Weet u nog toen miljoenen Afrikanen tot slaaf werden gemaakt om Europees katoen en suiker op het Amerikaanse vasteland te produceren? Als we de politiek van het korte geheugen moeten geloven is dat erg lang geleden. Toch is het nog niet eens honderdzestig jaar geleden dat er een eind aan de slavernij kwam. Een handel in mensen die uit hun gemeenschappen werden gerukt, hun namen, cultuur en waardigheid moesten verliezen om uiteindelijk als beest en koopwaar te worden behandeld.

Een recente uitspraak van Ahmed Aboutaleb wekte reacties op die de dominantie van het korte geheugen in Nederland blootlegde. Tijdens een herdenkingsbijeenkomst voor de afschaffing van de slavernij verzocht de Rotterdamse burgemeester de Nederlandse staat excuses aan te bieden voor haar bijdrage in de Trans-Atlantische slavenhandel. In de analyses die volgden op zijn oproep lazen we dat de Nederlandse staat geen excuses voor de slavenhandel wil aanbieden, omdat het niet juridisch aansprakelijk gesteld wil worden. Dat is heel raar. Want excuses aanbieden is geen kwestie van het recht, maar een kwestie van beschaving. Het is een gebaar dat je iemands leed erkent en bereid bent een nieuw hoofdstuk open te slaan.

Alles wijst erop dat de Nederlandse staat geen moer geeft om de pijn die het slavernijverleden veroorzaakt bij een grote groep Nederlanders die nazaten zijn van tot slaaf gemaakten. Het feit dat de Nederlandse staat honderdvijftig jaar na de afschaffing van de slavernij niet de ballen heeft ‘sorry’ te zeggen, laat zien dat de pijn en trauma’s van de nazaten van tot slaaf gemaakten niet hoog op haar agenda staan. Dat is ook de reden waarom er tot nu toe geen nationaal slavernijmuseum is gekomen. Het is ook de reden waarom de koning en de premier de nationale herdenking van de afschaffing van de slavernij in Amsterdam niet bezoeken.

Daarnaast is het pijnlijk te constateren dat het slavenregister dat onlangs werd geopend, blijkbaar alleen mogelijk was dankzij privédonaties. Het register maakt het Surinaamse Nederlanders mogelijk om aan de hand van hun achternaam hun voorouders te traceren. Nederlandse klinkende achternamen die zij heel hun leven dragen, als tastbare bewijs voor het slavernijverleden, terwijl de rest van de samenleving zegt dat dit verleden ‘lang geleden’ is.

Kort na de oproep van Aboutaleb twitterde Thierry Baudet: ‘Ik draai het liever om: laat de rest van de wereld excuses maken voor NIET afschaffen van de slavernij! Wij, Europeanen, Christenen: wij hebben die immers afgeschaft! Wij hebben de morele en juridische gelijkheid van eenieder als eerste ondertekend.’ Het is gidsen waar deze ontspoorde politicus en intellectuele monster het gore lef vandaan haalt voor dit staaltje geschiedvervalsing. Wij weten immers dat het vooral te danken is aan de opstand van de tot slaaf gemaakten zelf dat een eind werd gebracht aan deze mensonterende praktijken.

Tot slaaf gemaakten hebben zich op allerlei manieren verzet tegen hun harteloze meesters. De succesvolste opstand was in Haïti, waar uiteindelijk een republiek van tot slaaf gemaakten werd opgericht.

Toen de slavernij op het Amerikaanse continent eindelijk werd beëindigd voerden de Europeanen snel nieuwe vormen van slavernij in, in Afrika. Ditmaal noemden ze dat ‘kolonialisme’ en gebruikten ze het christendom als methode om koloniseren.

We hebben een nieuwe spiegel nodig om deze feiten onder ogen te zien. Moge onze ogen vanuit medemenselijkheid kijken. Laat deze medemenselijkheid een gids zijn voor het verzet om te komen tot een rechtvaardig Nederland en een rechtvaardiger wereld.