Het klinkt misschien raar voor een columnist die geen blad voor zijn mond neemt, maar van nature ben ik bang. Ik was als kind bang voor zo’n beetje alles waar je bang voor kunt zijn en geloof me, dat is veel. Angst is onderdeel van mijn wezen en dus is angst nog steeds aanwezig. In de loop der tijden stelde ik echter vast dat als angst mijn gedrag en handelen bepaalt er wel heel weinig ruimte overblijft om gelukkig te leven. Het is daarom dat ik ooit eens een therapie onderging om met de angst om te leren gaan. Eén van de handreikingen die ik kreeg was om niet met allerlei argumenten tegen de angst in te gaan. Ik wist al uit ervaring dat dat een heilloze weg is want angst is vaak onberedeneerbaar en heeft op elk rationeel gebaseerd argument een antwoord: namelijk dat er alle reden is bang te zijn.

Hoe dan met angst om te gaan? De tweede therapeutische handreiking was dat ik de gedachten en gevoelens van angst op schoot nam waarbij ik niet anders deed dan ze beschouwen. De volgende stap die ik moest nemen was om niets met de angst te doen. Niet in discussie gaan met de angst. Je hoofd trainen om op geen enkele manier in debat met de angst te gaan. Ik vond het een in eerste instantie bizar advies want het gaat tegen mijn intuïtie in. Maar ik ging het toch proberen. En hoewel ik de laatste zal zijn die zegt dat het een succes is, stel ik wel vast dat de gekozen strategie uiteindelijk veel ruimte verschaft. Je stopt met het denken in scenario’s, het ene nog angstaanjagender dan het andere, en je gaat door met dingen die er wel toedoen. Eén van de vragen die me in de therapie gesteld werd was . “kun je nu morgen een deur dicht doen?”, waarbij de incongruentie natuurlijk zat in de tijd. Nu kun je morgen geen deur open doen. Morgen kun je dat wel maar het nu alvast voor morgen doen niet. De therapeut zei feitelijk dat wat morgen speelt morgen je aandacht opeisen mag, maar vandaag niet. Het lijkt verdacht veel op het bijbelse woord dat elke dag genoeg aan zijn eigen kwaad heeft en dat het geen zin heeft je zorgen te maken over – het kwaad van – morgen. Bovendien, als je alsmaar denkt aan wat er morgen of op andere momenten die er nu niet toedoen, kan gebeuren –en dan heeft de angst je echt te pakken- dan ben je verloren en dan ben je eigenlijk ook een zielige slachtofferrol-spelende aandachtsvrager.

Wat kunnen mijn zielenroerselen over angst de nieuwbakken lezers van de even nieuwbakken krant de Kanttekening schelen? Wel, het antwoord ligt in een zin die ik las in het mission statement van deze nieuwe krant. Daarin wordt gewag gemaakt van de angst voor de ander in de samenleving en daarmee raakten die documenten een kern. De samenleving bestaat uit heel veel ‘anderen’ en tussen de vele anderen bestaat minstens zoveel angst en de vraag die gesteld werd is hoe we met die angst omgaan. En dan ziet u dat de cirkel rond is: er is individuele angst en er zijn maatschappelijke angsten.

Wat geldt voor de individuele aanpak geldt wat mij betreft ook voor de collectieve aanpak van angst: je er niet door laten regeren, hem onder ogen zien, maar er niet mee in debat gaan. En dat is wat de Kanttekening wat mij betreft gaat doen. Maar dan loert er nog een cruciale vraag: het is toch een feit dat allerlei gevaren onze samenleving bedreigen? Het spook van het populisme, de jihadistische islam, de strapatsen van Poetin en Jong-Un en wie wordt er niet zenuwachtig van de zwalkende president Trump? Zouden we niet met die gerechtvaardigd lijkende angsten in discussie moeten gaan? Het antwoord blijft dat we dat niet doen. Het ware antwoord is dat we de gevaren onder ogen zien, een inschatting ervan maken en adequaat, gedreven door ratio en hart een antwoord formuleren. Wat vooral van belang is, is dat we onszelf er op geen enkele manier van weerhouden om te zeggen en te schrijven wat ons goeddunkt. Niet bang zijn voor het populisme dat zogenaamd het volk vertegenwoordigt; niet bang zijn voor de jihadisten die in naam van de islam dood en verderf zaaien, niet bang zijn voor de Turkse president Erdogan en zijn achterban om de misstanden in Turkije aan de kaak te stellen en zo kan ik nog wel even doorgaan. Man en paard noemen.

Is het theorie die ik debiteer? Ik kan u vertellen dat ikzelf en menig medewerker van de voorganger van de Kanttekening, Zaman Vandaag, de stuipen op het lijf werden gejaagd door directe en minder directe bedreigingen en intimidaties. Wij weten waar we het over hebben. We zijn inmiddels, helaas, gepokt en gemazeld. We zoeken geen slachtofferrol noch martelaarschap. We verheffen slechts onze stem en gebruiken onze pen om zonder angst de vinger op de gevoelige plekken te leggen. Zaman Vandaag richtte zich op thema’s als Turkije, migratie, vluchtelingen en multiculturaliteit. De Kanttekening beschouwt alle maatschappelijke thema’s. Maar de overeenkomst tussen beide kranten is deze: zonder angst de angsten in onze samenleving onder de loep nemen, ze op schoot nemen, ze deconstrueren, er niet mee in debat gaan, en dan een passend narratief neerzetten om zo de vrijheid die dit land zo groot gemaakt heeft een boost te geven want vrijheid, dat heeft de voltallige redactie van Zaman Vandaag en van de Kanttekening inmiddels wel geleerd, moet altijd verdedigd worden en angst is haar eerste vijand.