Iedere cultuur kent haar eigen gedragingen. Iedere religie haar eigen levensregels. En zo beleefde rooms-katholiek Amsterdam afgelopen zondag, op 5 december, een bijzondere gebeurtenis. Op de dag dat de Sint zijn goede werk in ons land verrichte en hij met zijn schimmel over onze daken liep, werd hij geëerd in de naar hem vernoemde Basiliek van de Heilige Sint Nicolaas in onze hoofdstad. Een reliek, een stuk rib dat wordt toegedicht aan de Goedheiligman, werd bijgezet in die grote kerk recht tegenover het Centraal Station.

Volgens reliekenbeheerder broeder Adelbert van de Abdij van Egmond, waar het stukje been de afgelopen tien eeuwen heeft gelegen, kunnen we er echt van uitgaan dat het hier inderdaad gaat om een relikwie die toebehoort aan de bisschop Nicolaas, die in de vierde eeuw van de algemene jaartelling in de Klein-Aziatische stad Myra in het huidige Turkije woonde. Tegenwoordig heet Myra Demre. Het ligt niet zo heel ver van Antalya.

Toen ik van deze plechtigheid hoorde, was de eerste vraag die bij mij opkwam: waar dan de overige stoffelijke resten van deze heilige hun rustplaats hebben gevonden? Een heilige is meer dan alleen één rib.

Nou, dat zit dus zo. Nog vier relikwieën blijven in de Egmondse Abdij achter. En het overige deel van het lichaam bevindt zich in de Basilica di San Nicola in het Zuid-Italiaanse stadje Bari. En zo leiden de restanten van Sint Nicolaas, beschermheilige van de stad Amsterdam, een over Europa verspreid bestaan.

Ik moet terugdenken aan die ene keer dat ik met leerlingen van een Amsterdamse school een bezoek bracht aan de Oosterbegraafplaats. Onze gids leidt ons langs prachtige graven en vertelt over de geschiedenis van deze dodenakker. Ook staan we stil op het islamitische gedeelte, waarbij de graven zijn gericht naar Mekka. Dan vertelt de gids dat in ieder geval op het algemene gedeelte de graven na een aantal jaren ‘geruimd’ worden om opnieuw ruimte te maken voor nieuwe doden. Uit ongeloof kijken enkele islamitische leerlingen de man aan die de rondleiding geeft.

‘Dus u begraaft uw oma en dan, na een paar jaar, wordt ze weer uit haar graf gehaald? Dat meent u niet?!’

Netjes legt de gids uit wat er met de resten gebeurt na de begraaftijd. Maar de leerlingen zijn onvermurwbaar:

‘Mijn vader en moeder hebben hun hele leven voor mij gezorgd. Mag ik ze dan niet tot in eeuwigheid hier laten rusten?’

Wat die eeuwige grafrust betreft: het jodendom trekt daarin gelijk op met de islam. Joodse begraafplaatsen worden nooit geruimd. Een rib in Mokum en een schedel ergens ver weg in Italië? Dat is voor ons joden ongehoord. Maar zoals gezegd, iedere cultuur kent zo haar eigen gedragingen, iedere religie haar eigen levensregels.

En zo leiden de restanten van Sint Nicolaas, beschermheilige van de stad Amsterdam, een over Europa verspreid bestaan

Bij de Bijlmerramp werden weken na dat afschuwelijke moment waarop het El Al-vliegtuig neerstortte op het flatgebouw in de Bijlmermeer de verminkte lichamen van de bemanning  geïdentificeerd en hier in Nederland klaar gemaakt voor de begrafenissen in Israël. Zelf was ik hier als lid van het Joods Begrafeniswezen nauw bij betrokken. Weken na deze begrafenissen werden opnieuw lichaamsresten van dezelfde personen geïdentificeerd. Ook deze delen werden in de graven van de bemanningsleden in Israël alsnog bijgezet. De Joodse wetgeving vereist dat de lichamen van overledenen zo onbeschadigd mogelijk in één graf worden geplaatst. Anders dus dan bij deze bisschop van Myra.

Maar goed, op 5 december dit jaar, de dag van pakjesavond, vereerden katholieke Amsterdammers op hun eigen wijze hun beschermheilige. Mij als Jood werd natuurlijk niets gevraagd daarover. Evenmin aan moslims en andere niet-katholieken. En dat hoeft ook niet. Maar ik zou geneigd zijn te zeggen: breng die rib terug naar Bari, samen met die andere vier relikwieën die nog in Egmond zijn achtergebleven. Voeg ze bij het overige deel van het lichaam van de bisschop en gun hem dan op die manier een waardige eeuwige grafrust, zonder dat er nog ooit met zijn botten, hoe heilig misschien ook, gezeuld gaat worden.