Vrijdag deelde ik een mooie oproep van Aminata Cairo, inclusiviteitslector bij de Haagse Hogeschool, op social media. Het was haar speech bij de historische antiracismedemonstratie in Amsterdam-Zuidoost. Ik was daar zelf ook bij, maar moest helaas eerder vertrekken. Cairo’s boodschap viel op vanwege de diepgang en uitnodigende toon:

‘Onderschat niet hoe moeilijk ons werk is. Dit werk wordt al honderden jaren gedaan. We zijn slechts opvolgers van hen die ons voorgingen en van hen die hun leven voor ons gaven. Jullie zijn hier en dat is betekenisvol. Dus, als je je vorige week aansloot, of tien jaar geleden, of vijf minuten geleden: we hebben jullie allemaal nodig. We hebben jullie energie nodig, jullie vuur, jullie passie, jullie liefde en jullie medeleven.’

Dit is wel wat anders dan alle zwarte terechtwijzingen die we de afgelopen weken ook hebben zien voorbijkomen. Mensen die paternalistisch witte mensen en de zogenoemde non-black people of color (NBPOC) vertellen dat ze hun plaats moeten kennen in het gesprek over anti-zwart racisme.

Nu verdienen sommige mensen die kontjes zeer zeker. Bijvoorbeeld de makers van het WNL-programma Goedemorgen Nederland, die geen één zwarte spreker hebben uitgenodigd terwijl ze bijna elke dag over anti-zwart racisme hebben gesproken sinds de moord op George Floyd. De twee personen van kleur die wel mochten spreken, Afshin Elian en Sujet Shams, vertegenwoordigen bijna alle eigenschappen van de excuusallochtoon, namelijk het feit dat ze vooral dingen zeggen die rechts-conservatief Nederland wil horen. Dit is inderdaad vermoeiend, en mag je wat mij betreft zo hard aanpakken als je wil.

Maar dat is iets anders dan jonge mensen die voor het eerst meedoen aan een antiracismedemonstratie. Het is belangrijk om als doorgewinterde activist je verantwoordelijkheid te nemen tegenover die mensen. Zij bezitten de energie die deze beweging nog groter kan maken. Natuurlijk is het belangrijk dat zwarte representatie ten allen tijde gewaarborgd blijft. Maar zonder witte representatie in de antiracismedemonstraties gaat er niks veranderen. En witte representatie is ook een bescherming tegen de witte terugslag die sowieso gaat komen.

Kuzu zou als Turkse Nederlander veel meer indruk maken als hij hashtags plaatst als #KurdishLivesMatter en #ArmenianLivesMatter

Bij bijna alle historische momenten van emancipatie komt de onvermijdelijke backlash. En je kan aan de hetze tegen Femke Halsema ook zien hoe volhardend men daar in kan zijn. Alles zal worden aangegrepen om Black Lives Matter te devalueren.

Ook Black Lives Matter moet zich goed voorbereiden en positioneren om geen onnodige schade op te lopen. In dit verband vind ik de samenwerking met Denk een risico. Zo werd Tunahan Kuzu van Denk door Pieter Omtzigt van het CDA terecht aangesproken op de Armeense Genocide. Het schoot Omtzigt namelijk in het verkeerde keelgat dat ook Denk omstreden standbeelden wil weghalen. Hierop reageerde Kuzu als volgt: ‘In zijn gedrevenheid om buitenlandse kwesties te importeren naar Nederland, handelt Pieter Omtzigt opnieuw onzorgvuldig. Het wachten is op de nepgetuige.’

Wat we hier zien is de botsing van Turkse trots met Hollandse ‘glorie’. Een gelegenheidsantiracist als Kuzu, die zich ook zogenaamd solidair toont met Black Lives Matter, kun je juist missen als kiespijn. Kuzu zou als Turkse Nederlander veel meer indruk maken als hij hashtags plaatst als #KurdishLivesMatter en #ArmenianLivesMatter. Of heeft Kuzu het over het hardnekkige anti-zwarte racisme binnen de Turkse en Marokkaanse gemeenschappen zelf, als hij opereert onder de hashtag #BlackLivesMatter?

Ik hou er niet van om zwarte representanten van Denk op de Turkse geschiedenis aan te spreken. Dat is een onderwerp dat Turkse Nederlanders vooral met Koerden en Armeniërs moeten oplossen. Maar ik ben wel benieuwd naar hoe zij zich verhouden tot deze geschiedenis. Omdat zij, via de associatie met Denk, Turkse ontkenningen kunnen legitimeren. Van Kuzu verwacht ik weinig om op deze punten nog stappen te maken, maar welke stappen gaan zij nemen om het gesprek hierover mogelijk te maken? We must educate ourselves.