Ook ik kon de verleiding niet weerstaan en heb de Zuid-Koreaanse hitserie Squid Game gekeken, die kijkrecords heeft verbroken op Netflix. Voor het slapen gaan, perste ik er elke avond samen met mijn broeder nog wat kijkenergie uit.

Waar heeft iedereen het nou over? Oké, het is spannend. En er zijn mooie bloedspetterscènes. Maar wat is de boodschap? Dat de mens een egoïstische en verdorven machtswellusteling is? Voor die wijsheid hebben we Squid Game niet nodig. Als krantenlezer en iemand die al een tijdje rondloopt op deze aardbol is dat gegeven mij genoeg bekend. Rechteloosheid en straffeloosheid is de status-quo. Gerechtigheid vindt alleen bij hoge uitzondering plaats.

In de Groene Amsterdammer was daarover weer een goede samenvatting te lezen, dit keer over de berechting van oorlogsmisdrijven in Afghanistan. Over hoe het Internationaal Strafhof in Den Haag heeft besloten enkel oorlogsmisdrijven door de Taliban en IS te vervolgen. Nu is het maar de zeer vraag of dit streven, sinds de machtsovername van de Taliban, überhaupt tot een sprankeltje gerechtigheid zal leiden voor de slachtoffers. Maar dat bij voorbaat de misdaden van de Afghaanse veiligheidsdiensten én Amerika een ‘free pass’ krijgen, is nogmaals een bevestiging van de wet van de jungle die internationaal heerst.

Syriërs, Koerden, Riffijnen, Palestijnen, Irakezen: ze kunnen allemaal met de Afghanen meepraten. Aan onze Europese ‘buitengrenzen’, welteverstaan, waar ze doodvriezen, verdrinken en in groepjes elkaar het leven zuur maken om te overleven. Maar afgezien van de sullige Pakistaanse migrant die om de tuin wordt geleid door een ijzige Zuid-Koreaan, gaat het niet over internationale rechteloosheid bij Squid Game. Het gaat over ‘de natuurtoestand’ van de mens. De wereld van de Engelse filosoof Thomas Hobbes, die spreekt over een wetteloze ‘oorlog van allen tegen allen’ en waar de mens voor andere mensen ‘een wolf’ is.

In het echte leven belanden mensen in de GGZ met haar oneindige wachtlijsten, een uitkering of de criminaliteit. Ze leven in de schaduw van de kapitalistische winnaars van deze wereld

Is de mens van nature slecht, of is er ook goedheid te bespeuren? Squid Game laat je even aan zulke dingen denken. Maar niet meer dan dat. Het slaagt er beter in om de ellende van gokverslaafden en arme mensen te laten zien. De vernedering die zij moeten ondergaan vanwege armoede. De gekrenkte mannelijke of vaderlijke trots tegenover een zieke moeder, een weggelopen vrouw en een verdrietige dochter in een individualistische prestatiemaatschappij.

Dat zijn de scènes die inslaan, en waar we in het kapitalistische Nederland ons in kunnen verplaatsen. Wat doe je als je ten einde raad bent? De makers van Squid Game hebben dodelijke spelen georganiseerd. Maar in het echte leven belanden mensen in de GGZ met haar oneindige wachtlijsten, een uitkering of de criminaliteit. Ze leven in de schaduw van de kapitalistische winnaars, die deze wereld scheppen, in stand houden en de armen van een afstandje laat vechten voor schaarse goederen. Een baan, een woning of een gezin dat ze kunnen onderhouden is voor de verworpenen van deze aarde niet weggelegd. Ze komen überhaupt niet naar buiten, want alles kost geld.

Wat voor samenleving hebben we ingericht als het leven hier één grote lange Squid Game is, maar dan zonder die gore bloedspetters? Wat is het leven nog waard als mensen niet tot wasdom kunnen komen?

Als Squid Game één ding in mij heeft getriggerd, dan is het de vraag die wij koste wat het kost aan onze machthebbers moeten stellen: wat doe je om te voorkomen dat de wereld nog meer in een Squid Game verandert? Wat doe je tegen de ongelijke en rechteloze staat van deze wereld? Tegen de kinderen die aan onze grenzen doodvriezen en de daklozen onder bruggen? Wat doe je, behalve er warmpjes bij te liggen in goed geïsoleerde woningen?