De moord op Democraat Melissa Hortman roept herinneringen op aan die op de Russische journalist Anna Politkovskaja in 2006, schrijft Roel van Duijn.

Er is in de Verenigde Staten, het machtigste land, een moord gepleegd. Op 14 juni, de dag van Trumps militaristische zelfhuldiging, is een belangrijke Democratische volksvertegenwoordiger doodgeschoten: Melissa Hortman. Zij was fractievoorzitter van de Democratische Partij in het Huis van Afgevaardigden van de staat. De dader is een fanatieke, evangelicale Trumpaanhanger en tegenstander van abortus. Dit gebeurde te midden van de spanningen die de president heeft uitgelokt in Californië, door daar zijn Nationale Garde te laten inslaan op mensen die protesteren tegen de razzia’s die gepleegd worden door de ICE, die optreedt als destijds de Grüne Polizei. ICE arresteert willekeurig mensen op verdenking van illegaliteit en laat ze vervolgens verdwijnen.

Natuurlijk reageert de Democratische Partij furieus. Tim Walz, gouverneur van Minnesota en voormalige kandidaat-vicepresident naast Kamala Harris, noemt het ‘een politieke moord’. Hij looft Melisse als voorbeeldig volksvertegenwoordiger, ‘een reus’. Melisse had zich decennialang ingezet voor vrouwenrechten, abortus, beter onderwijs en meer toezicht op wapenbezit.

Moord op Russische journaliste

Een politieke moord is het, met de mogelijke kracht van een brandende lucifer in een vat olie. Ik moet denken aan de moord op de Russische journaliste Anna Politkovskaja, in de herfst van 2006. Ze werd doodgeschoten in de lift van haar appartementencomplex. Zij was een bekend en hevig critica van Poetins barbaarse oorlog in Tsjetsjenië.

Een dader werd aangehouden die tot de bende behoorde die naar men zegt aan Ramzan Kadyrov verbonden was. Deze brute Tsjetsjeen was – en is – een plaatselijk bondgenoot van Poetin. Meer daders werden gearresteerd. Nog onlangs heeft Poetin een van hen vrijgelaten omdat hij een half jaar soldaat in Oekraïne was geweest. Maar wie had de opdracht tot deze moord gegeven? Hoewel alle ogen op Kadyrov gericht zijn, heeft de Russische justitie dit nooit laten uitzoeken. Poetin kijkt wel uit.

Het is interessant om te zien wat er na de moord op Politkovskaja gebeurde. Kort erna werd in Engeland de voormalige KGB’er Litvinenko, die onderzoek deed naar de vraag wie de opdracht gegeven had, door twee FSB-agenten met een shot radioactief polonium vermoord. Er volgden meer politieke moorden. De protesten werden in geweld en waanzinnige boetes gesmoord, dit alles onder het motto dat de veiligheid en soevereiniteit van het land moest worden gered. De krant waarvoor Politkovskaja gewerkt had, Novaja Gazeta, werd het verschijnen steeds moeilijker gemaakt en tenslotte verboden. Kortom, Poetin en in zijn voetspoor Kadyrov grepen in Rusland en Tsjetsjenië de totale macht.

Geen halve maatregelen

Iedereen weet dat de democratie in de VS blootgesteld is aan groot gevaar. Maar de moorden op Melisse Hortman en haar man vereisen diepgaande maatregelen om dit gevaar af te wenden. Als de zaak wordt afgedaan met een straf voor de dader zonder dat er iets gedaan wordt aan de atmosfeer die deze aanslagen mogelijk maakte, dan zullen afgeketste protesten en straatgevechten voor Trump het voorwendsel vormen om te doen wat hij toch al op het oog heeft: een noodwet uitvaardigen en de midtermverkiezingen uitstellen.

Het respect voor de dragers van de democratie zal moeten worden hersteld. Dat zijn, behalve de volksvertegenwoordigers, ook journalisten, rechters, burgers en ja: mensen, ook ongedocumenteerden. Er zal moeten gebeuren waarvoor Melisse Hortman zich sterk maakte: een eind aan het ongecontroleerde wapenbezit. En niet te vergeten: het aftreden van Trump. Geen halve maatregelen – en het is zeer de vraag of die nog mogelijk zijn.

Wanneer zal, hopelijk op bevel van Trump, de Nationale Garde Los Angeles met rust laten? Wanneer komen Obama, de Clintons en Kamala Harris eindelijk eens goed in actie, zoals Bernie Sanders?