Het is duidelijk: de wereld heeft tussen 7 oktober 2023 en 7 oktober 2024 geen vooruitgang geboekt. Behalve een paar bevrijde gijzelaars, zijn de anderen, als ze nog leven, nog steeds overgeleverd aan hun gijzelnemers in Gaza.

Daarnaast begon onmiddellijk na de drama’s van die vreselijke dag een oorlog, die dit jaar alleen maar heviger en dramatischer werd. Een strijd waarin nu, naast Gaza, ook Libanon is betrokken. Sinds 7 oktober leeft de wereld midden in een oorlog waarvan het einde nog lang niet in zicht is.

Met die feiten in gedachten heb ik me de afgelopen dagen afgevraagd waarom er wereldwijd zo uitgebreid wordt stilgestaan bij ‘een jaar later’. Er is niets te vieren, niets af te sluiten. Een rouwproces kan niet eens beginnen. Dag na dag worden op gruwelijke wijze alleen maar nieuwe slachtoffers toegevoegd aan de al enorme aantallen. Wat betekent dan ‘een jaar later’?

Het enige wat de datum 7 oktober bij mij oproept, is de vraag welke verschrikkingen ons vandaag  of op tien of elf oktober te wachten staan. Voor mij is 7 oktober geen markering op de kalender.

Deze persoonlijke beleving van 7 oktober geldt trouwens niet alleen voor wat er op de plek zelf gebeurt. Ik ervaar het net zo hard binnen de betrokken gemeenschappen hier in Nederland.

Joden en moslims, Israël-aanhangers en zij die zich verbonden voelen met Palestijnen en Gazanen, zijn in twaalf maanden geen stap vooruit gekomen. Vorig jaar begon met het zwaaien van vlaggen, elke groep voor zichzelf. Men ging de straat op voor demonstraties: de ene dag voor Palestina, de andere dag voor Israël. Joden likten hun wonden, de anderen treurden om het leed van hun gemeenschap. Er was geen oog voor elkaars verdriet. Het slachtofferschap liet geen ruimte voor compassie voor het verdriet, de boosheid en de zorgen van de ander. We stonden niet naast elkaar, maar tegenover elkaar, als elkaars vijanden, zelfs hier in Nederland.

‘Ook hier staan de Israël-aanhangers aan de ene kant van de samenleving en de Gaza-aanhangers aan de andere kant’

En inderdaad, een jaar later is er niets veranderd. Weer vlaggen, ieder voor zich. Weer alleen maar demonstraties, die goed zijn voor het in stand houden van de wederzijdse vijandigheid. Niet op het slagveld daar, maar opnieuw hier, op de straten en pleinen van Nederland.

Na al het nieuws van deze 7 oktober, een jaar later, op radio, tv, in de kranten en andere media, kom ik tot één conclusie: deze dag in oktober markeert het einde van een verloren jaar.

Vanaf dat eerste moment, nu twaalf maanden geleden, toen de eerste beelden verschenen, lag er eigenlijk iets heel bijzonders in het verschiet voor onze Nederlandse samenleving. Wij hadden de kans om ervoor te zorgen dat de oorlog daar niet zou worden geïmporteerd naar Nederland. Integendeel, het oude conflict daar, rond Israël en Palestina, kunnen wij hier niet oplossen. Dus moeten we ons daar ook naar gedragen. In de vrede die wij hier kennen, was er voldoende basis om elkaar juist op te zoeken. Om die empathie te tonen die alle betrokkenen, aan welke kant van het conflict dan ook, zo hard nodig hebben. Wij zouden ons niet laten verdelen en elkaars vijand worden. We droomden ervan dat, als die vrede daar ginds niet te behouden is, we die hier juist wel zouden koesteren. Na 7 oktober 2023 zouden we de wederzijdse verhoudingen hier alleen maar hechter laten worden.

Helaas is het niet zo gegaan. Ook in Nederland staan de Israël-aanhangers aan de ene kant van de samenleving en de Gaza-aanhangers aan de andere kant. Verstrikt in een hopeloos lokaal conflict. Als gemeenschappen hebben we op een uitzichtloze manier gefaald.

Er is echter een sprankje hoop. Dwars tegen al deze animositeit in, zijn er enkelen die zich niets van deze tweespalt hebben aangetrokken. Zoals die twee gemeenteraadsleden in Amsterdam, een Jood en een moslim, die eensgezind hebben laten zien dat samenwerken het enige is dat zin heeft en vruchten afwerpt. En ook de activiteiten van een aantal jongeren onder de naam ‘Deel de Duif’ zijn een lichtpuntje. Zo zijn er nog enkele bewonderenswaardige activisten die ervoor hebben gekozen om hun 7 oktober-jaar niet zinloos te laten verlopen.

Ja, het is maar een sprankje hoop. Maar juist deze fantastische mensen hebben voldoende kennis en besef om te weten dat uit zo’n klein begin iets geweldigs kan groeien, dat ons allemaal weer dichter bij elkaar zal brengen. Zij laten de grote, falende buitenwereld zien dat een kostbaar jaar zoals dit niet als een verloren jaar in de geschiedenis mag verdwijnen.