Opeens waren ze er weer: de Kritische Denk-leden, een schimmig collectief van Denk-aanhangers dat journalisten allerlei e-mails over hun partij Denk stuurt, met name over wat er intern allemaal mis zou zijn. Of nou ja, is het een collectief? Dat weten we niet: het kan ook een eenling zijn. We weten ook niet of het aanhangers, oud-aanhangers of oud-politici zijn, want behalve hun titel ‘Kritische Denk-leden’ weten we niets. Ze waren een tijdje met winterslaap, maar nu zijn ze terug.

De grote vraag is: hebben de Kritische Denk-leden terechte kritiek? Hun laatste e-mail gaat over Denk in Almere, waar gedoe was rondom raadslid Hassan Buyatui. In de partij zou gesproken worden over ‘de eliminatie’ van het raadslid, omdat hij te zichtbaar zou zijn, vooral vanwege de landelijke media-aandacht bij de aankomst van geëvacueerde Palestijn Abed al Attar op Schiphol. Buyatui zou een potentiële bedreiging vormen voor de Tweede Kamerfractie.

De oplossing? Er komt een nieuwe Denk-lijsttrekker in Almere, namelijk Achraf el Ghaddari. Politiek leider Stephan van Baarle feliciteerde hem al met zijn lijsttrekkerschap voordat de procedure was afgerond, aldus de Kritische Denk-leden. Die procedure is sowieso niet transparant of democratisch. We kunnen alleen gissen waarom El Ghaddari de voorkeur heeft gekregen boven Buyatui, die zich inmiddels heeft afgesplitst.

Twijfels alom

Zou de Tweede Kamerfractie zich werkelijk bedreigd voelen door een Almeers gemeenteraadslid? Dat lijkt me stug, maar dat maakt eigenlijk niet uit. De Kritische Denk-leden weten dat ook: het gaat er bij dit soort fluistercampagnes niet om of een verhaal waar is, maar of het aansluit bij twijfels die er allang waren. En die zijn er: kun je de procedure hoe bij Denk een lokale lijsttrekker wordt verkozen überhaupt ergens vinden? Wat is de rol van de leden?

Er staat een afdelingsreglement op de Denk-website, maar niemand weet of er ooit ledenvergaderingen zijn. Gegevens over lokale bestuursleden staan nergens. Het maakt duidelijk dat zelfs als Denk moeite doet de verkiezing tot lijsttrekker democratisch te laten verlopen, dat simpelweg niet lukt. Het lijkt verdacht veel op wat Buyatui zegt: een kandidaat gaat naar het partijkantoor om te praten en keert terug als met een benoeming als lijsttrekker.

Heeft Denk functionerende afdelingen met onafhankelijke bestuurders die kandidaten selecteren en de leden vervolgens over die kandidaten laten stemmen? Er is geen bewijs dat dit allemaal bestaat. Uit niets blijkt dat er een vergadering was waar leden tussen El Ghaddari en Buyatui konden kiezen. Logischer is te denken dat al dit soort baantjes afhankelijk zijn de band met de partijtop. Wie moet anders bepalen wie lokaal lijsttrekker wordt?

Harde cijfers

Kijk naar de cijfers en je ziet dat Denk helemaal geen organisatiestructuur heeft en die sinds de start van de raadsfracties in 2018 ook helemaal niet heeft opgebouwd. Toen won de partij in dertien gemeenten zetels. Daarvan zijn er vandaag nog acht over. In Eindhoven, Enschede, Lelystad, Roermond en Veenendaal is Denk om allerlei redenen verdwenen. In Amsterdam en Zaanstad vonden enorme personele wisselingen plaats.

Dat klinkt allemaal niet als een bloeiende ledenorganisatie waar leden samen de lokale afdeling vormgeven, bepalen wie hun lokale leiders zijn en zich samen inzetten om zetels te halen. Het lijkt meer op een partij die naar willekeur op allerlei plekken meedoet: er zijn inmiddels ook weer zes gemeenten bijgekomen. Denk wil er meer, maar hoe men dat dan organiseert zonder transparante structuur waarbij sollicitaties direct richting de partijtop lijken te gaan? Geen idee.

Als alles afhangt van je band met de partijtop, moet je niet raar opkijken dat fracties opkomen en verdwijnen, dat in allerlei gemeenten nooit een stabiele afdeling ontstaat en dat politici uit de gratie kunnen geraken en dan op een zijspoor worden gezet. Volgens de Kritische Denk-leden volgen er na Buyatui nog vele anderen. Slecht nieuws voor iedereen bij Denk: die beschuldiging komt waarschijnlijk toch niet helemaal uit de lucht vallen. Er staan vroeg of laat weer nieuwe ‘Kritische Denk-leden’ op.