De wens is de vader van de gedachte: dat is een mooie samenvatting van het gevoel van velen. Het nieuwe kabinet heeft uiterst rechts aan de macht gebracht, zorgt voor polarisatie, maakt al sinds de start ruzie, is het over ontzettend veel dingen oneens, de persoonlijke verhoudingen zijn slecht en de premier zwak. Misschien valt Schoof-1 wel heel snel? We horen deze wens al een tijdje en als je daar nu maar erg in gelooft lijkt de kans dat het gebeurt elke dag groter.

Een betere vraag is of het eigenlijk wel wat uitmaakt. U raadt het antwoord al. Drie redenen waarom we met de val van dit kabinet weinig opschieten.

Asielgekte

Laten we beginnen bij hoe dit kabinet is ontstaan: de gekte dat Nederland onder de voet zou worden gelopen door asielzoekers, die niet alleen vreemde culturen, maar ook criminaliteit, woningtekorten en andere problemen in de publieke sector zouden veroorzaken. Dit beeld is veel Nederlandse kiezers aangepraat en hoewel het niet klopt – komen er eigenlijk meer arbeidsmigranten of vluchtelingen naar Nederland? – is deze boodschap zo vaak herhaald dat het voor velen een onbetwiste waarheid is geworden. We komen voorlopig niet meer van asielzoekers af: als dominant politiek thema vooral.

Integratie

Er is nog zo’n onderwerp: integratie. Dit thema is eigenlijk nog erger dan de asielgekte die sinds een tijdje door Nederland raast. Het idee is dat Nederland eigenlijk een wit land is, dat als je gekleurd bent je vast ‘van elders komt’ en dus geen echte Nederlander bent. Dit kan elk moment leiden tot de oproep beter te integreren. Alsof voor verschillende Nederlanders verschillende eisen zouden gelden. Wie denkt dat dit beeld langzaam verdwijnt, hoef je slechts te wijzen op de motie-Becker, waarbij een meerderheid van de Tweede Kamer feitelijk dit beeld nog eens reproduceerde. Je hebt er geen kabinet-Schoof voor nodig.

Rechtsstaat

En de klap op de vuurpijl is natuurlijk de rechtsstaat. Weten Nederlanders wat de rechtsstaat is, waarom die belangrijk is, waarom ze er zelf belang bij hebben en waarom ze beter niet op partijen kunnen stemmen die de rechtsstaat niet respecteren of zelfs ronduit ondermijnen? Het antwoord kunnen we wel raden: bij het woord rechtsstaat zie je onwetende blikken, of krijg je de opmerking dat andere, concretere thema’s nu voorrang hebben.

Een antwoord?

Dit zijn allemaal langlopende trends die we niet zomaar gaan oplossen. Morgen een kabinetsval? Dan komt er een verkiezingscampagne waarin we weer zullen horen welke problemen asielzoekers veroorzaken (en niet dat de meeste migranten hier komen voor werk) en dat je die stroom zult moeten reguleren. Het zal elk rationeel debat over migratie alleen maar verder bemoeilijken. We gaan het dan ook weer over integratie hebben alsof er twee soorten Nederlandse burgers zijn en iedereen die zegt dat de rechtsstaat leidend moet zijn of dat de Nederlandse wet maar een type burgers kent, krijgt er nauwelijks applaus mee.

Of is dit een te cynisch beeld? Op langere termijn wel: we kunnen Nederlanders allemaal leren wat de rechtsstaat is, dat Nederlandse staatsburgers niet hoeven te integreren en dat – ik noem maar een dwarsstraat – de meeste asielzoekers helemaal geen problemen geven en gewoon legitieme redenen hebben om hier te zijn. Er zijn ook mensen die protesteren als het asielzoekerscentrum naast hun woonwijk vertrekt. Het gaat hier wel om langetermijnprocessen: elke marketeer kan je vertellen dat meningen veranderen moeilijk is, maar dat het wel kan. Je hebt er alleen de tijd voor nodig. En een strategie.

De vraag is: als het kabinet deze week valt, zou Nederland dan wijzer zijn dan ruim een jaar geleden? Natuurlijk niet. Heeft iemand inmiddels nagedacht hoe je rechtse stemmers overtuigt van een andere keuze? Nee, en dus schiet Nederland niets met zo’n kabinetsval op, want binnen de kortste keren is het tijd voor Schoof-II.