Poetins vernietigingsoorlog tegen Oekraïne leidde in het Westen, afgezien van de opvang van miljoenen vluchtelingen, direct tot scherpe veroordelingen, zware sancties en forse wapenleveranties. Waarom, zo reageren sommige Syriërs nu verontwaardigd, deed het Westen dat niet toen Assad, en vervolgens Poetin met Assads zegen, ons op even meedogenloze wijze bombardeerde?

Om te beginnen klopt het verwijt al feitelijk niet helemaal. Toen Assad aan zijn slachting begon heeft Europa bij monde van Merkel wel degelijk de grenzen voor Syrische vluchtelingen geopend. Dat zij vervolgens in een veel moeizamer asielprocedure belandden, en Oekraïners nu kunnen staan en gaan waar zij willen, komt omdat er met Kiev een associatieverdrag is gesloten. Daardoor mogen Oekraïners in Europa vrij reizen. Dat is met Damascus nooit gebeurd.

En dan de andere drie punten: zowel Assads massamoorden, als de Russische hulp daarbij, zijn herhaaldelijk scherp veroordeeld. Assad is door het Westen al heel snel tot paria gemaakt. Alleen bleek dat niet voldoende, mede dankzij Poetin. En dat Assads pariastatus inmiddels weer afbrokkelt is tevens te danken aan naburige Arabische autocraten die evenzeer lak aan mensenrechten hebben, en de schending daarvan alleen in het geval van de Palestijnen op gezette tijden aanklaagden – waarbij dan weer het Westen op zijn beurt snel wegkeek. Dat ze dit inmiddels amper nog doen, komt omdat Iran een grotere obsessie geworden is.

Zelfs westerse wapenleveranties aan de Syrische oppositie zijn er geweest. Ook Nederlandse – en dat leidde vervolgens tot een klein schandaal, toen bleek dat in die handen van strijders waren beland die nadien beslist geen volbloeddemocraten bleken. Syrië is een dermate onoverzichtelijk wespennest van vijandige etnische, religieuze en politieke groeperingen dat elk westers partijkiezen er bijna onvermijdelijk toe leidt dat je je vingers verbrandt. Na foute inschattingen die in dat opzicht aan Afghanistan doen denken, had het Westen tegen de tijd dat de Russen opdoken de conclusie getrokken dat het beter was de eigen vingers voorlopig te sparen.

Syrië is een dermate onoverzichtelijk wespennest dat elk westers partijkiezen bijna onvermijdelijk leidt tot verbrande vingers

Bij de interne burgeroorlog in Syrië vergeleken is de externe oorlog tegen Oekraïne van een grote politieke overzichtelijkheid. Het is een klassieke oorlog in die zin, dat hier de ene staat de andere aangevallen heeft. En ook veel openlijker dan eerder in het geval van de Krim en de separatisten in de Donbas, waar het nog om operaties ging waarbij het Kremlin totaal niet betrokken beweerde te zijn. Ook al was dat een evidente leugen, het slinkse karakter van deze beide militaire acties als gevolg van het ontbreken van officiële Russische bemoeienis, in combinatie van de veel kleinere territoriale schaal, zorgden ervoor dat het Westen toen ook niet echt hardhandig heeft gereageerd.

Met de op 24 februari begonnen oorlog ligt dit veel duidelijker. Het is hier de regering van een soeverein land, dat zonder enige morele of juridische legitimatie door een groter buurland aangevallen is, dat de NAVO om bijstand verzoekt. De wapensteun die de NAVO nu verleent, is daarmee volkenrechtelijk een volstrekt legitieme – wat Poetins praatpaal Lavrov nu ook in zijn Pavlovreactie over dreigende Derde Wereldoorlogen mag brullen en krijsen.

In het geval van Syrië was het juist de – helaas – nog altijd door de VN als wettig erkende regering van Assad die de Russische regering om bijstand verzocht. In zo’n geval betekent juist westerse militaire steun aan de oppositie buitenlandse interventie in een soeverein land – en dat ligt nu eenmaal volkenrechtelijk een stuk moeilijker.

Niet voor niets kon Bush, nadat hij na in 2003 Irak binnenviel, op minder internationale bijval rekenen dan Biden, ofschoon Saddam Hoessein niet minder tiranniek was dan Assad. Degenen die nu het Westen vanwege niet-ingrijpen in Syrië bekritiseren, zullen zichzelf daarom toch de gewetensvraag moeten stellen: stonden zij ook achter het Amerikaanse ingrijpen in Irak?

Zo niet, wat is dan het verschil? Dat er bij dat ingrijpen talloze doden zijn gevallen? Dat zou echter bij westers ingrijpen in Syrië niet anders zijn geweest. En dat zulk ingrijpen noch in Afghanistan, noch in Irak, noch in Libië tot structurele stabiliteit heeft geleid, is de les waarom het Westen Assad nu niet met geweld terzijde poogt te schuiven.