2024 begon met een reeks historische internationale lessen aan het Westen.

Zuid-Afrika, waar Nederland het woord apartheid muntte, diende een aanklacht in bij het Internationaal Gerechtshof (ICJ) in Den Haag. Het land dat alles weet van westerse onderdrukking en genocide van inheemse volkeren daagt Israël voor de rechter voor intentie tot genocide op het Palestijnse volk. En het eist een onmiddellijke stop van het geweld.

Daarna volgden de lessen elkaar razendsnel op. In een emotionele reactie nam Duitsland het op voor Israël waarmee het de werking van het Internationaal Gerechtshof, symbool van internationaal recht, ondergroef. Prompt reageerde de president van Duitslands voormalige kolonie Namibië om Duitsland er fijntjes aan te herinneren dat dat land daar zelf de allereerste volkerenmoord had gepleegd op de Herero aan het begin van de twintigste eeuw. President Giengob was snoeihard in zijn persverklaring: ‘De Duitse overheid moet nog volledig boete doen voor de genocide die ze op Namibisch grondgebied heeft gepleegd.’ Hij wees op ‘het onvermogen van Duitsland om lessen te trekken uit zijn gruwelijke geschiedenis’.

Mexico en Chili verklaarden eveneens zaken aan te dragen bij het Internationaal Strafhof (ICC), waar personen kunnen worden berecht. Denk aan Israëlische regeringsleiders. Een derde gang naar de internationale rechtbank over Gaza maakte vervolgens Indonesië: het land gaat Israël bij het ICJ aanklagen voor de bezetting van Palestina. Zuid-Afrika heeft tot slot ook aangekondigd aanklachten in te dienen bij het ICJ tegen de VS en het VK wegens medeplichtigheid aan de intentie tot genocide door wapenleveringen.

Poe. Met deze vier grote internationale rechtszaken maakt de Global South duidelijk dat het Westen niet meer het recht van de sterkste kan laten gelden. Vorig jaar overleed de legendarische Joodse Neurenbergaanklager Benjamin Ferencz op leeftijd van 103 jaar. Als jurist ging hij op zoek naar bewijsmateriaal over de Holocaust in de concentratiekampen. Hij was een van de oprichters van de ICC en zijn levensmotto was: ‘Make law not war.’ Internationaal recht moest ervoor zorgen dat er vrede in de wereld zou komen. Recht waar het Westen zelf zijn schoenen mee heeft afgeveegd om eigen economische grondstoffen en strategische belangen te garanderen. Met bloedige, vernietigende oorlogen tegen Afghanistan, Libië, Irak, die de Taliban en IS aan de macht hielpen. Met de decennialange steun en wapenleveranciers aan Israël dat niet alleen de Palestijnen bestookt maar ook Libanon, Syrië en Irak en Iran.

Internationaal recht geldt niet voor burgers in Gaza, maar wel voor onze schepen in de Rode Zee

Ook nu rommelt het demissionaire kabinet Nederland weer een oorlog in door deelname aan bombardementen op Jemen. Daardoor is inmiddels elk Nederlands schip dat de Rode Zee doorkruist doelwit van de Houthi’s geworden. De regering is vast de les van de verloren Suez-oorlog tegen Egypte vergeten, toen Israël, het VK en Frankrijk de doorvaart wilden garanderen. Met volle steun van Nederland en tegen de wil van de VN overigens. Wat premier Rutte zich wel herinnerde: ’We zijn een zeevarend land.’ Daarmee verwees hij naar ons koloniale verleden. De VOC-mentaliteit slikte hij gelukkig net in. De wereld draait nog steeds om westers economisch belang, zoals schaamteloos blijkt uit de naam van de operatie, Guardian Prosperity (beschermer van de welvaart). Internationaal recht is alleen datgene dat het Westen bepaalt dat het moet zijn. Internationaal recht geldt niet voor burgers in Gaza, maar wel voor onze schepen in de Rode Zee.

Op deze manier verpulvert het Westen internationaal recht en herintroduceert het the law of the jungle. Alle resoluties in de VN op basis van internationaal recht voor de Palestijnen, beschikkingsrecht, een eigen staat, een einde aan bezetting, zijn geschonden. Gemakshalve is het Westen die vergeten. Maar gekoloniseerde mogendheden pikken het niet meer om door kolonisatoren gepiepeld te worden. De onwil om een staakt-het-vuren tot stand te brengen en een massamoord in Gaza toe te staan was de druppel.

De mythe van de westerse heerschappij zorgt ervoor dat het Westen niet ziet dat het niet meer de dienst uitmaakt in de wereld. De macht wordt nu multipolair verdeeld: China, Rusland, India, de BRICS-landen. Maar net als Dorian Gray in de roman van Oscar Wilde, die voor eeuwig wilde leven terwijl zijn portret aftakelt, ziet het Westen niet dat het door arrogantie, egocentrisme en hedonisme zichzelf te gronde richt.

De Global South heeft het failliet van het westerse vermeende superieure morele gelijk haarfijn blootgelegd, en daarbij waardig laten zien hoe rechtvaardigheid werkelijk nagestreefd kan worden: door internationaal recht.

Een andere koloniale geschiedenisles, van het noordelijk halfrond, moet hier ook nog gemeld. In een krachtige speech in het Europese Parlement over Gaza, waarschuwde MP Clare Daly van Ierland ‘butcher Biden’ om nooit meer te verwijzen naar zijn Ierse afkomst: ‘Neem nooit meer de naam van ons land in de mond. De voorouders van het land dat je claimt als het jouwe, hebben je onteigend.’ Wil het Westen samen aan een nieuwe eerlijke rechtsorde werken, dan zal het de politieke en economische macht moeten leren delen. Leren van de Global South.