Migratie. Al enkele decennia domineert het thema de Nederlandse politieke agenda. Van de opkomst van Fortuyn tot aan de val van de kabinetten-Rutte IV en Schoof: telkens komt migratie als een boemerang weer terug en slaat het keihard in op het politieke midden. De opkomst en groei van radicaal rechts kan immers niet los worden gezien van het thema migratie, in het bijzonder het onvermogen van het politieke midden om migratie terug te dringen. En alleen wanneer het midden hierin slaagt, zal het in staat zijn om dominant te blijven en radicaal rechts te verslaan.

We leven in een tijd van massale migratie. Dat is geen populistische oneliner, maar een feitelijke constatering die ook aan de hand van de analyse van trends en data onderbouwd kan worden. Ja, migratie is van alle tijden, maar de schaal, het tempo, de aantallen en de diversiteit aan afkomst en cultuurverschillen waar westerse samenlevingen mee te maken hebben, zijn niet vergelijkbaar met migratie in eerdere perioden.

Al decennialang zien we de aantallen arbeidsmigranten, asielmigranten, kennismigranten en gezinsmigranten in Nederland toenemen. De bevolking van Nederland groeit alleen nog maar door migratie en is daardoor harder gegroeid dan circa twintig jaar geleden werd gedacht. Daarnaast zien we ook dat migranten die zich hier vestigen gemiddeld steeds langer blijven. Grote steden in Nederland zijn inmiddels zogeheten majority-minority cities, steden waar de meerderheid van de bewoners een migratieachtergrond heeft. Een fenomeen dat eigenlijk alleen in westerse landen voorkomt. We leven op het gebied van migratie dan ook in tijden van een ongekend experiment, waarvan we niet weten hoe het precies uit gaat pakken.

We leven op het gebied van migratie dan ook in tijden van een ongekend experiment

En met de groei van het aantal migranten dat naar Nederland komt, groeit ook het verzet tegen migratie. De migratieprotesten van eerder dit jaar zijn weliswaar kwalijke, gewelddadige protesten geweest, maar tegelijkertijd ook een symptoom. Een symptoom van groeiende onvrede onder een deel van de bevolking dat al decennialang probeert aan te geven dat er wat hen betreft een grens bereikt is. Veel Nederlanders zijn niet zozeer tegen migratie en demografische verandering, maar wel tegen de omvang en het tempo hiervan. Onder veel lagen van de bevolking, inclusief onder veel gevestigde migrantengroepen, bestaat daarom de sterke wens om migratie terug te dringen.

De Fortuynrevolte, die ook uit deze wens voortkwam, was al bijna 25 jaar geleden, en de migratiecijfers zijn sindsdien niet af-, maar toegenomen. In het Verenigd Koninkrijk, het land waar de recente golf van migratieprotesten aanving, werd de keuze voor de Brexit ooit gedreven door de wens om migratie terug te dringen. Sinds Brexit is het aantal migranten dat naar het VK komt echter alleen maar toegenomen. De linkse Labour-regering in het VK staat er in peilingen dan ook ongekend slecht voor, en het populistische Reform leidt. Vandaar ook dat Labour nu met ongekend strenge plannen komt om met name illegale migratie te bestrijden.

Een ander voorbeeld van een land waar links erin is geslaagd om migratie terug te dringen en daarmee electoraal succes te oogsten, is Denemarken. Onder leiding van premier Mette Frederiksen begonnen de sociaaldemocraten in Denemarken aan een succesvol links beleid om het Deense model van de verzorgingsstaat te behouden en daarom migratie terug te dringen. Want, in de woorden van Frederiksen: ‘Je kunt niet iedereen toelaten die zich bij jouw samenleving wil voegen, anders kun je geen samenleving en welvaartsstaat overeind houden.’

Laat linkse en andere middenpartijen daar een les uit trekken. Want alleen wanneer het midden erin slaagt om met een restrictief migratiebeleid te komen, kan het standhouden en radicaal rechts verslaan. In de afgelopen 25 jaar is er in de politiek naast een links en een centrumrechts blok een derde blok ontstaan: dat van radicaal rechts. De primaire drijfveer achter de groei en het succes van radicaal rechts in Europa is de weerstand tegen migratie. Het voorbeeld van Denemarken laat zien dat wanneer je migratie aanpakt, je ook radicaal rechts succesvol kunt aanpakken, en daarmee kan het midden aan de macht blijven en de democratie uit de klauwen van antidemocraten worden gered.

Het is nu aan de formerende middenpartijen D66 en CDA om te laten zien dat we ook in Nederland met succes migratie terug kunnen dringen. Laat zowel links – bij asielmigratie – als rechts – bij arbeidsmigratie – over de eigen schaduw heenstappen. Willen we bij de volgende verkiezingen niet weer met een PVV-zege geconfronteerd worden, dan is het cruciaal dat de middenpartijen de woorden over ‘grip op migratie’ de komende jaren daadwerkelijk om gaan zetten in daden.