De leugen komt met de lift, de waarheid neemt de trap, maar komt er alsnog. Het zijn beroemde woorden van de Congolese muzikant Koffi Olomide op zijn album Loi (het recht).

In een prachtig journalistiek relaas onthulde de Volkskrant afgelopen zaterdag de honderdveertig trollen van zanger Dotan. Uit het stuk blijkt dat sinds 2011 door de zanger nepaccounts op verschillende sociale media worden ingezet om het imago van Dotan op te krikken. De honderdveertig nepfans liketen alles wat Dotan postte en prezen hem de hemel in. De zanger ontkende het inzetten van een trollenleger, maar na de grote commotie die na de publicatie ontstond, voelde hij zich toch genoodzaakt zijn fout toe te geven. Dat deed hij in een video op Facebook waarin hij berouw toonde. ‘Ik was heel naïef, veel te ambitieus en onzeker’, verklaarde hij. En zo kwam de waarheid, zeven jaar na de creatie van de trollen, uiteindelijk aan het licht.

In het weekend waarin de Volkskrant over het trollenleger van Dotan publiceerde werd een ander soort leger ingezet om het wapenarsenaal van Bashar al-Assad geweld aan te doen. ‘We hebben bewijs dat vorige week chemische wapens, minstens chloorgas, zijn in ingezet door het regime van Bashar al-Assad’, verklaarde de Franse president Emmanuel Macron een paar dagen daarvoor. Eerder deze maand vond een chemische aanval plaats in de belegerde Syrische stad Douma, met tientallen doden en honderden gewonden tot gevolg.

RT, hier in het Westen vaak aangemerkt als het propagandamachine van het Kremlin, berichtte op haar beurt over de schaamteloze censuur van Sky News. De Britse omroep had een oud-generaal van het Britse leger, Jonathan Shaw, te gast om commentaar te leveren op de toedracht van de chemische aanval in Douma. In het commentaar had Shaw, die sinds 2012 als veiligheidsexpert werkt, zijn bedenkingen bij de officiële lezing, die zowel Sky News als de Franse president en andere grote nieuwsorganisaties bezigden. ‘Waarom zou Syrië nu een chemische aanval lanceren?’, vroeg de oud-generaal, op de vraag of Rusland en Syrië verantwoordelijk voor de aanslag konden worden gehouden en of dat betekende dat het Britse Lagerhuis een aanval op Syrië buiten het mandaat van de Verenigde Naties moest steunen. Voordat Shaw met bedenkingen over de motieven van Syrië en Rusland voor de chemische aanval kon doorgaan, werd hij midden in een zin plots onderbroken. ‘Het spijt mij, je bent geduldig met ons geweest, maar wij moeten het daarbij laten’, verklaarde de presentator waarna Shaw onmiddellijk van de buis verdween. Een paar dagen later na dit gênante moment, in het weekend van Dotan-gate, vond een gezamenlijke aanval van Amerika, Frankrijk en Engeland op Syrië plaats.

In een conflict als Syrië zijn niet alleen burgers en gebouwen het slachtoffer. Er vindt ook een slag om de waarheid plaats, waarbij de waarheid zelf de grootste verliezer is. Vooral online kruisen verschillende versies van de waarheid de degens. Getuigen uit belegerde gebieden die trollen blijken te zijn. Hulporganisaties die politiek gemotiveerd zijn. Foto’s uit eerdere oorlogen die gebruikt worden om als bewijs voor een recente aanslag te dienen.

Zonder medemenselijkheid uit het oog te verliezen, moeten wij de slag om de waarheid niet aan trollen overlaten. Je kunt Assad verschrikkelijk vinden en vanuit internationale solidariteit opkomen voor slachtoffers van het conflict in Syrië zonder de waarheid in de uitverkoop te doen. Het grote nepnieuws van de Amerikaanse en Britse overheid uit 2003, over dat Saddam Hoessein massavernietigingswapens zou hebben, moet ons daaraan herinneren. Je kunt als artiest vanuit onzekerheid juist perfectionistisch worden en geweldige muziek maken zonder de waarheid aan trollen over te laten. Want in alle verwarring, censuur en naïviteit is de waarheid sneller dan wij denken. Dat heeft de geschiedenis telkens weer bewezen.