In Turkse en Koerdische cellen zitten ruim zestig Nederlandse Syriëgangers vast. Op familieleden en enkele advocaten na wil bijna niemand hen terug. VVD-Kamerlid Dilan Yesilgöz ziet de doodstraf zelfs als ‘ultieme consequentie’ voor IS-aanhangers. Toch wil ik pleiten voor hun terugkomst.

De Turkse minister van Binnenlandse Zaken, Süleyman Soylu, liet in niet mis te verstane woorden weten wat hij met de Syriëgangers gaat doen: terugsturen naar de regio’s waar ze vandaan komen. En dat is niet het Midden-Oosten, waar in Nederland heel snel aan gedacht wordt wanneer de uitdrukking ‘in de regio’ valt. Nee, het zijn de Europese landen.

Het gebied waar deze Syriëgangers dus écht vandaan komen. En hier heeft de Turkse minister, overigens één van de meest streng-nationalistische figuren in het kabinet van Erdogan, volkomen gelijk in.

Waarom zouden wij landen als Syrië, Irak, Turkije en Koerdistan opzadelen met onze problemen? Die landen hebben toch al genoeg aan hun hoofd? En is de repatriëring van Syriëgangers niet de ultieme consequentie van hun Nederlanderschap? Zij horen bij Nederland, ongeacht de fouten die zij hebben begaan of – als kinderen – juist helemaal niet hebben begaan.

Onze loyaliteit aan Nederlandse kinderen behoeft uiteraard geen uitleg. Hoe vaak deze kinderen in de media als ‘jihad-‘ of ‘IS-kinderen’ ook worden gedehumaniseerd, ze zijn onschuldig en kunnen niet opdraaien voor de fouten van hun ouders. Onze loyaliteit aan Syriëgangers is lastiger uit te leggen, maar in rechtsstatelijke zin is het verhaal als volgt.

We hebben ons als Nederlanders grondwettelijk gecommitteerd tegen de doodstraf (behalve Dilan Yesilgöz dan) én voor de bevordering van de internationale rechtsorde. Van een eerlijk proces zal weinig sprake zijn in landen als Irak en Syrië, waar ook nog eens de doodstraf geldt. Dus blijft, nu Turkije ook te kennen heeft gegeven Syriëgangers terug te sturen, alleen de Europese route over voor een rechtstatelijke afhandeling van het Syriëgangersproces.

Het Nederlanderschap houdt kennelijk op als je het verknalt in je leven

Maar nu komt het. Het kabinet wil deze zaak helemaal niet in rechtsstatelijke zin afhandelen. Integendeel, onze grondwettelijke principes worden al een tijdje aan de laars gelapt met uitspraken van de premier als ‘ze kunnen daar liever sterven, in plaats van terugkeren’ en die van Dilan Yesilgöz over de doodstraf.

Een ander voorbeeld van die onwil is het beleid van het kabinet om het Nederlanderschap van de Syriëgangers in te trekken. Een maatregel die uitblijft wanneer het Nederlanders betreft die in Thailand of Cambodja vastzitten voor drugsmokkel of mensenhandel. Dan is er juist wel een wil om hun terug te halen. Waarom deze andere behandeling?

Het lijkt alsof het Nederlanderschap van moslims en andere niet-witte Nederlanders conditioneel is. Wanneer je goed kan voetballen, ‘integreert’ en verder niet al te veel zeurt, dan mag je bij Nederland horen. Maar het Nederlanderschap houdt kennelijk op als je het verknalt in je leven.

Bij autochtone criminelen of terroristen is deze voorwaardelijke vorm van burgerschap niet aan de orde. Het Nederlanderschap van witte Nederlanders wordt niet ingetrokken als ze terroristische aanslagen plegen. Maar dit is in strijd met artikel 1 van de Grondwet. Alle Nederlanders dienen in gelijke gevallen gelijk behandeld te worden. Dus ook wanneer het onze Syriëgangers betreft.

Daarom zeg ik: haal ze terug en berecht ze hier. Dat is onze verplichting naar hen toe – en daarbij vooral naar hun onschuldige kinderen – als Nederlanders.