Afgelopen maand liet onze democratie weer luid van zich horen. Stakingen vonden plaats, zoals bij Albert Heijn en op andere arbeidsplekken. Steeds meer mensen zien dat banken de oorzaak zijn van veel leed. Zo investeren banken in de wapenindustrie, waar overigens niet tegen wordt gedemonstreerd. Activisten gaan wel de straat op tegen de investeringen in de fossiele industrie. Groepen mensen staan met megafoons en spandoeken voor de deuren van bankkantoren. Ze vinden dat banken ook hun verantwoordelijkheid moeten nemen.

Mag een burger daar een mening over hebben? Ook als je geen aandeelhouder bent van de bank? Best gek eigenlijk: je geeft je geld in bewaring bij een bank, maar je mag niet meebeslissen over wat die bank daarmee doet. Want je bent geen aandeelhouder.

Ook demonstreerden deze week studenten weer op de universiteiten. Het leidde zelfs tot heuse bezettingen. Studenten pikken het niet dat er bedrijven zijn die investeren in universiteiten en daarmee de objectieve kennis in gevaar brengen.

Het feit dat studenten demonstreren is onderdeel van onze politieke cultuur, van onze democratie. Een Maagdenhuisbezetting hebben we sinds 1969 elke generatie wel gehad. Dat is goed voor de democratisering van de universiteit, waar ook het geluid dat men niet wil horen, bediscussieerd dient te worden.

Studenten pikken het niet dat er bedrijven zijn die investeren in universiteiten

Ook in de politiek is het interessant, als het gaat om democratische waarden. BBB heeft nu zestien van de vijfenzeventig zetels in de Eerste Kamer en is daarmee de grootste fractie. De coalitiepartijen VVD, CDA, D66 en CU hebben slim gestemd, vinden ze, maar toch is het lastig in te schatten of er met hun vierentwintig zetels een meerderheid gevormd kan worden.

De coalitie kan linksom of rechtsom gaan bij grote vraagstukken. Dit zal nog een hele uitdaging worden, als het gaat om thema’s als klimaat en het vluchtelingenvraagstuk. Dat veel mensen Afrika en het Midden-Oosten willen verlaten, komt doordat het klimaat daar  is verwoest door bedrijven als Shell die, dankzij financiëring van banken en wetenschappelijke kennis en onderzoeken, naar olie boren en land afpakken en verwoesten.

Soedan, dat vluchtelingen opvangt uit buurlanden, kampt nu met een nieuwe burgeroorlog. Hoe financieren de strijdende partijen eigenlijk hun wapens? Immigratiedienst IND en het COA hebben stapels achterstand en onze premier voorspelt dat we op een nieuwe ramp à la Ter Apel zullen stuiten.

Een paar maanden geleden besloten vluchtelingen in asielzoekerscentra in hongerstaking te gaan. Ze demonstreerden voor azc’s voor betere omstandigheden en snellere procedures. Het demonstratierecht is bijna heilig in Nederland. Maar schijn bedriegt. Want op de plekken die het COA beheert, heerst een dictatuur. Doe je daar je mond open, ga je daar demonstreren of in hongerstaking, dan wordt je leefgeld stopgezet.

Wie bepaalt daar wat er gebeurt? Wie biedt het evenwichtig tegengeluid, dat zo belangrijk is voor onze democratische waarden? Hoe sterk wordt onze democratie als demonstranten hun huizen worden uitgetrokken en bespied, als studenten met harde hand de universiteiten worden uitgetrokken en klimaatactivisten zomaar opgepakt?

Iedereen en iedere groep heeft het recht om in het openbaar bij elkaar te komen, bijvoorbeeld voor een vergadering, een betoging of een demonstratie. Ook de vluchtelingen.