De gemeenteraadsverkiezingen zijn achter de rug en ze waren voor BIJ1 een groot succes. De partij van Sylvana Simons deed in vijf gemeenten mee en haalde in vier daarvan zetels. Een smetje is er ook. Al voor de verkiezingen was er gerommel in Almere. Lijsttrekker Gladys Wielingen vertelde in een praatprogramma dat ze wilde samenwerken met de PVV. Ze vertelde hetzelfde in een interview met de Kanttekening: beide partijen komen volgens haar voort uit frustratie, maar dat zou niet moeten leiden tot ‘gefrustreerde politiek’.

Het leek het vertrek van Wielingen in te luiden: de leden werden boos en Wielingen kwam op haar schreden terug: ze had het toch niet zo bedoeld. Vervolgens trok ze zich terug, waarna ze daar weer op terugkwam en meldde dat ze haar zetel toch zou innemen, desnoods op eigen titel. Niet zo gek: BIJ1 heeft Wielingen voor deze functie geselecteerd, een kieslijst ingeleverd met haar als lijsttrekker en die lijst is door de leden goedgekeurd. Waarom zou ze haar zetel opgeven?

Wielingen heeft wettelijk gezien gelijk: als ze is verkozen, kan haar partij niet eisen dat ze haar zetel aan een ander geeft. Als BIJ1 niet met Wielingen wil werken, had de partij een betere kandidatenselectie moeten maken. Dat was echt niet moeilijk: in een interview van een uur ontdekte ik als interviewer al hoe ze tegen samenwerking met andere partijen aankijkt. BIJ1 heeft er niet eens naar gevraagd.

Er zijn genoeg redenen om niet al te zwaar aan Wielingens gedachtenexperiment te tillen: de kans dat BIJ1 in een coalitie samenwerkt met de PVV is nul. Niet alleen omdat BIJ1 een kleine partij is, maar ook omdat de rest van de gemeenteraad geen coalitie met de PVV wil. De samenwerking zal dus beperkt blijven tot met elkaar in gesprek gaan en soms elkaars moties steunen. En dan moeten dat ook nog moties zijn die in lijn zijn met het programma van BIJ1. Dat wil Wielingen tenminste. Kleine kans.

Nog een reden voor relativering: nieuwe politici zijn onervaren. Ze benadrukken dat niet continu, maar ze zijn het wel. Ze kunnen zich vaak nog niet goed voorstellen hoe het raadswerk in de praktijk zal zijn, kennen de werkzaamheden nog niet en weten niet wat ze in de oppositie kunnen bereiken. Zo komt Wielingen tot een uitspraak als ‘samenwerken met de PVV’, terwijl niemand weet wat ze daarmee bedoelt en de kans dat ze daar inhoud aan kan geven zo goed als nul is. Ze zal niet bij de PVV op schoot zitten.

Nul vertrouwen in het lerend vermogen van nieuwelingen, hun goede intenties en hun nog te maken keuzes

Je zou denken: een nieuwe partij is zoekende naar een koers en laat verschillende bloemen bloeien. Na een tijdje gaan de nieuwbakken raadsleden bij elkaar op de koffie en zo ontstaat meer gemeenschappelijkheid op basis van ervaringen uit de praktijk. Waarschijnlijk heeft Wielingen het binnen de kortste keren nooit meer over deze samenwerking, omdat niet met de Wilders-adepten te praten valt. En mochten ze toch een gezamenlijk standpunt hebben over het bestemmingsplan van Almere Haven, een buslijn of bankjes bij station Almere Poort, zijn dat mooie voorbeelden om binnen BIJ1 eens te bespreken. Hoe gaan ze daarmee om?

Het probleem is simpel: deze vrijheid is BIJ1-raadsleden helemaal niet gegeven. De partij kondigde onlangs aan dat men het alsnog zes maanden met Wielingen gaat proberen onder begeleiding van een coach. Ergo: als je iets zegt wat de leiding niet zint, stuurt men iemand op je af om je op andere gedachten te brengen. Je krijgt er publiekelijk een proeftijd bij. Nul vertrouwen in het lerend vermogen van nieuwelingen, hun goede intenties en hun nog te maken keuzes. Zelfs het idee dat raadsleden hun werk zonder last doen, moet wijken.

Kan nou werkelijk niemand bij BIJ1 bedenken dat dit geen goede basis is voor een politieke partij? Binnen de kortste keren komt er ruzie. Is het niet over dit, dan wel over iets anders.