Peilingen zeggen natuurlijk niet alles, maar soms is het goed om ze even op je in te laten werken. Deze week publiceerde I&O rapportcijfers van de lijsttrekkers en mogelijke lijsttrekkers bij de verkiezingen van maart. Wat blijkt? Iedereen op de populistische rechterflank scoort slecht. Geert Wilders is het populairst met een 4.4, gevolgd door Joost Eerdmans (4.1), Annabel Nanninga (3.9), Henk Krol (3.6), Richard de Mos (3.2) en Thierry Baudet (2.9). Het is wel duidelijk wie er in rechts Nederland het populairst is: de PVV gaat er in maart met de kiezers vandoor.

Dat is opvallend omdat er in jaren niet zoveel concurrenten waren. Thierry Baudet is weer van de partij, al is er van Forum voor Democratie nog maar weinig over. Die implosie creëert ruimte: Richard de Mos probeert met Code Oranje in de Tweede Kamer te komen, Henk Krol heeft zijn eigen lijst geïntroduceerd en Joost Eerdmans en Annabel Nanninga maken nog deze week bekend of ze ook met een eigen partij meedoen. Dat gaan ze doen als ze in staat zijn een goede kandidatenlijst neer te zetten, zeggen ze. Zo’n lijst is natuurlijk niet onbelangrijk, maar misschien kunnen ze er toch nog even over nadenken.

De ambitie van Eerdmans en Nanninga is wel invoelbaar: er zijn tientallen politici van Forum afgesplitst die zich niet in de extremistische koers van hun voormalige partijleider kunnen vinden. Hele fracties, zoals in Utrecht en Friesland, hebben zich afgesplitst. Elders gaat het ook om aanzienlijke aantallen politici: van Amsterdam tot Drenthe, van de Eerste Kamer tot het Europees Parlement. Ook de kiezers die in maart 2019 op Forum stemden willen een meer gematigde partij dan Forum of de PVV, voor zover je op deze politieke flank van ‘gematigd’ kunt spreken natuurlijk.

Het ‘gat op rechts’ is al heel vaak aangewezen en dan kwamen er meteen een heleboel gelukszoekers bovendrijven om dat gat te vullen. Wie weet nog hoe het in 2006 ging, toen vier partijen streden om de erfenis van Fortuyn? Of in 2017, toen drie partijen de erfenis van het Oekraïne-referendum vormden? In beide gevallen gingen de meeste nieuwe partijen reddeloos ten onder. In 2006 kregen we alleen de PVV, in 2017 alleen Forum. Waarom zou dat in 2021 anders gaan als we naast PVV en Forum uit drie nieuwe, ‘gematigde’ rechtse partijen kunnen kiezen? Nog afgezien dat deze kiezers ook nog naar VVD en CDA kunnen.

Het is voor hen logischer om te hopen dat Richard de Mos in de Tweede Kamer komt

De meest serieuze kandidaat voor dit gat is Code Oranje en om een hele eenvoudige reden: de partij is al een tijdje bezig met de voorbereidingen. De Lijst Henk Krol is op het laatste moment begonnen en komt nauwelijks van de grond. Eerdmans en Nanninga zijn nóg later. We weten uit de LPF-tijd wat dat betekent voor het team politici dat op de lijst zal staan: ze zullen elkaar niet kennen, laat staan dat ze weten of ze het met elkaar eens zijn. Er zal geen uitgekristalliseerd programma liggen en de politieke verschillen zullen na de verkiezingen vroeg of laat weer op gaan spelen, met een implosie tot gevolg.

Eerdmans en Nanninga zijn, net als Krol trouwens, formeel niet te laat om mee te doen aan de aanstaande verkiezingen, maar in de praktijk zijn ze dat natuurlijk wel. Het is voor hen logischer om te hopen dat Richard de Mos in de Tweede Kamer komt. Dat biedt op termijn ook perspectief voor Eerdmans en Nanninga, die het inhoudelijk zeker met Code Oranje eens zullen zijn. Als De Mos in de Tweede Kamer een succes is, kunnen Eerdmans en Nanninga bijvoorbeeld hun eigen fracties – Leefbaar Rotterdam en het afgesplitste FvD in Amsterdam – omvormen tot afdelingen van Code Oranje. Dan hebben ze samen met De Mos eindelijk een serieuze, gematigde partij op rechts.

Wat zou deze politici – die het vooral met elkaar eens zijn – ervan weerhouden zo’n samenwerking aan te gaan?