‘Geen 4 mei voor mij’, was een indrukwekkende en tegelijk provocerende leus van een paar jaar terug.

Christa Wongsodikromo, die een Surinaams-Javaanse achtergrond heeft, plaatste het bericht een paar dagen voor de 4 mei-herdenking in 2016. Ze wees, terecht, op een ongemakkelijk onderdeel van de herdenking op de Dam. Immers, ook Nederlandse soldaten in koloniale oorlogen worden dan herdacht. Hebben deze militairen dan net als verzetsstrijders van de Tweede Wereldoorlog ook gevochten voor ‘onze vrijheid’?

Je moet van goeden huize komen om die vraag positief te beantwoorden. En dan heb je het nog steeds bij het verkeerde eind. Wat krom is valt nou eenmaal niet recht te praten. Wongsodikromo en vele anderen met haar hebben dat goed gezien.

‘Feiten zijn gewoon feiten’, zei ze in een interview met de EO vorig jaar. ‘Nederland wist wat het was om bezet te worden en heeft na de bevrijding nog een oorlog gevoerd, dat is hypocriet. Nederland was 5 mei bevrijd, maar Indonesië was op dat moment niet vrij. Waarom zou ik vieren dat mijn eigen familie dan nog niet eens in vrijheid leefde?’

Tja, kom daar maar eens tussen.

Genoeg Nederlanders die dat overigens wel doen hoor. En het wrange is dat het niet alleen nationalistische PVV’ers en andere ‘patriottisch’ ingestelde Nederlanders zijn die hun neus ophalen voor terechte kritiek van Nederlanders van kleur. Nee, ook de gemiddelde, ‘nuchtere’ Nederlander wordt witheet als je aan 4 mei komt.

Ik heb dat nooit begrepen. We zijn toch het land van polderen, vergaderen en samen door één deur kunnen?

Wat krom is, valt nou eenmaal niet recht te praten

Al lang niet meer kennelijk. Nederlanders doen me in toenemende mate aan nationalistische Turken denken. Zij ontvlammen ook in woede als er aan Turkse heilige huisjes wordt gemorreld.

Toch is het al jaren bekend dat al die nationale feest- en rouwdagen toe zijn aan een update. De kritiek verstomt niet, die wordt alleen maar luider. Het moet inclusiever, representatiever. De 4 mei-herdenking dient een afspiegeling te worden van de veranderende Nederlandse maatschappij. En iedereen die aan het Nederlanderschap wordt toegevoegd geeft de herdenking weer een eigen kleurtje en accent mee. Daar moet ruimte voor komen.

Witte Nederlanders moeten zich aanpassen aan de multiculturele realiteit dus. Het is namelijk een schande dat we ieder jaar weer ook daders herdenken. Het is daarnaast volkomen misplaatst om van biculturele Nederlanders te verwachten dat het herdenken van deze oorlogsmisdadigers een teken van integratie en verbinding is. Je vraagt een Palestijn toch ook niet om 14 mei mee te vieren, de dag dat de staat Israël in 1948 werd opgericht? Voor Palestijnen is het ontstaan van de staat Israël een nakba, een catastrofe die, ieder jaar op 15 mei wordt herdacht.

Nee, een nuchter mens vraagt dat niet aan zijn medemens. Zo nuchter zijn we dus niet in Nederland, Israël of Turkije. In het laatste land moeten Koerden bijvoorbeeld op 10 november een minuut stilstaan voor Kemal Atatürk, de grondlegger van de nationalistische Turkse staat. Hij heeft Koerden gedeporteerd, geassimileerd en zelfs een genocide op hen gepleegd in Dersim in 1937-1938.

Als de status quo van ons verwacht dat we ook onderdrukkers eren met twee minuten stilte, dan geloof ik oprecht in het nut van mensen die op een waardige manier protesteren tegen foute elementen binnen herdenkingen. In een vrij land, moet daar ruimte voor zijn. Van Israël en zeker van Turkije weten we dat het geen vrije landen zijn. Maar gaat Nederland niet ook die kant op? Ik vrees van wel, met de PVV als grootste partij en Kamermoties om het demonstratierecht in te perken.

Toch ga ik niet demonstreren op 4 mei. Als Nederlander met een Turkse achtergrond is het nog steeds mijn plaats niet om mijn Turks-Nederlandse vinger op zere witte plekken te leggen in de Nederlandse geschiedenis. Al helemaal als er nog genoeg open, historische Turkse wonden zijn. Al die Turkse ‘Free Palestine’-roeptoeters vind ik daarom net zo hypocriet als witte Nederlanders die op 4 mei oorlogsmisdadigers herdenken. Eerst je eigen huis schoonmaken, Turk.