhouden. Verschil was er in dit opzicht ook tussen Hitler en Mussolini: de tweede was als aanvoerder van het leger een bluffende amateur, en toch kun je beiden moeiteloos onder de noemer fascisme scharen.

Trump wil altijd deals. Ja, dat lijkt me een verschil. Trump wekt graag de indruk dat hij door deals zijn doel bereikt: wederzijds voordelige, eerlijke overeenkomsten, fair and beautiful. Niet dat dit de werkelijkheid is, maar het staat wel steeds op de verpakking. Terwijl Poetin er zichtbaar plezier in heeft als hij de ander zijn wil kan opleggen. Of de ander kan opruimen, ontkennend dat hij er iets mee te maken heeft, maar het volk wel kan laten raden dat er in het Kremlin een rechtvaardige maar genadeloze heerser zit, die niet aarzelt op zijn tijd toe te slaan. Vraag maar aan het lijk van Prigozjin hoe Poetin handelt.

Kan Trump zich stilzwijgend beroemen op het aantal mensen dat hij uit het raam heeft laten vallen? Mij schieten niet direct Amerikaanse ramen te binnen waardoor ik Trumps prooien zie springen. Misschien vergis ik me, en er zijn vast flink wat Amerikaanse migranten te betreuren die het leven verloren hebben door Trumps ICE. Maar zelfs dan haalt Trump het in dit opzicht niet bij de Moskouse seriemoordenaar. Dan heb ik het nog niet over de enorme aantallen slachtoffers van Poetins oorlogen in verschillende landen. Dat is een verschil tussen boef één en boef twee.

Trumpisme en poetinisme 

Zou je door dit onderscheid daarom mogen vaststellen dat Poetin een fascist is en Trump niet? Geenszins. Daarvoor zijn de overeenkomsten tussen de twee leiders te duidelijk. Wel maakt het duidelijk dat Trump een ander soort fascist is: een trumpiaanse fascist, geen poetinist. Gemaskerd als ‘big dealmaker’ vernedert hij zijn tegenstanders. Trump is een fascist, met zijn eigen stijl en misdaadgehalte.

Men vergelijkt trumpisme graag met het fascisme van Mussolini, vanwege het ontbreken van jodenhaat. Maar jodenhaat is volgens mij geen vast kenmerk van fascisme. Poetin maakt van antisemitisme ook geen punt en Trump vervangt jodenhaat door islamofobie.

Verschil met Mussolini is bovendien dat Mussolini zijn politieke vijanden massaal vermoordde, terwijl Trump tot nu toe volstaat met hen te bedreigen, te ontslaan of onder voorwendselen te laten vervolgen. Is Trump eigenlijk een softie onder de historische fascistenleiders?

Zeker niet, want zijn haatzaaierij is wereldwijd. Nog nooit had een fascist het machtigste leger van de wereld, zoveel multimiljardairs en tevens de bazen van door ontelbare mensen gevolgde sociale media aan zijn zijde. Zijn invloed is catastrofaal, alleen al doordat hij geestverwant Poetin rechtpraat en hem zijn gang laat gaan.

Trump beloofde Poetins oorlog in 24 uur te beëindigen, maar in werkelijkheid verlengt hij door zijn Poetin-gezinde vredesonderhandelingen het bloedbad in Oekraïne eindeloos.

Luister eens naar zijn commentaar na weer een mislukt gesprek tussen hem en Zelensky in Mar-a-Lago op 28 december 2025, een dag waarop Poetin met een ongekend aantal drones en raketten het kreunende land had gebombardeerd:

‘Rusland wil Oekraïne zien slagen. Het klinkt een beetje vreemd, maar president Poetin is zeer royaal in zijn gevoel over Oekraïnes succes, met daarbij dat hij het land energie, elektriciteit en andere dingen wil leveren voor een heel lage prijs.’

Inderdaad, dat klinkt een beetje vreemd: om de Russische president vanuit Moskou door de mond van de Amerikaanse collega in Florida te horen spreken. En ook dat is een verschil. Vladimir kan door de mond van Donald spreken, maar omgekeerd kan Donald dat niet. Dat is het grootste verschil.

Ik voorspel dat 2026 een rampjaar wordt voor zowel Trump als Poetin.