Het is dertig jaar geleden dat zich een tafereel voordeed in de Gazastrook dat nu moeilijk voorstelbaar is. De ondertekening van het eerste deel van de Oslo-akkoorden hield in dat Israël zich eerst uit bezet Jericho en Gaza zou terugtrekken. Over de keuze van Jericho werden onder de Palestijnen flinke grappen gemaakt, natuurlijk, Israël wist dat het niets te vrezen had van de oase in de woestijn waar het het hele jaar door zo warm is dat iedereen ligt te slapen.

Gaza was natuurlijk anders, met toen anderhalf miljoen mensen, en bracht meer risico voor Israëls veiligheid met zich mee. Daarvoor zou Israël later de strook helemaal isoleren met hekken en veiligheidsapparatuur. Maar het moment van de terugtrekking verliep heel vredig. Gazanen gingen massaal de straat op om de Israëlische aftocht te zien. Ze waren uitzinnig, ze dansten, zongen en maakten muziek. Het was een enorm volksfeest. En ze wuifden de Israëlische militairen met palmtakken toe en gaven hen snoepjes. In drie decennia kan alles veranderen. Laten we dat beseffen.

Eind 1995 werden de andere grote Palestijnse steden ontruimd: Ramallah, Bethlehem, Jenin, Tulkarem, Hebron. Ik was aanwezig bij de intocht van de Palestijnse Autoriteit die met jeeps en soldaten Ramallah stapvoets binnenkwam, want de straten waren barstensvol. Mannen vormden kringen, deden de dabka, jongens waren elkaar aan het jonassen, oude vrouwtjes droegen hun boodschappen op hun hoofd zodat ze konden dansen en ululuen. De voormalige gevangenis van Israëlische militairen, open voor iedereen, werd bezocht alsof het een museum was. De stemming was vol hoop: er zou een eigen land komen, vrede was uitgebroken.

‘Schei dus uit met de organisatie zelf tot zondebok te maken’

Maar eigenlijk had de ontruiming al eerder moeten plaatsvinden; Israël stelde het telkens uit. Ook met het oog op de versnelde aanleg van zogenoemde bypass roads, de wegen die alleen toegankelijk zijn voor nog meer kolonisten in bezet gebied (verboden voor Palestijnen), en die Palestijnen en hun dorpen en steden vermeden, leidden tot segregatie.
Dat waren nagels aan de doodskist van Oslo, en toen de Israëlische premier Rabin ten tijde van de ontruimingen werd vermoord door een joodse religieuze fanaat, en Netanyahu hem uiteindelijk opvolgde, was ook het vredesakkoord ter ziele.

Ik behoor niet tot de mensen die zeggen: het wordt nooit wat. Defaitisme is een luxe voor mensen die zich dat kunnen permitteren. We kunnen niet aan Israëliërs en Palestijnen de boodschap kwijt: sorry, we zien geen uitweg en trekken ons terug in ons westerse bastion en consumptieparadijs.

Temeer daar een duidelijke opdracht ligt aan de wereld: eind september nam de Algemene Vergadering van de VN het advies van het Internationaal Gerechtshof aan dat de Israëlische bezetting van Palestijns gebied illegaal is. En dat er binnen een jaar een einde aan moet zijn gemaakt. Verder verplichten landen, burgers en instituties zich om niet aan die bezetting mee te werken. Wie dat wel doet, handelt in strijd met internationaal recht. Ergo mag dus ook rechtszaken aan zijn broek verwachten.

Het was secretaris-generaal Guterres die bovendien de vinger op de zere plek legde bij de opening van de jaarlijkse Algemene Vergadering eind september en over de zorgwekkende wereldwijde straffeloosheid sprak: ‘Regeringen en groeperingen kunnen een ander land binnenvallen, hele samenlevingen verwoesten of het welzijn van hun eigen mensen volkomen negeren. En er zal niets gebeuren.’ Alsof hij zich rechtstreeks tegen de hoeder van het Hoger Gerechtshof en het Internationaal Strafhof in Den Haag richtte. Want ons land onthield zich van stem bij de vergadering over de Israëlische bezetting.

Al die mensen die hun mond houden terwijl de grootste oorlogsmisdaden plaatsvinden, zijn medeplichtig aan de oorlog. Schei dus uit met de organisatie zelf tot zondebok te maken, zoals het Journaal suggereerde: ‘Is de VN wel effectief en toekomstbestendig?’ Diezelfde NOS vond het niet nodig het historische advies van het Internationaal Gerechtshof als nieuws te melden. De omroep bood weliswaar excuses aan het Rights Forum aan dat het bericht ontbrak, maar ging wederom in de fout door niet te berichten over de eveneens baanbrekende stemming in de VN.

Media, politici en burgers zouden meer respect voor diplomatie en internationaal recht moeten betonen als de enige uitweg in deze barre tijden. De VN, dat zijn wij. Alleen wij kunnen zorgen voor de terugkeer van palmtakken en de snoepjes.