Daar zat ze. Gegijzeld door ijdelheid; gevangen in een zelfgebouwd labyrint. Yesilgöz besloot de uitnodiging voor Zomergasten niet af te wachten, ze interviewde gewoon zichzelf.

Ze stelt de vraag: ‘Is Douwe Bob een Jodenhater?’ om ’m daarna zelf het antwoord te geven. Hier heeft de bubbel zijn eindpunt bereikt: er zit niemand meer in. Het voelde als een moetje, ik-moet-dit-doen-omdat-ik-vind-dat-ik-dit-moet-doen.

Politici ontlenen hun ideeën aan ideologieën, denkers, literatuur of voorgangers. Yesilgöz ontleent haar ideeën aan… ja… aan wat eigenlijk? Ze zei iets over dat er vrijheid op het spel stond, maar kon niet uitleggen waar die vrijheid op gestoeld was.

Er is de vrijheid om het filmpje niet te maken, wat ze niet had gedaan. Hier was iemand aan het woord die in die zin gedomineerd werd door een nogal dwingende wil. Ze móést dit doen. Hier zit ik, ik kan niet anders.

Yesilgöz maakte een wat eenzame indruk. Ik kon uit het filmpje ook niet opmaken waar ze als politiek leider voor stond; ze was hier haar straatje aan het schoonvegen. Een eenmans-p.r.-bureau: kijk, papa, dit kan ik ook!

De strijd met Wilders kan ze niet winnen; die man heeft een staat van dienst. Hij kan niet in vrijheid leven vanwege zijn positie. Hoe armzalig zijn wereldbeeld ook is, hij straalt urgentie uit. En hij heeft humor. Yesilgöz heeft geen humor.

Daarvoor is ze te veel in de aanval, te veel gericht op eigenbelang, te weinig kennis ook van wat mensen beweegt. Ze heeft een fantasiewereld gecreëerd. Humor zou die fantasiewereld aantasten. Onzekere mensen zijn bang voor humor.

Ik heb de carrière van Yesilgöz vanaf het begin met verbazing gevolgd

Ik heb de carrière van Yesilgöz vanaf het begin met verbazing gevolgd omdat ik het succes van haar carrière niet begreep. En ik verwonderde me enorm over dat ik het niet begreep.

In denken is ze middelmatig, in spreken enigszins begaafd, en visie heeft ze niet, maar dat valt weinig op in deze visieloze tijd. Ze herhaalde oneliners. Herkauwde steeds hetzelfde migratieverhaal, waarna ze het migratieverhaal verwierp.

En steeds maar weer dat haantje-de-voorste-gedrag. Een onvermoeibare macho, maar wat macho’s leuk maakt is dat er altijd wel een kwetsbare, sentimentele kant te ontwaren is. De macho beschermt uiteindelijk dat hulpeloze, gekwetste kind in zichzelf.

Yesilgöz heeft afscheid genomen van het kwetsbare kind. Het zit haar nieuwe zijn maar in de weg. Kwetsbaarheid belemmert machtsuitoefening.

Ik moest terugdenken aan haar optreden bij Koffietijd, in de aanloop naar de verkiezingen. Ze ging een potje koken en werd vragen gesteld door Loretta Schrijver. Een gezellig onderonsje waar alles mis mag gaan. De mens staat centraal.

Op de vraag of ze ook weleens Turks kookte, antwoordde ze resoluut, fel en met de snelheid van de bliksem dat ze niets met die keuken had. Zelfs een positieve verwijzing naar haar culturele achtergrond mocht niet zijn. De rijke culinaire traditie van een cultuur geofferd op het altaar van de verzengende ambitie.

Ik wist toen: deze vrouw is tot alles in staat. Ontkennen. Liegen. Wegduiken. Toeslaan. Draaien. Manipuleren. Ze draait er de hand niet voor om. Gekonkel is haar DNA.

Yesilgöz weet altijd wel een minderheid te vinden om naar uit te halen. Woke. Activisten. Moslims. Anti-zionisten. Kunstenaars. Muzikanten. Journalisten. Yesilgöz is een veelpleger.

En nu dat filmpje. Ik kan niet het hele filmpje afkijken. Dat lukt me niet. Ik heb plaatsvervangende schaamte. Narcisme zonder kleur op de wangen, ijdelheid zonder franje, bluf zonder poker. De koningin draagt geen kleding.

En toch is het niet ongevaarlijk. Ze heeft een muzikant beschadigd. Hem tot vluchten aangezet. Autoritaire leiders kunnen het, Yesilgöz kan het ook. Kunstenaars aanvallen om je gebrek aan leiderschap te verhullen.