Een groep Joodse academici wil dat universiteiten zich uitspreken tegen Israël, schrijven ze in NRC. Een van de indieners is politicologe Markha Valenta. ‘Netanyahu vertegenwoordigt mij niet.’

‘Wij, Joodse medewerkers en studenten aan Nederlandse universiteiten, hogescholen en onderzoeksinstituten, kunnen niet langer stil zijn over Gaza’, schrijven de Joodse academici en studenten die vinden dat Israël ‘een vernietigende oorlog’ voert tegen twee miljoen Palestijnen in Gaza.

Een van de opstellers van het opiniestuk is Markha Valenta, universitair docent American Studies aan de Universiteit Utrecht. Ze heeft zich expliciet als Jood bij de andere Israëlkritische Joden gevoegd, door de opstelling van de Israëlische premier Netanyahu, vertelt ze aan de telefoon. Ze benadrukt dat ze onze vragen op persoonlijke titel beantwoordt, en niet als woordvoerder van de groep. ‘Netanyahu profileert zich als politicus die namens alle Joden handelt, maar hij vertegenwoordigt mij niet. Het criminele geweld door zijn regering jegens de Palestijnen, de collectieve straf, gedwongen verdrijving en dehumanisering zijn voor mij onverteerbaar. Daarom voeg ik mij bij de vele Joden die tegen hem #NotInMyName zeggen’, aldus Valenta.

De wetenschappers zijn bang voor een ‘tweede Nakba’, die zij omschrijven als een etnische zuivering of genocide tegen de Palestijnse bevolking. De eerste Nakba vond plaats tijdens de stichting van de staat Israël in 1948, toen 800.000 Palestijnen van huis en haard werden verdreven. Ook verwijzen ze daarbij subtiel naar de Holocaust: ‘Dit nooit meer betekent nooit meer voor iedereen’.

Die verwijzing is volgens Valenta treffend, omdat ‘nooit meer’ niet alleen betrekking heeft op de Shoah, maar ook op ‘dat wat tot de Shoah heeft geleid’ en mogelijk heeft gemaakt, zoals radicale schendingen van mensenrechten en het buiten de politieke en morele orde zetten van een groep mensen op basis van wie ze zijn.

‘Wij begrijpen dat de huidige geweldsuitbarsting niet begon met de acties van 7 oktober, maar geworteld is in een lange geschiedenis van kolonisatie, bezetting, ongelijke behandeling en institutionele discriminatie gericht tegen de Palestijnse bevolking,’ schrijven de academici in NRC.

‘From the River to the Sea’ is geen oproep tot genocide

Volgens het opiniestuk is blijvende vrede alleen mogelijk op basis van rechtvaardigheid:  ‘Tussen Palestijnen en Joden van de Middellandse Zee tot de Jordaan.’ Een verwijzing naar de leus ‘From the River to the Sea’, zegt Valenta, die benadrukt dat het geen oproep tot genocide is’, zoals voorgesteld door Annabel Nanninga van JA21. ‘De leus dateert van de tijd voor Hamas en PLO en is in de loop van de tijd door verschillende groeperingen gebruikt, waaronder Israëlische nationalisten die absolute dominantie nastreefden’, aldus Valenta. ‘Het is in deze context een oproep van de Palestijnse burgerrechtenbeweging om universele mensenrechten en rechtsstatelijke bescherming voor alle inwoners from the river to the sea.’

De auteurs van het opiniestuk zien een belangrijke rol weggelegd voor de universiteiten in het beëindigen van het onrecht voor Palestijnen door stelling te nemen, zoals ‘anderhalf jaar geleden bij de Russische inval in Oekraïne’. Ze keren zich tegen de gelijkstelling van kritiek op Israël aan antisemitisme en spreken van een ‘censuurstemming’ in Nederland.

‘Wij vragen onze besturen om zich actief in te zetten tegen een klimaat van bedreigingen, polarisatie en discriminatie. Maar dit doen, is geen vrijbrief voor het censureren van anti-oorlogsstemmen. Een veilige leeromgeving is niet in tegenspraak met een duidelijke stellingname tegen oorlog en onrecht. Een dergelijke stellingname zien wij als onze gedeelde plicht,’ aldus de Joodse Nederlanders.