Minister Faber werkt naar eigen zeggen hard aan de begroting van asiel en migratie. Waar trekken we de grens? Hoe ver kunnen we gaan in het opvangen van mensen die voor hun leven vluchten, terwijl de echte oplossing misschien wel ergens anders ligt?

We zien het elke dag: oorlogen, geweld, verwoesting. Oekraïne, Syrië, Afghanistan, delen van Afrika, Gaza en Libanon, het lijkt alsof de wereld in brand staat en Europa, met zijn veilige havens, wordt het toevluchtsoord. Maar wanneer we spreken over opvang, verdeling, asielbeleid en politieke druk, vergeten we vaak de belangrijkste vraag: waarom zijn deze mensen überhaupt op de vlucht? Waarom komen ze naar ons? Waarom naar Europa? Misschien ligt de echte oplossing niet in het aantal opvangplekken dat we bieden, maar in het stoppen van de oorlogen zelf.

Laten we eerlijk zijn: elke vluchteling is in de kern een mens die veiligheid zoekt. Maar waarom zijn er zoveel mensen op zoek naar veiligheid? Oorlogen, gedreven door macht, geld, politieke agenda’s, en ja, soms ook door westerse bemoeienissen. Ik durf het bijna niet hardop te zeggen, maar is dat niet de waarheid? Hebben wij in het Westen niet zelf een aandeel in deze crisis door onze militaire interventies, onze geopolitieke spelletjes, onze economische belangen?

Is de oplossing dan niet dat we moeten ophouden met ingrijpen in landen waar we nauwelijks iets van begrijpen?

Kijk naar Syrië. We zagen daar de pijnlijke gevolgen van de jarenlange oorlog, maar hoe begon het? Hoeveel invloed hadden Westerse landen, direct of indirect, op het ontstaan en de escalatie van die oorlog? De vluchtelingen die nu Europa overspoelen, vluchten niet alleen voor dictatoriale regimes of extremistische groeperingen; ze vluchten voor een oorlog die mede werd gevoed door internationale inmenging. En dat geldt niet alleen voor Syrië. Afghanistan, Libië, Irak, overal waar westerse landen zich hebben gemengd, zijn de gevolgen desastreus.

Dus dan stel ik mezelf de vraag: als we de oorlogen konden stoppen, zouden we dan ook de vluchtelingenstromen stoppen? Is de oplossing dan niet dat we moeten ophouden met ingrijpen in landen waar we nauwelijks iets van begrijpen? Misschien ligt daar wel de kern van het probleem: we proberen vaak vrede te brengen door oorlog, stabiliteit door interventie, maar creëren daarmee alleen maar meer chaos.

En toch… Terwijl ik dit schrijf, vraag ik me af: hoe zouden we dan moeten handelen? Konden we stil blijven zitten toen de Oekraïense bevolking werd aangevallen? Moeten we ons afzijdig houden nu de Taliban weer aan de macht is in Afghanistan? Het is een duivels dilemma, en elke beslissing die we nemen lijkt te leiden tot nieuwe vormen van ellende. Moeten we dan de wereld gewoon laten branden? Of zouden we juist meer moeten doen om conflicten diplomatiek op te lossen, om te investeren in preventie in plaats van interventie?

En als we onze handen uit de geopolitieke strijd zouden terugtrekken, zouden we dan echt de vrede brengen die we hopen te bereiken? Of zouden er dan andere machten opstaan, die zich in het vacuüm storten en precies dezelfde fouten maken? De cynicus in mij fluistert dat de wereld misschien altijd een chaotische, conflictueuze plek zal blijven, en dat mensen altijd op zoek zullen gaan naar een betere plek om te wonen, weg van geweld en weg van oorlog.

Zouden we niet preventief kunnen optreden, zodat mensen nooit meer hoeven te vluchten?

Toch blijf ik dromen van een andere mogelijkheid. Wat als we ophielden met het verkopen van wapens, met het steunen van regimes die een genocide uitvoeren, die mensen onderdrukken? Wat als we onze energie zouden steken in het bouwen van vrede, in plaats van het winnen van conflicten? Wat als Westerse bemoeienis zou verschuiven van militair naar humanitair, echt humanitair, zonder verborgen agenda’s?

In plaats van telkens achteraf vluchtelingen op te vangen, zouden we niet preventief kunnen optreden, zodat mensen nooit meer hoeven te vluchten? Zodat de grens die we steeds weer proberen te trekken, de grens tussen oorlog en vrede, tussen wanhoop en hoop, tussen hen en ons, simpelweg niet meer nodig is?

Misschien is dat een utopie. Misschien is het naïef. Maar is dat niet waar we naar zouden moeten streven? Dat niemand zijn land, zijn familie, zijn leven hoeft op te geven omdat anderen met macht willen spelen? Want zolang we dat niet doen, blijven we in cirkels draaien. En blijven we ons de vraag stellen: Waar trekken we de grens?

Misschien is het tijd dat we die grens verschuiven.