Mensen identificeren zich vaak sterk met een politieke groep of ideologie. We horen bij een groep. Dit kan leiden tot een ‘wij versus zij’-mentaliteit, waarbij het moeilijk is om samenwerking te zoeken met groepen die politiek, ideologisch of etnisch anders zijn. In een tijd waarin polarisatie en politieke verharding de norm lijken, is het belangrijk om de essentie van een ‘gelijkwaardige’ samenwerking over partijgrenzen heen te begrijpen. Het is een noodzakelijk ingrediënt voor een gezonde democratie en een welvarende samenleving.

De polarisatie wordt voor een groot deel veroorzaakt door het obsessieve accent op ideologische verschillen en het gebrek aan bereidheid om op een gelijkwaardige manier over de partijgrenzen heen samen te werken. Het streven naar gelijkwaardigheid gaat verder dan louter formele gelijke rechten. Het omvat ook de erkenning van de verschillende behoeften en uitdagingen waarmee mensen kunnen worden geconfronteerd. En daarnaast het nemen van maatregelen om ervoor te zorgen dat iedereen daadwerkelijk gelijke kansen heeft om te participeren in de samenleving en zijn of haar potentieel te vervullen. Dit kan betrekking hebben op het elimineren van structurele ongelijkheden, het bevorderen van diversiteit en inclusie en het creëren van een samenleving waarin iedereen als volwaardig lid wordt beschouwd. Politici lijken vaak vast te zitten in hun eigen ideologische loopgraven, waardoor het moeilijk is om compromissen te sluiten en constructieve oplossingen te vinden. Dit leidt tot politieke stagnatie en frustratie onder de bevolking.

Daarnaast moeten we ook als burgers een rol spelen in het verminderen van polarisatie. Dit betekent luisteren naar andere standpunten, respect tonen voor diversiteit en het afwijzen van extremisme en fascistische en racistische politieke krachten. We moeten in het politieke debat weer ruimte maken voor nuance en redelijkheid. Als we blijven vasthouden aan starre overtuigingen, ellebogenwerk en weigeren om naar anderen te luisteren, zullen we nooit vooruitgang boeken in de strijd tegen racisme en discriminatie.

Racisme en discriminatie zijn diepgewortelde problemen die voortkomen uit culturele, sociale en historische factoren. Deze verschillen kunnen leiden tot wantrouwen, misverstanden en vooroordelen tussen groepen. Daarnaast kunnen taal- en communicatiebarrières het begrip tussen verschillende bevolkingsgroepen belemmeren. Misverstanden en gebrek aan effectieve communicatie kunnen gelijkwaardig samenwerking bemoeilijken.

In de strijd tegen racisme en discriminatie moeten we onze verschillen overstijgen

Gezien de vele schandalen die de afgelopen jaren aan het licht zijn gekomen – denk aan het toeslagenschandaal, het stiekem bespioneren van moskeeën en racisme bij de politie – is het duidelijk dat we een andere benadering nodig hebben, een benadering die partijverschillen overstijgt en zich richt op het algemeen belang. In de strijd tegen racisme en discriminatie moeten we onze verschillen overstijgen en gelijkwaardig samenwerken.

Waar het om draait is dat er, ondanks alle verschillen, altijd een gemeenschappelijk doel is: het welzijn van alle burgers. Mits alle burgers de erkenning en de acceptatie krijgen. Het gedrag en de retoriek van politieke leiders kunnen de polarisatie tussen bevolkingsgroepen versterken. Als leiders geen pogingen doen om bruggen te slaan en in plaats daarvan verdeeldheid zaaien, kan dit de sociale cohesie ondermijnen. Sociaaleconomische ongelijkheid kan ook een diepgaand negatief effect hebben op het vermogen van verschillende bevolkingsgroepen om met elkaar samen te werken. Groepen met een verschillende sociaaleconomische status hebben uiteenlopende belangen en prioriteiten, waardoor het moeilijk is om consensus te bereiken.

De kwestie van racisme maakt samenwerking urgent. Want racisme en andere vormen van discriminatie slaan diepe wonden in onze maatschappij. Actie is nodig. Dit vereist eenheid en een gelijkwaardige samenwerking van alle politieke en maatschappelijke krachten.

Laten we niet vergeten dat er altijd gedeelde belangen en waarden zijn, zelfs tussen politieke tegenstanders. Onze gemeenschappelijke grond, zoals het streven naar economische groei, sociale rechtvaardigheid en veiligheid, moet, met antiracisme, de basis vormen voor samenwerking. Politici moeten de kunst van het compromis herontdekken en zich richten op pragmatische oplossingen die ten goede komen aan iedereen.

Het is waar dat partij overstijgende samenwerking moeilijker te realiseren is wanneer er grote verschillen zijn tussen bevolkingsgroepen. Maar het is niet onmogelijk, zolang er geduld is, begrip, empathie en de wil. Maatschappelijke organisaties, onderwijsinstellingen en de media kunnen ook een rol spelen bij het verminderen van verdeeldheid en het bevorderen van inclusie en samenwerking tussen diverse groepen.

In de strijd tegen racisme en discriminatie moeten we onze verschillen overstijgen. Alleen door gelijkwaardig samen te werken kunnen we echte vooruitgang boeken en een samenleving creëren waarin iedereen gelijke kansen en rechten heeft, ongeacht onze achtergronden. Zoals ook geschreven staat in artikel 1 van ‘onze’ grondwet.

Het is tijd om de verdeeldheid achter ons te laten en te werken aan een toekomst waarin racisme en discriminatie tot het verleden behoren. We hebben de sleutel tot verandering in handen. Nu moeten we de sleutel alleen nog durven om te draaien.